[[ δαμ-ων ]]
Σεμέλη
Όπως μας αναφέρει ο Ησίοδος, όγδοη γυναίκα του Δία έγινε η θνητή Σεμέλη, που είχε όμως θεϊκή καταγωγή γιατί ήταν κόρη της Αρμονίας από το βασιλιά της Καδμείας (αρχικό όνομα της Βοιωτικής Θήβας) Κάδμο. Γράφει ο ποιητής:
« Του Κάδμου η κόρη, η Σεμέλη, στο Δία γέννησε γιο λαμπρό,
σαν έσμιξε ερωτικά μαζί του, τον πολύτερπνο Διόνυσο,
έναν αθάνατο η θνητή. Μα τώρα και οι δυο είναι θεοί. »
Για τον έρωτα του Δία με την Σεμέλη, τη γέννηση του Διόνυσου και για το πώς έγινε θεά η θνητή βασιλοκόρη μας αναφέρει η ακόλουθος μύθος:
Πάλι ο Δίας πόθησε θνητή γυναίκα. Κι αυτή, που είχε σειρά, ήταν η κόρη του Κάδμου, η κρινοδάχτυλη Σεμέλη, ανιψιά της πλατυμέτωπης Ευρώπης, μιας άλλης θνητής, που η ομορφιά της τάραξε τον βασιλιά των θεών. Ο Δίας μια μέρα είδε από ψηλά, από το λαμπρό θρόνο στον Όλυμπο, την πανέμορφη Σεμέλη και την ερωτεύτηκε. Μια σκοτεινή νύχτα βρήκε την ευκαιρία να ικανοποιήσει τον πόθο του. Σαν κλέφτης άφησε το θεϊκό παλάτι και κατέβηκε από τον Όλυμπο, νομίζοντας πως ξέφυγε από το ζηλιάρικο μάτι της γυναίκας του. Μπαίνοντας στο παλάτι του Κάδμου, τρύπωσε στο θάλαμο της κόρης κι έσμιξε ερωτικά μαζί της. Αλλά το άγρυπνο μάτι της Ήρας παρακολουθούσε τα πάντα. Βλέποντας την απιστία του άντρα της, μεγάλη ζήλια την κατέλαβε και ήθελε να εκδικηθεί την νέα που πήρε τα μυαλά του Δία. Η Ήρα καθώς παρακολουθούσε με το θείο και διαπεραστικό της μάτι το ερωτικό αγκάλιασμα είχε ακούσει τον Δία να υπόσχεται στη Σεμέλη πως θα της κάνει οποιαδήποτε χάρη του ζητήσει , όσο μεγάλη κι αν ήταν αυτή. Εκεί πάνω στήριξε την εκδίκησή της. Κάποια μέρα, πήρε τη μορφή της παραμάνας της βασιλοκόρης, της Βερόης, κι έπεισε την κόρη πως αν ήθελε να την θεωρεί σαν γυναίκα του ο Δίας, έπρεπε να της κάνει την χάρη και να παρουσιαστεί σε όλο του το μεγαλείο, όπως είχε κάνει την ημέρα των γάμων του με την Ήρα. Ξεγέλασε την απονήρευτη βασιλοπούλα, η οποία έπεσε στην παγίδα, που με πονηριά της έστησε η πανούργα Ήρα. Έτσι η κόρη ζητάει από το μεγάλο βασιλιά να της εμφανιστεί περίλαμπρος. Ο Δίας μάταια προσπαθεί να της αλλάξει γνώμη, γιατί αυτή πεισματωμένη του θυμίζει την υπόσχεσή του. Μη μπορώντας να κάνει αλλιώς ο θεός, αναγκάζεται να υποχωρήσει και παρουσιάζεται πάνω στο λαμπρό του άρμα μέσα σε αστραπές και σε βροντές. Στο χέρι του σφίγγει το αστροπελέκι και μόλις μπαίνει στο θάλαμό της το εκσφενδονίζει. Φλόγες έζωσαν την Σεμέλη που πεθαίνει κατακεραυνωμένη, ενώ το παλάτι του πατέρα της παίρνει φωτιά.
Η συνέχεια >>> εδώ ….
Είχαν ήδη περάσει έξι μήνες από τότε που ο θεός πρωτόσμιξε με την θνητή πανέμορφη κόρη και το παιδί τους είχε κιόλας μεγαλώσει στην κοιλιά της μάνας του. Η Γη λυπήθηκε το μωρό και για να το προστατεύσει από την κόλαση της φωτιάς, που κατέκαιε το παλάτι, έκανε να φυτρώσει έναν κισσό στους κίονες του παλατιού . Τότε ο πατέρας Δίας παίρνει το παιδί από τη νεκρή ερωμένη του και το κρύβει στον μηρό του, τον οποίο άνοιξε, έβαλε μέσα το παιδί και έραψε το άνοιγμα, για να μη το δει η Ήρα. Όταν έφτασε η μέρα της κανονικής γέννησης, ο Δίας έσπασε τα ράμματα και το παιδί ήρθε στο φως. Έτσι γεννήθηκε ο μηρορραφής, ο πυριγενής, ο διμήτωρ και δισσότοκος Διόνυσος.
Η Σεμέλη έγινε η μητέρα ενός μεγάλου θεού, του Διόνυσου, που αργότερα βρήκε τη μητέρα του στον Άδη, την επανέφερε στη ζωή κι από Σεμέλη της έδωσε το όνομα Θυώνη ή Διώνη και την πήρε κοντά του στον Όλυμπο. Μ’ αυτό τον τρόπο η κόρη του Κάδμου αξιώθηκε να λατρεύεται από τους ανθρώπους μαζί με τον αγαπημένο της γιο, το Διόνυσο.
Κατ’ άλλους ο Δίας ήταν αυτός που θεοποίησε τη Σεμέλη, δίνοντάς της το όνομα Θυώνη.
Η Σεμέλη, σαν όγδοη γυναίκα του Δία, συνδέεται με τον αριθμό οκτώ (8) ή την ογδοάδα. Η σειρά της Σεμέλης ως συζύγου του Δία δεν ήταν τυχαία, γιατί η οκτάδα ονομαζόταν και Καδμεία, και η οκτάβα (που χρησιμοποιείται στη μουσική αρμονία) ονομαζόταν και Παναρμόνιος, δηλ. ονομασίες με προέλευση τα ονόματα των γονιών της. Επειδή με τον αριθμό οκτώ ξεχωρίζονται οι μουσικές αναλογίες, τον αποκαλούσαν και Παγκόσμια Αρμονία. Είναι ο πρώτος ενεργητικός κύβος (8=23= 2x2x2) και ο μόνος αρτιόμορφος ζυγός αριθμός μέσα στη δεκάδα, συμβολίζοντας τη φιλία, τη σύνεση και τη δικαιοσύνη. Ο Πρόκλος αποκαλεί την ογδοάδα: «αιτίαν της επί παν προόδου και δια πάντων των πραγμάτων», ενώ ο Φιλόλαος υποστήριζε ότι ο έρωτας, η φιλία, η σκέψη και η φαντασία χαρακτηρίζουν τα όντα (αισθητά και νοητά) που έχουν σχέση προς τον αριθμό οκτώ.
Στο μύθο της γέννησης του Διόνυσου από την ένωση του θεού Δία και της θνητής Σεμέλης, με πρότυπο τον “ιερό γάμο” του Ουρανού και της Γης, έχουμε τον συμβολισμό της γονιμοποίησης της ύλης από το πνεύμα, για να μπορέσει να μπει σε κίνηση και να παράγει τα φαινόμενα. Ο άνθρωπος, Υιός Θεού αλλά και Υιός Ανθρώπου, με μια σειρά ενεργειών, ακολουθώντας μια εξελικτική πορεία, πρέπει να φτάσει στη θέωση
Η Σεμέλη ήταν η κόρη του ιδρυτή της επτάπυλης Θήβας Κάδμου. Ο Κάδμος είναι όμως το Ηλιακό φως , που έρχεται και απ’ ευθείας και διαμέσου των πλανητών για τη δημιουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
Η δημιουργία του ανθρώπινου οργανισμού είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της ουσίας της Γης και του φωτός του Ήλιου, της ύλης και του πνεύματος. Η Σεμέλη είναι το ψυχικό ανθρώπινο πλάσμα, που έρχεται σε ερωτική σχέση με τον Θεό του Ουρανού, τον Δία, δηλαδή με το Θείο Ουράνιο πρωταρχικό Πυρ, στην ισχύ του οποίου οφείλονται όλες οι μορφοποιήσεις αλλά και οι μεταμορφώσεις των κόσμων. Απ’ αυτή την επαφή, όπου μεταδίδεται το θείο πυρ, ξεκινάει η διαμέσου σταδίων εξέλιξη του ανθρώπου. Η ακτίνα του Ουρανίου Πυρός γονιμοποιεί την θνητή γυναίκα και το έμβρυο είναι διττής φύσης, έχοντας την κληρονομιά της υλικής υπόστασης της μητέρας του αλλά και το σπέρμα της Ουράνιας φύσης του, την προδιαγεγραμμένη τάση να κερδίσει την θέση του στον Ουρανό, δίπλα στον Πατέρα του.
Με τη γέννηση του Διόνυσου μας αποκαλύπτονται τα μέσα με τα οποία μπορεί η ανθρώπινη ψυχή να έρθει σε αδιάσπαστη σύνδεση προς την πρώτιστη ουσία, που αλληγορεί ο Δίας, από την οποία και μόνο μπορεί να πετύχει την μεταβολή της γήινης φύσης του, να αποβάλλει τα ελαττώματα αυτής της υλικής και παροδικής υπόστασής του κι έτσι να εκδηλώσει την πλήρη της ελευθερία, που θα της επιτρέψει να πετάξει προς τις περιοχές του φωτός, όπου βασιλεύει η πραγματική χαρά, η ευδαιμονία και η πλήρης αγαλλίαση.
Απ’ ορισμένους ταυτίζεται η Σεμέλη με τη Γη. Για αυτή την ταύτιση της πρώτης μητριαρχικής θεότητας των αρχαίων Ελλήνων, της Γης , με τη Σεμέλη κάνει λόγο ο Μάνλυ Χολ, που ταυτόχρονα επιβεβαιώνει την παλιά αντίληψη πως η Θήβα ήταν κατά την αρχαιότητα ένα μεγάλο θρησκευτικό κέντρο. Στο βιβλίο του “Διονυσιακά Μυστήρια”, γράφει : « Η Σεμέλη ήταν το πρώτο και το πιο τυχερό από τα παιδιά του Κάδμου, μια προσωποποίηση της Μεγάλης Μητέρας, αφιερωμένη στη λατρεία των θεών, και, όπως η Μητέρα κάθε Μεσσία, μια παρθένα του ναού ».
Κατά τον Nilsson : Ο Θεός του Ουρανού γονιμοποιεί, με την ουράνια αστραπή του, τη Μητέρα Γη, που γεννά τον θεό Διόνυσο, του οποίου η ουσία ταυτίζεται με την ζωή, που αναπηδά από τα σπλάχνα της.
Σε κάποιο απόσπασμα της χαμένης τραγωδίας του Αισχύλου “Σεμέλη” ή “Υδροφόροι”, διαβάζουμε:
« ΧΟΡΟΣ: Την άλειψε μ’ (αθάνατη) αμβροσία
βραβείο όχι καλύτερο απ’ της Ήρας·
…πιότερο θράσος έχοντας
…και δίχως να ζυγώνουν
για μια ζωή που τη συντρέχουν οι θεοί·
μακριά σαν είσαι, οι φίλοι σε ζηλεύουν
και σε κακολογούν· μα εμείς
ευχόμαστε για τη Σεμέλη
να ‘χει καλότυχη ζωή.
Για τ’ άλλα ο Κάδμος (ας φροντίσει·)
για τη Σεμέλη που ‘χει σμίξει
με το μεγάλο Δία…»
Ο Π. Λεκατσάς παρατηρεί πολύ λυρικά : « Η όψη των πυρπολημένων ανακτόρων, της Καδμείας Ακρόπολης της Θήβας, γέννησε ή βεβαίωσε τον μύθο του κεραυνού, που αντιστοιχούσε στη φύση των δύο θεοτήτων. Το Αστροπελέκι, ο μηνυτής και συνοδός της βροχής, είναι ο τύπος της θεογαμίας του Ουρανού και της Γης, του ουρανού που ρίχνει τη βροχή και της γης που γονιμεύεται από τούτη. Η Σεμέλη είναι η Γη, ο Δίας ο Ουρανός, το Αστροπελέκι ο γάμος τους κι ο Διόνυσος ο Πυριγενής, ο Περίπους, ο Περίσπορος, ο Πυρόης, ο γιος του Ουρανού και της Γης, του Δία και της Σεμέλης ».
Την όγδοη σύζυγο του Δία υμνούσαν οι πρόγονοί μας με τον ακόλουθο ύμνο:
« Καλώ την Καδμεία κόρη, την παμβασίλισσα,
την όμορφη Σεμέλη, την ομορφοπλέξουδη,
τη βαθύστηθη, τη μητέρα του θυρσοφόρου πολύχαρου
Διόνυσου, που κοιλοπόνημα μεγάλο πέρασε
μετά από τη φλογερή λάμψη και έγινε αθάνατη
με θέλημα του Κρόνιου Δία, λαβαίνοντας τιμές
από την ένδοξη Περσεφόνη στους θνητούς ανθρώπους
κάθε τριετή εποχή, όταν τον γόνιμο τοκετό
του Βάκχου σου γιορτάζουν, το ιερό τραπέζι
και τ’ άγια μυστήρια. Τώρα εσένα, θεά, ικετεύω,
Καδμεία κόρη, βασίλισσα, καλώντας σε
παντοτινά ευνοϊκή να είσαι προς τους μύστες. » (Ορφικός Ύμνος 44, “Στη Σεμέλη”)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου