Μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς αγάπη;

[[ δαμ- ων ]]

Πολλά δυσάρεστα γεγονότα ζήσαμε από το 2009 και μετά. Και πολλά θα ζήσουμε τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια. Φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση γιατί περιορίσαμε την έννοια της αγάπης. Από αγάπη του κόσμου- και λέγοντας του κόσμου εννοούμε αγάπη προς τους συνανθρώπους, τη φύση, τον πολιτισμό, σε κάθε τι που αναδεικνύει την έννοια άνθρωπος, ο οποίος «άνω θρώσκει»- την πετσοκόψαμε σε αγάπη προς το τομάρι μας, σε φιλαυτία.

Η προτροπή του εθνικού μας ποιητή: «Αγάπα για να ζήσεις, ζήσε για ν’ αγαπάς» (Διον. Σολωμός, “Ελεύθεροι πολιορκημένοι”) θεωρείται ρομαντική ουτοπία γιατί γίναμε κύμβαλα αλαλάζοντα. Ο Απόστολος των Εθνών επιβεβαιώνεται, όταν πριν από 2000 χρόνια έγραψε προς τους Κορινθίους: «Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸ ςἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον.»

Κύμβαλα αλαλάζοντα είμαστε, που διαλαλούμε την ασήμαντη προσωπικότητά μας. Οι ουτιδανοί θαρρούμε πως είμαστε το κέντρο του κόσμου. Οι ετερόφωτοι πιστεύουμε ότι δίνουμε το φως μας στον πλανήτη. Γιατί η φιλαυτία μετατόπισε το κέντρο βάρους του “είναι” μας από την ψυχή στο σώμα. Λησμονήσαμε ότι δεν είμαστε το σώμα, που έχει μια ψυχή, αλλά η ψυχή που έχει ενδυθεί ένα προσωρινό σώμα. Έτσι η φθαρτότητα και η προσωρινότητα του σώματος, μας γέμισε ανασφάλειες. Οι ανασφάλειες ενεργοποίησαν έναν αμυντικό μηχανισμό, που έχτισε τείχη και μας περιχαράκωσε. Περιτειχιστήκαμε γύρω από το “εγώ” μας και υψώσαμε τη σημαία του εγωισμού. Από ισοδύναμες μονάδες του Όλου, που από τη φύση είναι προορισμένες να ζήσουν αρμονικά με συνεργασία και αγάπη, γίναμε εγωικά ασυνάρτητα μηδενικά. Από μονάδες γίναμε μηδενικά γιατί παραχώσαμε στα χώματα της λησμονιάς την προτροπή του Ιησού- άσχετα αν παρουσιάζεται σαν εντολή: «εντολήν καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους» (Ιωάννης, ιγ΄, 34)

Η συνέχεια >>> εδώ …

Τις σπουδαίες αλήθειες ο μεγάλος Διδάσκαλος τις είπε μέσα από ιστορίες και παραβολές. Και ο Ιησούς, ως Υιός του Πατρός, είναι αγάπη: «ότι ο Θεός αγάπη εστίν» (Α΄ επιστ. Ιωάννου, δ΄, 8). Μας επισήμανε: «εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιωάννης, ιδ΄, 6). Ο ΤζελαλεντίνΡουμί συμπληρώνει: «Η αγάπη είναι ο εξάντας της αλήθειας.»

Επομένως, ας μας επιτραπεί να συμπληρώσουμε: η αγάπη είναι και εξάντας της ζωής. Η αγάπη, όμως, χωρίς όρια. Που δεν περιορίζεται γύρω από τον εαυτούλη μας και τα συμφέροντά μας, άντε και λίγο παραπέρα: γύρω από την οικογένειά μας. Η αγάπη, που μπορεί να φτάσει μέχρι και τη θυσία! Ο ίδιος ο Χριστός είπε: «αύτη εστίν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους καθώς ηγάπησα υμάς. μείζονα ταύτης ουδείς έχει, ίνα τις την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού.» (Ιωάννης, ιε΄, 12- 13)

Σε αυτό του είδους την αγάπη αναφέρεται το παραμύθι μας:

[[ Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια μηλιά που αγαπούσε ένα αγοράκι. Κάθε μέρα το αγοράκι πήγαινε και μάζευε τα φύλλα της και τα έπλεκε στεφάνι κι έπαιζε το βασιλιά του δάσους. Σκαρφάλωνε στο κορμό της, έκανε κούνια στα κλαδιά της και έτρωγε μήλα. Παίζανε και κρυφτό. Κι όταν το αγόρι κουραζόταν αποκοιμιόταν στον ίσκιο της. Και το αγόρι αγαπούσε τη μηλιά πάρα πολύ. Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη. Μα πέρασαν τα χρόνια. Και το αγόρι μεγάλωσε.

Και πολλές φορές η μηλιά έμενε μοναχή. Τότε μια μέρα το αγόρι πήγε στη μηλιά και η μηλιά του είπε: « Έλα αγόρι, έλα να σκαρφαλώσεις στον κορμό μου και να κάνεις κούνια στα κλαδιά μου, να φας μήλα και να παίξεις στον ίσκιο μου αποκάτω και να ‘σαι ευτυχισμένο». Το αγόρι της απάντησε: «Θέλω ν’ αγοράσω πράματα και να καλοπεράσω. Θέλω λεφτά. Μπορείς να μου δώσεις λεφτά;» «Λυπάμαι», είπε η μηλιά, «μα εγώ δεν έχω λεφτά. Έχω μονάχα φύλλα και μήλα. Πάρε τα μήλα μου, αγόρι, και πούλησέ τα στην πόλη. Έτσι θα ‘χεις λεφτά και θα ‘σαι ευτυχισμένο». Και το αγόρι σκαρφάλωσε στη μηλιά, μάζεψε τα μήλα της και τα πήρε μαζί του. Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.

Μα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί… και η μηλιά ήταν λυπημένη. Μια μέρα το αγόρι ξαναγύρισε κι η μηλιά τρεμούλιασε απ’ τη χαρά της κι είπε: «Έλα, αγόρι, έλα να σκαρφαλώσεις στον κορμό μου και να κάνεις κούνια στα κλαδιά μου και να ‘σαι ευτυχισμένο». «Δεν έχω χρόνο να σκαρφαλώσω, είπε το αγόρι. «Θέλω γυναίκα και παιδιά και γι’ αυτό χρειάζομαι ένα σπίτι. Μπορείς να μου δώσεις ένα σπίτι;» «Εγώ δεν έχω σπίτι» είπε η μηλιά. «Σπίτι μου είναι το δάσος, μα μπορείς να κόψεις τα κλαδιά μου και να χτίσεις ένα σπίτι. Τότε θα είσαι ευτυχισμένο». Κι έτσι το αγόρι έκοψε τα κλαδιά της και τα πήρε μαζί του για να χτίσει το σπίτι του. Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.

Μα το αγόρι έκανε πολύ καιρό να ξαναφανεί. Κι όταν γύρισε η μηλιά ήταν τόσο ευτυχισμένη που ούτε να μιλήσει καλά- καλά δεν μπορούσε. « Έλα, αγόρι» ψιθύρισε, «έλα να παίξεις». «Είμαι πια πολύ γέρος και πολύ λυπημένος για να παίζω» είπε το αγόρι. «Θέλω μια βάρκα να με πάρει μακριά. Μπορείς να μου δώσεις μια βάρκα;». «Κόψε τον κορμό μου και φτιάξε μια βάρκα» είπε η μηλιά. «Έτσι θα μπορέσεις να φύγεις μακριά… και να ‘σαι ευτυχισμένο. Και το αγόρι έκοψε τον κορμό της, έφτιαξε μια βάρκα κι έφυγε μακριά. Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη… μα όχι πραγματικά.

Κι ύστερα από πολύ καιρό το αγόρι ξαναγύρισε. «Λυπάμαι, αγόρι» είπε η μηλιά, «μα δεν μου απόμεινε τίποτα πια για να σου δώσω… Δεν έχω μήλα». «τα δόντια μου δεν είναι για μήλα», είπε το αγόρι. «Δεν έχω κλαδιά» είπε η μηλιά. Δεν μπορείς να κάνεις κούνια». «Είμαι πολύ γέρος πια για να κάνω κούνια», είπε το αγόρι. «Δεν έχω κορμό», είπε η μηλιά. «Δεν μπορείς να σκαρφαλώσεις…» «Είμαι πολύ κουρασμένος πια για να σκαρφαλώνω» είπε το αγόρι. «Λυπάμαι», αναστέναξε η μηλιά. «Μακάρι να μπορούσα να σου δώσω κάτι… μα δεν απόμεινε τίποτα πια. Δεν είμαι παρά ένα γέρικο κούτσουρο. Λυπάμαι…» «Δε θέλω και πολλά τώρα πια» είπε το αγόρι, «μονάχα ένα ήσυχο μέρος να κάτσω και να ξαποστάσω. Είμαι πολύ κουρασμένος». … «Τότε», είπε η μηλιά, κι ίσιωσε τον κορμό της, «τότε, ένα γέρικο κούτσουρο είναι ό,τι πρέπει να κάτσεις και να ξαποστάσεις. Έλα, αγόρι, κάτσε. Κάτσε και ξεκουράσου». Και το αγόρι έκατσε και ξεκουράστηκε… Κι η μηλιά ήταν ευτυχισμένη…! ]]

Στο παραμύθι μας η μηλιά εκφράζει την πραγματική αγάπη. Η πραγματική αγάπη είναι πάντοτε συνυφασμένη με την προσφορά, τη θυσία, την ανιδιοτέλεια. Αγάπη είναι να χαίρεσαι με αυτόν που χαίρεται και να λυπάσαι με αυτόν που πονά. Αυτός που αγαπά ανέχεται τον άλλο με τις ατέλειές του χωρίς να τον περιφρονεί, χωρίς καν να τον κάνει να νιώθει άσχημα για αυτό που είναι. Το παιδί, που αγαπούσε η μηλιά, ήταν εγωκεντρικό. Σκεφτόταν μόνο τον εαυτούλη του. Και πάντα ήταν απαιτητικό. Η μηλιά, που το αγαπούσε πραγματικά, θυσίασε από μέρος του εαυτού της- μήλα, κλαδιά- μέχρι όλο της το είναι, τον κορμό της. Και κάθε φορά που έκανε μια θυσία, ήταν ευτυχισμένη! Γιατί αγάπη είναι αυτό που σου προκαλεί απέραντη και αληθινή ευτυχία σε κάθε φάση της ζωής σου, σε κάθε της στιγμή. Αυτό πού σε κάνει να πιστεύεις ότι ο κόσμος σου ανήκει. Όχι κτητικά. Αλλά ως μέρος του όλου, αφού ανήκεις στον κόσμο. Ο κόσμος κι εσύ είσαστε ένα!

Η αγάπη του παιδιού προς τη μηλιά ήταν παρεξηγημένη αγάπη. Παρεξηγημένη αγάπη είναι όταν ο άλλος γίνεται το αντικείμενο με το οποίο ικανοποιώ εγώ τις ανάγκες και τις επιθυμίες μου. Κάτι τέτοιο μάλλον προσκόλληση και αδυναμία πρέπει να ονομάζεται, παρά αγάπη. Καταντούμε σε αυτή την παρεξηγημένη κατάσταση είτε όταν είμαστε φίλαυτοι – δηλαδή “εγωιστές” - είτε όταν πάσχουμε από κοινωνική ανασφάλεια. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση, ο φόβος μη τυχόν και μας απορρίψουν οι άλλοι, μας κάνει να απαιτούμε συνεχώς επιβεβαίωση. Απαιτούμε οι άλλοι να κάνουν θυσίες για μας.

Κάποιος σοφός είπε: «…Η αληθινή αγάπη μέσα στην ψυχή ενός ανθρώπου είναι σαν ένα δέντρο που σιγά– σιγά μεγαλώνει, και σκεπάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους κάτω από την δροσερή σκιά του. Από εμάς το μόνο που απαιτείται είναι να φροντίσουμε λίγο για την καλλιέργειά της, καθώς επίσης να την προστατεύσουμε από αυτά που θα μπορούσαν να την ξεριζώσουν από την καρδιά». Στα σοφά αυτά λόγια θα συμπληρώναμε, να προστατεύουμε το δέντρο της αγάπης κι από τα παράσιτα που θέλουν να το ξεζουμίσουν και τα ζωύφια που τρώνε τα φύλλα και τα μπουμπούκια αφήνοντάς το γυμνό.

Αφού ο Θεός είναι αγάπη και πανταχού παρών, η αγάπη είναι διάσπαρτη στα δέντρα, στα πουλιά, στα ζώα, στις πέτρες, στον καθένα μας. Ο σπόρος της αγάπης βρίσκεται μέσα μας. Στο χέρι μας είναι να της δώσουμε γόνιμο έδαφος στην καρδιά και στην ψυχή μας, να την ποτίσουμε με τα ευγενικά μας αισθήματα και τις αρετές μας και να την αφήσουμε να καρπίσει! Η αγάπη γνωρίζει την υπομονή και χαίρεται την αλήθεια, άφθαρτη και αιώνια. Δεν πρέπει να αγαπάμε με τον νου που γνωρίζει μόνο να διαχωρίζει, ούτε με την καρδιά που παρασύρεται, αλλά με την ψυχή. Τα μάτια να είναι ο οδηγός μας και τα χέρια να είναι η αγκαλιά μας. Και να προσέξουμε τούτο: Η έλλειψη μίσους δεν είναι αγάπη. Είναι απλά μια αδιάφορη κατάσταση. Δε μισώ, δε σημαίνει οπωσδήποτε ότι αγαπώ. Να μάθουμε να αγαπάμε, λοιπόν, σφαιρικά και όχι μονόπλευρα, γιατί έτσι αποκλείουμε την ολότητα. Μια ολότητα που μας μετουσιώνει συνειδητά. Που μας οδηγεί ψηλά. Που δημιουργεί γέφυρες για την επάνοδο στον “Οίκο του Πατρός”.

Το “εγώ” δεν πηγαίνει ποτέ εκεί, που δεν έχει τίποτε να κερδίσει. Πάντα ζητάει κάτι. Είναι ένας αιώνιος ζητιάνος... Η αγάπη- το δέντρο της ζωής- είναι άπειρη προσφορά χωρίς όρους. Το “εγώ” καταλαβαίνει μόνο τη γλώσσα του συμφέροντος, ενώ η αγάπη μιλάει τη γλώσσα της προσφοράς.... Αν μπορέσουμε ποτέ να γίνουμε σαν αυτό το δέντρο που απλώνει τα κλαδιά του για να προσφέρει προστασία στα πουλιά και σκιά στους περαστικούς, όπως έκανε η μηλιά, τότε θα καταλάβουμε τι είναι η αγάπη. Τότε το “εγώ” μας θα έχει αφομοιωθεί στο “εμείς”. Τότε από “μηδέν”, θα έχουμε γίνει “μονάδα” του σύμπαντος.

Από τον “Κήπο του Προφήτη” του ΧαλίλΓκιμπράν, θα παραθέσουμε το κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στην Αγάπη:

[[ Η Αλμήτρα είπε:

Μίλησέ μας για την Αγάπη.

Κι εκείνος, ύψωσε το κεφάλι του κι αντίκρισε το λαό, κι απλώθηκε βαθιά ησυχία.

Και με φωνή μεγάλη είπε:

Όταν η αγάπη σε καλεί, ακολούθησέ την, Μ' όλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα.

Κι όταν τα φτερά της σ' αγκαλιάσουν, παραδώσου, μ' όλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει.

Κι όταν σου μιλήσει, πίστεψέ την, μ' όλο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο.

Γιατί, όπως η αγάπη σε στεφανώνει, έτσι και θα σε σταυρώσει. Κι όπως είναι για το μεγάλωμά σου, είναι και για το κλάδεμά σου.

Κι όπως ανεβαίνει ως την κορφή σου και χαϊδεύει τα πιο τρυφερά κλαδιά σου που τρεμοσαλεύουν στον ήλιο, Έτσι κατεβαίνει κι ως τις ρίζες σου και ταράζει την προσκόλλησή τους στο χώμα.

Σα δεμάτια σταριού σε μαζεύει κοντά της.

Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχιάσει. Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου. Σε αλέθει για να σε λευκάνει. Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός.

Και μετά σε παραδίνει στην ιερή φωτιά της για να γίνεις ιερό ψωμί για του Θεού το άγιο δείπνο.

Όλα αυτά θα σου κάνει η αγάπη για να μπορέσεις να γνωρίσεις τα μυστικά της καρδιάς σου, και με τη γνώση αυτή να γίνεις κομμάτι της καρδιάς της ζωής.

Αλλά αν από το φόβο σου, γυρέψεις μόνο την ησυχία της αγάπης και την ευχαρίστηση της αγάπης, Τότε, θα ήταν καλύτερα για σένα να σκεπάσεις τη γύμνια σου και να βγεις έξω από το αλώνι της αγάπης. Και να σταθείς στον χωρίς εποχές κόσμο όπου θα γελάς, αλλά όχι με ολάκερο το γέλιο σου, και θα κλαις, αλλά όχι με όλα τα δάκρυά σου.

Η αγάπη δε δίνει τίποτα παρά μόνο τον εαυτό της, και δεν παίρνει τίποτα παρά από τον εαυτό της.

Η αγάπη δεν κατέχει κι ούτε μπορεί να κατέχεται. γιατί η αγάπη αρκείται στην αγάπη.

Όταν αγαπάς, δε θα 'πρεπε να λες: «Ο Θεός είναι στην καρδιά μου», αλλά μάλλον «Εγώ βρίσκομαι μέσα στην καρδιά του Θεού.»

Και μη πιστέψεις ότι μπορείς να κατευθύνεις την πορεία της αγάπης, γιατί η αγάπη, αν σε βρει άξιο, θα κατευθύνει εκείνη τη δική σου πορεία.

Η αγάπη δεν έχει καμιά άλλη επιθυμία έκτος από την εκπλήρωσή της. Αλλά αν αγαπάς κι είναι ανάγκη να έχεις επιθυμίες, ας είναι αυτές οι επιθυμίες σου:

Να λιώσεις και να γίνεις σαν το τρεχούμενο ρυάκι που λέει το τραγούδι του στη νύχτα.

Να γνωρίσεις τον πόνο της πολύ μεγάλης τρυφερότητας. Να πληγωθείς από την ίδια τη γνώση σου της αγάπης.

Και να ματώσεις πρόθυμα και χαρούμενα.

Να ξυπνάς την αυγή με καρδιά έτοιμη να πετάξει και να προσφέρεις ευχαριστίες για μια ακόμα μέρα αγάπης.

Να αναπαύεσαι το μεσημέρι και να στοχάζεσαι την έκσταση της αγάπης• Να γυρίζεις σπίτι το σούρουπο μ' ευγνωμοσύνη στην καρδιά.

Και ύστερα να κοιμάσαι με μια προσευχή για την αγάπη που έχεις στην καρδιά σου και μ' έναν ύμνο δοξαστικό στα χείλη σου. ]]

Η αγάπη είναι άρρηκτα δεμένη με την αυτοπραγμάτωση. Ολοκληρωνόμαστε μόνο μέσα από δικές μας προσπάθειες. Αγαπώ σημαίνει στέκομαι στα δικά μου πόδια, υπολογίζω τον εαυτό μου, βασίζομαι σ’ αυτόν και χαράζω τον δικό μου δρόμο. Τον δρόμο τον ανοδικό, τον δρόμο της επανόδου στην Ουράνια Ιθάκη. Κάποιες φορές, μπορεί να χρειαστούμε την βοήθεια των άλλων. Αλλά δεν μπορούμε να περιμένουμε από αυτούς να ικανοποιήσουν τις ανάγκες μας, οι οποίες πρέπει να ικανοποιηθούν αποκλειστικά και μόνον με δική μας ευθύνη.

Η πραγματική αγάπη δεν σχετίζεται με την “ιδιοκτησία”. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη “μου” κτητικά- είναι δικό μου, μου ανήκει- για κάτι και να το αγαπάμε πραγματικά. Τίποτα δεν μας ανήκει! Είμαστε όλοι μας μέρη του Θεού. Τα παιδιά μας, η γυναίκα μας δεν είναι ιδιοκτησία μας. Η αγάπη που τρέφουμε προς αυτούς δεν πρέπει να αφαιρεί τη ελευθερία τους. Η αγάπη μας προϋποθέτει να τους ανεχόμαστε με τις ατέλειές του χωρίς να τους περιφρονούμε, χωρίς να τους κάνουμε να νιώθουν άσχημα για τις ατέλειές τους. Στην πραγματική αγάπη το ενδιαφέρον μας πρέπει να είναι αληθινό. Να μη γίνεται καταπίεση και επιβολή, γιατί αγάπη χωρίς τον σεβασμό της ελευθερίας του άλλου και την εκτίμηση προς την προσωπικότητά του δεν μπορεί να υπάρξει. Ο ΧαλίλΓκιμπράν δίνει πολύ ποιητικά όσα αναφέραμε παραπάνω σε δύο σειρές: «Και σταθείτε ο ένας πλάι στον άλλο, αλλά όχι υπερβολικά κοντά, διότι οι κολόνες του ναού στέκουν χωριστές, και η βελανιδιά με το κυπαρίσσι δε φυτρώνουν το ένα στη σκιά του άλλου.»

Την αγάπη που φτάνει μέχρι τη θυσία περιγράφει με στίχους ο Γάλλος ποιητής και φιλέλληνας Ζαν Ρισπέν στο θαυμάσιο ποίημά του “Η καρδιά της μάνας”:

« Ένα παιδί, μοναχοπαίδι αγόρι,

αγάπησε μιας μάγισσας την κόρη.

-Δεν αγαπώ εγώ, του λέει, παιδιά,

μ' αν θέλεις να σου δώσω το φιλί μου,

της μάνας σου να φέρεις την καρδιά

να ρίξω να τη φάει το σκυλί μου.

Τρέχει ο νιος τη μάνα του σκοτώνει

και την καρδιά τραβά και ξεριζώνει.

Και τρέχει να την πάει, μα σκovτάφτει

και πέφτει ο νιος κατάχαμα με δαύτη.

Κυλάει ο γιος και η καρδιά κυλάει

και την ακούει να κλαίει και να μιλάει.

Μιλάει η μάνα στο παιδί και λέει:

-Εχτύπησες, αγόρι μου; ...και κλαίει.» (Μετάφραση: Άγγελος Βλάχος)

Για να μπορέσουμε να εκφράσουμε την αγάπη πρέπει να ξεφύγουμε από τις προσκολλήσεις που μας γειώνουν, που μας καθηλώνουν. Η έκφραση της πραγματικής, της χωρίς ιδιοτέλεια αγάπης δεν είναι αδυναμία. Αντίθετα είναι δύναμη. Τεράστια δύναμη. Δύναμη παρόμοια μ’ αυτήν του δημιουργού όταν από το μηδέν δημιούργησε το σύμπαν. Γιατί το δημιούργησε από την αγάπη Του. Δεν Του χρειαζόταν να αποδείξει την παντοδυναμία Του! Παρόμοιας μορφής είναι και η πραγματική αγάπη του ανθρώπου. Σε μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη πως δυνατός είναι ο σκληρός. Πως η έκφραση αγάπης και καλοσύνης είναι αδυναμία. Πόσο λάθος κάνουν! Η σκληρότητα είναι η άγκυρα που μας κρατάει αγκυροβολημένους στο χώμα. Που δεν επιτρέπει να σαλπάρουμε για την ουράνια Ιθάκη. Αντίθετα, η αγάπη είναι ο ούριος άνεμος που θα φουσκώσει τα πανιά για να μας φέρει στην ουράνια Πατρίδα!

Η αγάπη κρατάει τη γη σε περιστροφή γύρω από τον ήλιο. Μπορεί οι επιστήμονες να την ονομάζουν νευτώνεια έλξη. Το ίδιο και το φεγγάρι γύρω από τη γη. Οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο με τη δύναμη της αγάπης. Η αγάπη διαχέεται παντού. Συγκροτεί τα σμήνη των πουλιών, τις αγέλες των ζώων, τους γαλαξίες. Ένα είδος αγάπης συγκρατεί τα κουάρκ για να σχηματιστούν τα νουκλεόνια. Κάποιο άλλο είδος αγάπης συγκρατεί τα ηλεκτρόνια γύρω από τον πυρήνα των ατόμων. Παρόμοιο κάνει τα άτομα να σχηματίζουν μόρια κι αυτά με τη σειρά τους κύτταρα και ύλη. Παντού, λοιπόν, η αγάπη! Η αγάπη του δημιουργού στις διάφορες μορφές της! Εκφρασμένη σε τάξη κι αρμονία. Ακόμα κι αν νομίζουμε ότι υπάρχει διαταραχή, όπως λόγου χάρη στην τροφική αλυσίδα, όπου οι φώκιες θα φάνε τις σαρδέλες, οι καρχαρίες τις φώκιες κλπ, κι εκεί εκδηλώνεται η αγάπη της ζωής! Το ταπεινότερο θυσιάζεται για το ισχυρότερο! Γιατί η αγάπη είναι θυσιαστική.

Μια αδύναμη ψυχή δεν μπορεί να νιώσει και να εκδηλώσει το μεγαλείο της αγάπης. Γιατί η αγάπη θέλει θάρρος! Απαιτεί μεγάλο ψυχικό απόθεμα. Από αγάπη προς τον άντρα της Άδμητο, η Άλκηστη πήρε τη θέση του, κατά τη μυθολογία μας, για να μη δει ο αγαπημένος της το σκοτάδι του Άδη. Προσφέρθηκε να πάρει αυτήν ο Χάρος στη θέση του Άδμητου. Η αγάπη για την πατρίδα γεμίζει με απαράμιλλο θάρρος τους ήρωες να κάνουν τις παράτολμες πράξεις, που καταγράφονται στην ιστορία. Η αγάπη για το λαό τους κάνει τους μεγάλους ηγέτες να δείξουν τη μεγάλη αυταπάρνηση που θαυμάζουμε. Κι όλα αυτά που προκαλούν το θαυμασμό μας είναι μια μικρογραφία της αγάπης που εκδηλώνει το θείο. «Διότι τόσον ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε έδωκε τον Υιόν Αυτού τον μονογενή, δια να μη απωλεσθή πας ο πιστεύων εις Αυτόν αλλά να έχηζωήναιώνιον.»(Ιωάννης,γ΄, 16) Η αγάπη του Θεού φανερώνεται με τη θυσία του Ιησού Χριστού. Αυτή η θυσία ξεκινάει από την ενανθρώπηση του Ιησού και επισφραγίζεται με το σταυρικό Του θάνατο. Και η μεγάλη αγάπη του Χριστού φάνηκε σε όλο το τραγικό της μεγαλείο πάνω στο σταυρό, όταν συγχώρησε εκείνους που τον σταύρωσαν λέγοντας: «Πάτερ, άφες αυτοίς∙ ου γαρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκάς, κγ΄, 34)

Ο Φ. Ντοστογιέβσκη στο μυθιστόρημα “Αδελφοί Καραμάζοβ” παρουσιάζει τον Ιβάν να διηγείται στον αδελφό του Αλιόσα μία συγκλονιστική ιστορία της αγάπης την Θεοτόκου για τους αμαρτωλούς:

[[ Υπάρχει λόγου χάρη ένα μοναστηριακό ποίημα (παρμένο από τα ελληνικά φυσικά) με τίτλο: Η επίσκεψις της Θεοτόκου εις την Κόλασιν, με εικόνες και τόλμη αντάξια του Ντάντε. Η Θεομήτωρ επισκέπτεται την Κόλαση. Ο αρχάγγελος Μιχαήλ της κάνει τον οδηγό και «την περιάγει εις τα βασανιστήρια». Βλέπει τους αμαρτωλούς και τα μαρτύριά τους. Ανάμεσα σ’ αυτούς υπάρχει και μια πολύ αξιοσημείωτη κατηγορία που βρίσκεται στη φλεγόμενη λίμνη. Όσοι απ’ αυτούς βυθίζονται τόσο πολύ στη λίμνη που δεν μπορούν να κολυμπήσουν και να βγουν, εκείνους «τους ξεχνάει πια και ο Θεός»∙ τούτη η έκφραση έχει εξαιρετικό βάθος και δύναμη. Και να που η Θεομήτωρ, συντριμμένη, πέφτει στα γόνατα και κλαίγοντας μπροστά στο θρόνο του Θεού και ζητάει χάρη για όλους όσους είδε στην Κόλαση, για όλους χωρίς καμιά διάκριση. Η συνομιλία Της με το Θεό έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Ικετεύει, επιμένει, κι όταν ο Θεός της δείχνει τα πόδια και τα χέρια του γιου Της όπου διακρίνονται ακόμα τα σημάδια από τα καρφιά και τη ρωτάει πώς μπορεί να συχωρέσει τους βασανιστές Του, εκείνη διατάζει όλους τους άγιους, όλους τους μάρτυρες, όλους τους αγγέλους κι όλους τους αρχαγγέλους να πέσουν στα γόνατα και να παρακαλέσουν μαζί της για να συχωρεθούν όλοι χωρίς εξαίρεση.. Τέλος πετυχαίνει απ’ το Θεό και σταματάνε τα βασανιστήρια κάθε χρόνο απ’ τη Μεγάλη Παρασκευή ως την αγία Τριάδα και οι αμαρτωλοί ευχαριστούν αμέσως απ’ την κόλαση τον Κύριο και του φωνάζουν: «Δίκαιος ει, κύριε, ότι ούτω εδίκασας». ]

Πολλές φορές, στα διάφορα άρθρα μας, έχουμε εκφράσει την αντίρρηση για την καλλιέργεια του φόβου της κόλασης από την εκκλησία. Δεν μπορούμε να συνδέσουμε τον Θεό της αγάπης με την αιώνια τιμωρία της κόλασης. Πιστεύουμε ότι η άπειρη αγάπη του Θεού θα δώσει την ευκαιρία και στις πλέον αμαρτωλές ψυχές να ανακάμψουν και να σωθούν. Θα το στηρίξουμε στα λόγια του Χριστού. Στο ευαγγέλιο του Λουκά αναφέρεται ότι κάποτε ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος στάλθηκαν στη Σαμάρεια να αναγγείλουν στους Σαμαρείτες ότι ο Ιησούς Χριστός θα περάσει από τη χώρα τους. Όμως οι Σαμαρείτες, όταν άκουσαν ότι πάει στην Ιερουσαλήμ- και είναι γνωστή η αντιπαλότητα Σαμαρειτών και Ιουδαίων- δεν ήθελαν να Τον δεχθούν. Παραθέτουμε τη συνέχεια, αντιγράφοντας το χαρακτηριστικό απόσπασμα: «ιδόντες δε οι μαθηταί αυτού Ιάκωβος και Ιωάννης είπον∙ Κύριε, θέλεις είπωμεν πυρ καταβήναι από ουρανού και αναλώσαι αυτούς, ως Ηλίας εποίησε; Στραφείς δε επετίμησεναυτοίς και είπεν∙ ουκ οίδατε ποίου πνεύματος εστε υμείς∙ ότι ο υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε ψυχάς ανθρώπων απολέσαι, αλλά σώσαι.» (Λουκάς, θ΄, 54- 56) . Οι μαθητές του Κυρίου για ένα μικρό γεγονός, που είχε ανθρώπινη εξήγηση- την αντιπαλότητα Σαμαρειτών και Ιουδαίων- εκδηλώνουν την άκρα αυστηρότητα που φτάνει μέχρι να ζητήσουν από το Θεό να πέσει φωτιά να κάψει τους Σαμαρείτες. Έτσι έκανε ο προφήτης Ηλίας κατά την παράδοσή τους, που έχει καταγραφεί στην Π. Διαθήκη. Μα ο Ιησούς τους επιτίμησε γι’ αυτή την πρόταση. Με προσκόλληση στην Π. Διαθήκη, της οργής και της τιμωρίας, δεν είχαν καταλάβει το νέο πνεύμα, τη νέα Διαθήκη της πραότητας, της μακροθυμίας και της αγάπης. Τους τονίζει ότι δεν ήρθε να ρίξει στην απώλεια ψυχές, αλλά να τις σώσει! Γιατί, λοιπόν, οι ευαγγελιστές να μην έγραψαν και να μας μετέφεραν κατά τον ίδιο τρόπο που σκέφτηκαν οι δύο μαθητές του Κυρίου; Την τρομοκρατία και την τρομολαγνεία της Εβραϊκής παράδοσης θέλησαν να την περάσουν στη νέα διδασκαλία, που, όπως φαίνεται από το χωρίο που χρησιμοποιήσαμε, δεν την είχαν κατανοήσει. Αν ο Ιησούς είχε υπαγορεύσει τη διδασκαλία Του, ή την είχε γράψει ο ίδιος, τότε να δεχτούμε την κόλαση. Αλλά το πιθανότερο είναι η κόλαση και η αιώνια τιμωρία των ψυχών να μην περιλαμβάνεται καθόλου στα όσα είπε. Οι συγγραφείς των ευαγγελίων να ανάμιξαν τη διδασκαλία Του με την εβραϊκή παράδοση… Επομένως, ο Ιησούς δεν θα αφήσει- κατά την ταπεινή μας αντίληψη- να χαθούν στην κόλαση ψυχές. Θα τις σώσει! Πώς; Η θεία Πρόνοια έχει προνοήσει… Η αγάπη του Θεού θα αναζητήσει όλα τα απολωλότα πρόβατα, όλες τις παραστρατημένες ψυχές. Αυτή την έννοια έχει η παραβολή του απολωλότος προβάτου…

Έχουμε λησμονήσει ότι δεν είμαστε μόνον τέκνα ανθρώπων. Κυρίως είμαστε υιοί Θεού! «Εγώ είπα, Θεοί εστέ, υιοί υψίστου πάντες» μας έχει τονίσει ο Χριστός. Το σώμα μας είναι γέννημα των ανθρώπων. Το ενοικούν πνεύμα σε αυτό το φθαρτό σώμα- το σώμα, στου οποίου τις ανάγκες, που τις περισσότερες φορές είναι περιττές και πλάνες, έχουμε επικεντρώσει όλη μας την προσοχή και σπαταλούμε όλη μας την ενέργεια- είναι θείο γέννημα. Αυτό αντιπροσωπεύει τη ζωή. Και είναι η αγάπη για το πνεύμα ό,τι ο αέρας για το σώμα. Έτσι, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς αγάπη. Γι’ αυτό και η Αντιγόνη είπε στον Κρέοντα: «ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν» [ μετ.: ζω για ν’ αγαπώ και ν’ αγαπιέμαι κι όχι για να μισώ ]. Ζωή κι αγάπη, λοιπόν, πάνε αντάμα.