από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου
Το παράρτημα Ν. Βοιωτίας της ΕΜΕ κύριοι προσκεκλημένοι πανεπιστημιακοί καθηγητές, κυρίες και κύριοι, προσπαθεί να εξοικειώσει την Βοιωτική κοινωνία με τα μαθηματικά, όπως φαίνεται από τις όλο και συχνότερες εκδηλώσεις της στη Λιβαδειά και τη Θήβα τα τελευταία χρόνια. Θα πρέπει να συγχαρούμε, να συνδράμουμε και να παροτρύνουμε με την παρουσία μας. Άκουσα με προσοχή τους προλαλήσαντες καθηγητές που με εντυπωσίασαν, αλλά κάποιες νύξεις του κ. Αντωνίου μου δημιούργησαν το παρακάτω ερώτημα: Τέχνη και Μαθηματικά είναι άραγε συγκοινωνούντα δοχεία και υφίσταται δημιουργική σύζευξη μεταξύ τους; Ξεκινώ από τη τέχνη της Μουσική: (οκτάβα , διαδοχικές συχνότητες παλμικής κίνησης αέρα, άρα μαθηματικά). Έρχομαι στη τέχνη της Ζωγραφικής: (χρώματα, κάθε χρώμα του φάσματος είναι παλμική κίνηση φωτονίων , μήκος κύματος, συχνότητες, άρα μαθηματικά) . Οι συχνότητες όμως από ότι ξέρω είναι μαθηματικές έννοιες, που πιθανολογώ ότι αν τις μαθηματικοποιήσεις μπορείς χάρη στους υπολογιστές να βάλεις τη ζωγραφική και τη μουσική να ‘’επικοινωνήσουν ‘’μεταξύ τους . Αν μέχρι εδώ πάω καλά και δεν μου τα ανατρέψει ο κ. καθηγητής, οι τέχνες έχουν δυνητικώς την δυνατότητα να εκφραστούν με μαθηματικό τρόπο. Έτσι π.χ ένα ΑμΕΑ μπορεί να "βλέπει" μουσική και ένα άλλο να "ακούει" ζωγραφική . Οι πέντε αισθήσεις, (μέσω των οποίων εκφράζεται η τέχνη), λειτουργούν όλες σχεδόν μέσω της ηλεκτρονικής λειτουργίας του εγκεφάλου, των νευρώνων. Η δε ηλεκτρονική λειτουργία όλων των αισθήσεων στην πραγματικότητα εκφράζεται μαθηματικά. Ύστερα από αυτό το ερώτημα θέλω να επιμείνω και να σχολιάσω για λίγο τη ξώφαλτση αναφορά του κ. Κατσέλη κατά την εισαγωγή του, ως προς της σχέση των μαθηματικών με την ποίηση και τις τέχνες γενικότερα . Για να πετύχει το εγχείρημα της συμφιλίωσης κοινωνίας – μαθηματικών που επιδιώκετε, πρέπει στην ατζέντα της θεματολογίας σας , να εγγράψετε διαθεματικά ζητήματα και νομίζω ότι εδώ προσφέρονται οι μορφές της τέχνης (αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, μουσική, λογοτεχνία ,ποίηση) αλλά και πέρα αυτών η φιλοσοφία. Ήδη σπάει ρεκόρ σήμερα η μαθηματική λογοτεχνία, όπου διαπρέπουν ο Τευ. Μιχαηλίδης, ο Απ. Δοξιάδης, ο καθηγητής του Παν. Κρήτης Γιωρ. Γραμματικάκης, ο Χρ. Παπαδημητρίου καθηγητής της Πληροφορικής στο Μπέρκλεϋ από τα κορυφαία των ΗΠΑ. Τα γράμματα και οι αριθμοί, η γραφή, η ανάγνωση και η αριθμητική , εξυπηρετούν αρχικά καθημερινές πρακτικές ανάγκες. Σε ένα άλλο, ανώτερο επίπεδο μετατρέπονται σε πνευματικές δημιουργίες. Κορύφωση της αρίθμησης τα ανώτερα μαθηματικά και της γραφής είναι η ποίηση που συμπτωματικά σήμερα γιορτάζουμε την παγκόσμια ημέρα της. Διάβασα ότι χθες βράδυ (20.3) στην πόλη σας έγινε ένα αφιέρωμα στον ποιητή Τάσο Λειβαδίτη. Ερχόμενος εδώ είδα στους δημοτικούς φανοστάτες ανακοίνωση για ένα άλλο αφιέρωμα στην κυρία Κική Δημουλά κορυφαία ποιήτρια και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών . Διάβασα ότι τα αρτοποιεία της πόλης σας βάζουν το ψωμί επί τρείς ημέρες πριν και τρείς μετά την σημερινή ημέρα σε σακούλες με τυπωμένα ποιήματα του Διον. Σολωμού και του Γ. Σαραντάρη. Η ποίηση μας μαθαίνει ότι μεγάλο εύρος ιδεών μπορεί να συμπυκνώνεται σε λίγες λέξεις. Είναι ομιλούσα ζωγραφική και η ζωγραφική σιωπηλή ποίηση. Αντίστοιχα τα μαθηματικά δεν είναι μόνο ένα χρήσιμο εργαλείο για την επίλυση πρακτικών προβλημάτων και την κατανόηση των άλλων επιστημών, αλλά κάτι που σχετίζεται άμεσα με την έννοια του Ωραίου, με την αισθητική απόλαυση. Όταν μάλιστα η απόδειξη είναι «κομψή» ή όταν ένα πρόβλημα που λύθηκε ήταν «ωραίο», τότε ο λύτης αισθάνεται την ίδια αισθητική απόλαυση όση και με το διάβασμα ενός ποιήματος, με την τέρψη που μπορεί να προσφέρει ένα έργο τέχνης γενικότερα. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερη προσπάθεια για να διαπιστώσουμε ότι εναρμονίζονται τα μαθηματικά με την ποίηση, αφού ακόμη και ο άνθρωπος που γνωρίζει στοιχειώδη μαθηματικά απολαμβάνει τη λύση και της πλέον στερεότυπης άσκησης. Θα αποδείξω ότι τα μαθηματικά και η ποίηση έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, επικαλούμενος: 1) το Γερμανό φυσικό Bέρνερ Kαρλ Χάιζενμπεργκ, (Νόμπελ Φυσικής 1932 θεμελιωτή της κβαντομηχανικής), 2) Τον γνωστό σε όλους μας Αλβέρτο Αϊνστάιν πατέρα της Θεωρίας της Σχετικότητας. 3)Τον ομότιμο καθηγητή του ΕΜΠ Θεοδόσιο Τάσιο , πρόσωπο- σύμβολο στην ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας μας. 4) Τον μεγάλο συνθέτη και αρχιτέκτονα Iάννη Ξενάκη. Το ίδιο όμως λένε και κορυφαίοι έλληνες ποιητές : Ο Οδυσσέας Ελύτης στο ( Mικρός Ναυτίλος εκδ. Iκαρος) . Ο Kαβάφης , ο Ρίτσος, κ.α συνδέουν μαθηματικά και ποίηση. Το κάνει επίσης ο ποιητής - μαθηματικός Έκτορας Kακναβάτος . Ατενίζοντας, προσαρμόζει το στερέωμα (ουράνιο θόλο), στις τρεις γεωμετρίες (Ευκλείδη, Λομπατσέφσκι , Pίμαν). Η συλλογή του (Χαοτικά Ι εκδ. Άγρα) θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μια ποιητική διατύπωση του νέου κλάδου των σύγχρονων μαθηματικών, της θεωρίας του χάους. Τελειώνοντας συγχαίρω θερμότατα τους μαθητές που διακρίθηκαν και τους εύχομαι υγεία και καλή επιστημονική σταδιοδρομία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου