Δευτέρα 10 Αυγούστου 2009

Η ελευθερία και η προσκόλληση του ανθρώπου


[[ δαμ-ων ]]

Σήμερα θα χρησιμοποιήσουμε ένα άλλο απόσπασμα, από το μυθιστόρημα του Ν. Καζαντζάκη “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά”:
[[ Κιτρίνισε ο Ζορμπάς, πρασίνισε, το αστραφτερό του μάτι θόλωσε. Μονάχα, κατά το δειλινό, το μάτι του έπαιξε• άπλωσε το χέρι και μου ‘δειξε δυο μεγάλα δελφίνια που πηδούσαν και παράβγαιναν με το βαπόρι.
- Δελφίνια! Έκαμε χαρούμενος.
Τότε για πρώτη φορά πήρε το μάτι μου πως ο δείχτης του αριστερού χεριού του ήταν κομμένος κοντά ως τη μέση.
- Τι έπαθε το δάχτυλό σου, Ζορμπά; Φώναξα.
- Τίποτα! Αποκρίθηκε, πειραγμένος που δε χάρηκα όσο έπρεπε για τα δελφίνια.
- Σου το πήρε καμιά μηχανή; Επέμεινα
- Τι μηχανή κάθεσαι και λες; Το ‘κοψα μοναχός μου!
- Μοναχός σου; Γιατί;
- Που να καταλάβεις ελόγου σου, αφεντικό! είπε σηκώνοντας τους ώμους. Σου είπα πως όλες τις τέχνες τις πέρασα. Μια φορά το λοιπόν έκανα και τον κανατά. Την αγαπούσα την τέχνη αυτή σαν παλαβός. Ξέρεις τι θα πει να πιάνεις ένα σβώλο λάσπη και να κάνεις ό,τι θες; Φρρρ! Ο τροχός, κι η λάσπη στρουφογυρίζει σα δαιμονισμένη, και συ από πάνω της και λες: θα κάμω κανάτι, θα κάμω πιάτο, θα κάμω λυχνάρι, θα κάμω διάολο! Αυτό θα πει άνθρωπος, σου λέω: Ελευτερία!
Είχε ξεχάσει τη θάλασσα, δε δάγκανε πια το λεμόνι, το μάτι του ξεθόλωσε.
- Λοιπόν; ρώτησα• και το δάχτυλο;
- Να, μ’ εμπόδιζε στον τροχό• έμπαινε στη μέση και μου χαλούσε τα σχέδια. Άρπαξα λοιπόν κι εγώ μια μέρα το σκεπάρνι…
- Και δεν πόνεσες;
- Πώς δεν πόνεσα; Κουτσούρι είμαι; Άνθρωπος είμαι, πόνεσα. Μα μ’ εμπόδιζε, σου λέω, στη δουλειά μου• κόφ’ το λοιπόν!
Ο ήλιος έπεσε, η θάλασσα κάλμαρε λίγο, σκόρπισαν τα σύννεφα. Ο Αποσπερίτης κουδούνισε στου ουρανό. Κοίταξα τη θάλασσα, κοίταξα τον ουρανό, έπεσα σε λογισμούς… Έτσι ν’ αγαπάς, να παίρνεις το σκεπάρνι, να πονάς και να κόβεις… Μα έκρυψα τη συγκίνησή μου.
- Κακό σύστημα αυτό, Ζορμπά! Είπα γελώντας. Όμοια κι ένας ασκητής μια φορά, λεν τα συναξάρια, είδε μια γυναίκα, σκανδαλίστηκε, πήρε ένα μπαλτά…
- Τον κακό του τον καιρό! Μου ‘κοψε την κουβέντα ο Ζορμπάς, που μάντεψε τι θα ‘λεγα. Αυτό να κόψει! Να χαθεί ο κουτεντές! Μα αυτό το βλογημένο ποτέ δεν εμποδίζει…
- Πώς! επέμεινα• εμποδίζει, και πολύ μάλιστα.
- Σε τι;
- Να μπεις στη βασιλεία των ουρανών.
Ο Ζορμπάς με λοξοκοίταξε κοροϊδευτικά.
- Μα αυτό, είπε, κουτέ, είναι το κλειδί της Παράδεισος!
Σήκωσε το κεφάλι, με κοίταξε καλά, σα να ΄θελε να ξεκρίνει τι ιδέαν έχω για μέλλουσες ζωές και βασιλείες των ουρανών και γυναίκες και παπάδες• μα φαίνεται δεν μπόρεσε να καταλάβει πολλά πράγματα και κούνησε με περίσκεψη την γκρίζα σαρακοφαγωμένη κεφάλα.
- Σακατεμένοι δεν μπαίνουν στην Παράδεισο! Είπε και σώπασε. ]]
Και τα δυο πρόσωπα, στο παραπάνω απόσπασμα, έκοψαν μέλος του σώματός τους. Ο Ζορμπάς γιατί ήταν ελεύθερος κι ο ασκητής γιατί ήταν σκλάβος μιας λαθεμένης και στείρας νοοτροπίας. Ο Ζορμπάς θυμίζει το κελαδοπούλι που πιάστηκε στο βρόχο, μα δεν του ταίριαζε το κλουβί. Γι’ αυτό έκοψε το ποδάρι του και λεύτερο πέταξε στον ουρανό! Ο ασκητής μας θυμίζει το λιονταρόπουλο που έχασε τη μάνα του και το περιμάζεψε η προβατίνα. Με αρνιά μεγάλωσε, των προβάτων πήρε τα χούγια. Έτρωγε χορτάρι και αντί να βρυχάται βέλαζε! Για να κερδίσει το μαντρί, του κούρεψαν τη λιονταρίσια χαίτη…
Χρειάζεται πόνο η ελευθερία και θυσίες. Όταν βάζεις ένα μεγάλο στόχο, όταν θέλεις πραγματικά να δημιουργήσεις, πρέπει να θυσιάσεις κάτι, που στην αρχή θα σου προξενήσει πόνο. Να κόψεις από τη ζωή σου κάτι που το θεωρούσες αναπόσπαστο μ’ αυτήν. Θέλει πολύ λεβεντιά και περίσσιο θάρρος να πάρεις τη μεγάλη απόφαση να βγάλεις από τη ζωή σου κάποιο στοιχείο, που ενώ θαρρούσες πως σου ήταν απαραίτητο, στην πραγματικότητα ήταν ένα εμπόδιο, που όταν το παραμερίσεις νιώθεις την πραγματική, τη δημιουργική ελευθερία. Υπάρχουν πολλές κατεστημένες προσκολλήσεις που μας στερούν την ελευθερία. Σκεπάρνι χρειάζεται, μπαλτάς, να κόψουμε τα σχοινιά που μας γειώνουν και μας στερούν την ελευθερία να υψωθούμε…
Όπως γράψαμε προ ημερών στο άρθρο “Το φίλιωμα σώματος και ψυχής”, είναι εντελώς λανθασμένη η άποψη που καλλιεργείται από αρκετά άτομα που υπηρετούν την εκκλησία πως το σώμα είναι αντίπαλος της ψυχής. Ο πόθος για έρωτα δεν οδηγεί στην αμαρτία, δεν εκτροχιάζει. Απεναντίας, είναι ο σίγουρος τρόπος να σε κάνει να κερδίσεις την βασιλεία των ουρανών. Ο επίσκοπος Francois de Sales μας λέει: « ο έρωτας δεν είναι η παγίδα του Σατανά, αλλά ο βρόχος, με τον οποίο ο Θεός μας σύρει πλησίον Του ».
Η λανθασμένη νοοτροπία ξεκινάει από την Χριστιανική Αγία Γραφή. Ο Απ. Παύλος γράφει στους πρώτους Χριστιανούς:
« Περί δε ων εγράψατέ μοι, καλόν ανθρώπω γυναικός μη άπτεσθαι• δια δε τας πορνείας έκαστος την εαυτού γυναίκα εχέτω, και εκάστη τον ίδιον άνδρα εχέτω. » ( Απ. Παύλου, Α΄επιστολή προς Κορινθίους, ζ’1-2 )
Προτρέπει λοιπόν να μην έχουν οι άντρες καμιά επαφή με τις γυναίκες. Αν όμως δεν μπορούσαν να παραμείνουν εγκρατείς, τότε και μόνο τότε, για ν’ αποφύγουν την πορνεία, τους έκανε την πνευματική παραχώρηση να έχουν σύντροφο. Η βασική του όμως προτροπή είναι να μείνουν ανύπανδροι, όπως ήταν κι αυτός. Προβάλει τον εαυτό του σαν παράδειγμα μίμησης:
« Θέλω γαρ πάντας ανθρώπους είναι ως εμαυτόν• αλλ’έκαστος ίδιον χάρισμα έχει εκ Θεού, ος μεν ούτως, ος δε ούτως. Λέγω δε τοις αγάμοις και ταις χήραις, καλόν αυτοίς εστιν εάν μείνωσιν ως κἀγώ. » ( Απ. Παύλου, Α΄ επιστολή προς Κορινθίους, ζ’7-8 )
Προφανώς γεμίζουμε με πάμπολλες απορίες από την παραπάνω προτροπή . Και δεν είναι ο μόνος. Πολλοί ασκητές, αναχωρητές, καλόγεροι, αρχιμανδρίτες κ.α. προτρέπουν τον κόσμο να απέχουν από την σύναψη σχέσεων με το άλλο φύλο ακόμη και για τη δημιουργία οικογένειας:
« Γνώριζε ότι σφοδροί λογισμοί και σαρκικοί πειρασμοί θα σε πολεμούν, για να μολύνουν το σώμα σου και την ψυχή σου. Για να νικήσεις το πάθος αυτό πρέπει ν’ αποφεύγεις συστηματικά τις κοσμικές συναναστροφές. Μη ξεχνάς ότι η φύση μας έχει μέσα της την ορμή για τεκνογονία, που φουντώνει από την απρόσεκτη συμπεριφορά μας με τις γυναίκες ». ( Αγ. Ισαάκ ο Σύρος )
Η προτροπή του Αποστόλου των Εθνών είναι οι πιστοί να παραμένουν άγαμοι:
« Θέλω δε υμάς αμερίμνους είναι. Ο άγαμος μεριμνά τα του Κυρίου, πώς αρέσει τω Κυρίω• ο δε γαμήσας μεριμνά τα του κόσμου, πως αρέσει τη γυναικί. Μεμέρισται και η γυνή και η παρθένος. Η άγαμος μεριμνά τα του Κυρίου, ίνα ᾖ αγία και σώματι και πνεύματι• η δε γαμήσασα μεριμνά τα του κόσμου, πώς αρέσει τω ανδρί. Τούτο δε προς το υμών αυτών συμφέρον λέγω, ουχ ίνα βρόχον υμίν επιβάλω, αλλά προς το εύσχημον και ευπάρεδρον των Κυρίω απερισπάστως.» ( Απ. Παύλου, Α΄ επιστολή προς Κορινθίους, ζ’32-35 )
Άνθρωποι φοβικοί, χωρίς εμπιστοσύνη στο έργο που επιτελούν, ανασφαλείς κι ενάντιοι στη φύση, δίνουν συμβουλές που όταν εφαρμοστούν θέτουν δυναμίτη στο ίδιο το “θείο σχέδιο”. Γιατί αν πάψει η (έστω) δια του γάμου ένωση, πώς θα γίνει η διαιώνιση της ανθρωπότητας; Με ποια λογική συμβουλεύει τους γονείς για τα παιδιά τους(;), όταν τους λέει;
« Ος δε έστηκεν εδραίος εν τη καρδία, μη έχων ανάγκην, εξουσίαν δε έχει περί του ιδίου θελήματος, και τούτο κέκρικεν εν τη καρδία αυτού, του τηρείν την εαυτού παρθένον, καλώς ποεί. Ώστε και ο εκγαμίζων καλώς ποεί, ο δε μη εκγαμίζων κρείσσον ποιεί. » ( Απ. Παύλου, Α΄επιστολή προς Κορινθίους, ζ’337-38 )
Αν ο πατέρας παντρεύει τα παιδιά του καλά κάνει, όταν όμως δεν τα παντρεύει κάνει καλύτερα!
Η μονομερής τοποθέτηση και ο προσανατολισμός με χαλασμένη πυξίδα για να κερδίσουν την βασιλεία των ουρανών οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο. Αν επιτρεπόταν ο γάμος στην ανώτερη ιεροσύνη δεν θα ακούγαμε το πλήθος των σεξουαλικών σκανδάλων που έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Ο σωστός έγγαμος βίος είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για να κερδίσει αυτό που η εκκλησία βάζει σαν στόχο: την ουράνια βασιλεία. Δεν υπάρχουν καλά και πονηρά μέρη του σώματος, που σε σέρνουν στην αμαρτία, γιατί όλα πλάστηκαν «καλά λίαν». Επομένως δεν χρειάζεται κανένας ακρωτηριασμός για να μπεις στον Παράδεισο. Πολύ σωστά μας τα λέει ο λαϊκός φιλόσοφος Ζορμπάς πως Θεός δε θέλει σακάτηδες στη βασιλεία του! Θέλει ακέραιους ανθρώπους, ανθρώπους που να έχουν γευτεί με μέτρο όλες τις χαρές του κόσμου.


Δεν υπάρχουν σχόλια: