Ο Λένιν διάβαζε Αρχαία Ελληνικά από το πρωτότυπο

Aπό τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

ΜΕΡΙΚΟΙ φαίνεται να πιστεύουν ότι η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας αντίκειται στη μαρξιστική δεοντολογία και ότι η επίδειξη εχθρότητας έναντι των Αρχαίων Ελληνικών συνιστά εκδήλωση μαρξιστικής συνέπειας.

Ορισμένοι έχουν αποκαλέσει αντιδραστικούς όσους επιθυμούν την επάνοδο των αρχαίων ελληνικών στα Γυμνάσια• ενώ προδήλως, δεν έχουν διανοηθεί να χαρακτηρίσουν αντιδραστικούς τον Μαρξ, τον Ένγκελς και τον Λένιν. Πιο κάτω παρατίθενται βιογραφικά και απόψεις των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν, από όπου προκύπτει η σχέση, που είχαν αυτοί με την αρχαία ελληνική σκέψη και την αρχαία ελληνική γλώσσα

Α. «Ο ΜΑΡΞ παρέμενε πάντα προσηλωμένος στους αρχαίους Έλληνες και ήταν έτοιμος να διώξει με το μαστίγιο από το ναό του πολιτισμού κάθε άθλια ύπαρξη που ήθελε να στρέψει τους εργάτες ενάντια στην αρχαία κληρονομιά» (Φ. ΜΕΡΙΝΓΚ: «Κ. Μαρξ Η ιστορία της ζωής του», Μόσχα 1957, σελ. 525). Έμαθε αρχαία ελληνικά όταν φοιτούσε στο Γυμνάσιο της γενέτειρας του ( την πρωσική πόλη Τριρ). Από την νεαρή ακόμη ηλικία, τα γνώριζε τόσο καλά, ώστε όταν κάποιος διάβαζε αρχαίο ελληνικό κείμενο μπορούσε να το μεταφράζει αμέσως ελεύθερα στα γερμανικά. (Φ. ΚΟΥΓΚΕΛΜΑΝ «Μερικά χαρακτηριστικά του μεγάλου Μαρξ», Μόσχα 1958, σελ. 10). Όμηρος, Πίνδαρος, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Δημοσθένης, Ισοκράτης, Στράβων, Πλάτων, Αριστοτέλης, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Αππιανός, Διονύσιος Αλικαρνασσεύς , Αρριανός, Δίων ο Κάσσιος κ.ά. είναι οι συγγραφείς που μελετούσε. (Β. ΝΤΑΛΙΝ, Ι. ΝΕΠΟΜΙΑΣΤΣΑΓΙΑ: «Τα ι-στορικά βιβλία στη βιβλιοθήκη του Μαρξ» - Στο βιβλίο «Ο Μαρξ ιστορικός», Μόσχα 1968, σελ. 606-610). Διάβαζε και ξαναδιάβαζε κάθε χρόνο τον Αισχύλο στο πρωτότυπο (Π. ΛΑΦΑΡΓΚ: «Αναμνήσεις γύρω από τον Μαρξ», Μόσχα 1958, σελ. 6). Η κόρη του Μαρξ (Ελεονώρα Εβελινγκ) γράφει ότι ο πατέρας της διάβαζε την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια» μεγαλόφωνα για να ακούνε οι θυγατέρες του. (ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΜΑΡΞ ΕΒΕΛΙΝΓΚ:. «Φευγαλέες σημειώ¬σεις», Μόσχα 1933, σελ. 12). Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι θέμα της διδακτορικής του διατριβής ήτο η διαφορά μεταξύ της φιλοσοφίας της φύσης του Δημόκριτου και του Επίκουρου. Ώστε το ερώτημα που γεννάται είναι όχι τι είχε διαβάσει ο Μαρξ από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, αλλά τι δεν είχε διαβάσει.

Β. ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΓΚΕΛΣ ο γυμνα¬σιάρχης του δόκτωρ Γκάντσκε, έγραφε στο από 27 Σεπτεμβρίου 1837 ενδεικτικό του από το Γυμνάσιο του Ελμπερφελντ: «οι πρόοδοι του στα Ελληνικά ήτανε τέτοιες, ώστε έμαθε να μεταφράζει εξαιρετικά καλά τόσο τα συγγράμματα των εύκολων σχετικά Ελλήνων πεζογράφων, όσο και τα έργα του Όμηρου και του Ευριπίδη και μπόρεσε να κατανοήσει καλά και να α¬ποδώσει την έννοια σ' έναν από τους διάλογους του Πλάτωνα». Σώζεται επιστολή του απευθυνόμενη στον παιδικό του φίλο Βίλελμ Γκρέμπερ γραμμένη στα ελληνικά: «Την σου επιστολήν εύρηκα εν τοις των ετέρων, και ηδύ μεν ην εμοί το αυτού ρήμα. Το δε δικαστήριον των πέντε στουδιώσων (Σημ.: φοιτητών) και την αυτών κρίσιν ου δύναμαι γιγνώσκειν ή αυθεντικήν ή κομπετέντην (Σημ.: αρμόζουσα). Εστίν γαρ χάρις υπ' εμού, ει δίδωμι ποιήματα εν ταις εις υμάς επιστολαίς». (Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς «Άπαντα», τ.Β", σελ. 505). Εξυμνών την ευφωνία της ελληνικής γλώσσας, γράφει: «Σαν της θάλασσας τα κύματα όμοια η καλόφωνη γλώσσα του Ομήρου. Λες και κατρακυλά βράχια ο Αισχύλος από τις κορφές στις κοιλάδες». (Κ. Μαρξ - φ. Ενγκελς, «Άπαντα», τομ. 2, σελ. 506). Σχετικά με τον αρχαίο ελληνικό• πολιτισμό: «Στη φιλοσοφία, όπως και σε πολλούς τομείς, αναγκαζόμαστε κάθε τόσο να επανερχόμαστε στις κατακτήσεις του μικρού αυτού λαού, που τα καθολικά του χαρίσματα και η δραστηριότητα του εξασφάλισαν στην ιστορία εξέλιξης της ανθρωπότητας μια θέση που κανείς άλλος λαός δεν μπορεί να διεκδικήσει... Στις πολυποίκιλες μορφές της ελληνικής φιλοσοφίας υπάρχουν ήδη σε εμβρυακή κατάσταση, στην πορεία της ανάπτυξης τους, όλες σχεδόν οι αντιλήψεις των κατοπινών θεωριών για τον κόσμο». Ακόμη: «Στα χειρόγραφα που διασώθηκαν με την πτώση του Βυζαντίου, στα αρχαία αγάλματα που ξεθάφτηκαν από τα ερείπια της Ρώμης, μπροστά στην έκθαμβη Δύση ορθώθηκε ένας νέος κόσμος, η ελληνική αρχαιότητα. Μπροστά στις φωτινές μορφές της εξαφανίστηκαν οι οπτασίες του Μεσαίωνα». (Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς, «Απαντα», τομ. 20, σελ. 345-346). Αντίθετα δικοί μας φωστήρες θεωρούν - την επάνοδο στα αρχαία ελληνικά επιστροφή στον Μεσαίωνα... Χαρακτηριστικό είναι και τούτο: Αναφερόμενος σε αμαθείς και ανόητους συνομιλητές του, πού ήθελαν να του κάμουν επίδειξη πνεύματος, γράφει: «Ω Φιλισταίοι καθήστε πρώτα και μάθετε τα ελληνικά κι όταν τελειοποιηθείτε σ' αυτά, τότε ελάτε να τα πούμε. Μόνον εκείνοι που ξέρουν ελληνικά μπορούν να συζητούν σω-στά». (Καρλ Μαρξ, Φ. Ενγκελς, «Άπαντα»,-τομ. 2, σελ. 544).

Γ.Ο ΛΕΝΙΝ εφοίτησε στο κλασικό "Γυμνάσιο του Σιμπίρσκ, και είχε ιδιαίτέρη επίδοση στην εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής. Ο συμμαθητής του Μ. Κουζνιετσώφ αναφέρει ότι ο Ουλιάνωφ πήγαινε στο Γυμνάσιο, μισή ώρα πριν από τα μαθήματα, μάζευε γύρω του όσους συμμαθητές είχαν ανάγκη από βοήθεια και τους διάβαζε τα αρχαία κείμενα, ιδιαίτερα τον Ηρόδοτο και τον Θουκυδίδη ή μετέφραζε ομηρικά εξάμετρα. Ο Μ. Μποντς - Μπρουγιέβιτς, συνεργάτης του Λένιν, γράφει ότι ο Βλαντιμίρ Ιλίτς ήξερε στην εντέλεια τα αρχαία ελληνικά και ότι διάβαζε τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς στο πρωτότυπο. Στις ομιλίες του χρησιμοποιούσε συχνά αρχαιοελληνικές φράσεις, ρητά και αποφθέγματα. Στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πετρούπολης του έτυχε στις εξετάσεις το θέμα οι «Νόμοι» του Πλάτωνα. Είχε μεγάλη επιτυχία, γιατί είχε μελετήσει τα έργα του Πλάτωνα στο πρωτότυπο. Το 1920, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος ήταν στο αποκορύφωμα του, αναζητούσε εναγωνίως λεξικό της αρχαιοελληνικής. Στην περίοδο αυτή ανήκει σημείωμα του προς τη βιβλιοθήκη του μουσείου Ρουμιάντσεφ της Μόσχας (σήμερα βιβλιοθήκη «Λένιν») με το εξής περιεχόμενο: «Αν οι ενημερωτικές εκδόσεις, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βιβλιοθήκης, δεν δίνονται για μελέτη κατ' οίκον, δεν θα 'τανε δυνατό να τις πάρω για ένα βράδυ, για μια μόνο νύχτα, όταν η βιβλιοθήκη θα είναι κλειστή; Θα τις επιστρέψω το πρωί. Μου χρειάζονται, πρώτον δύο από τα καλύτερα και πληρέστερα λεξικά της ελληνικής γλώσσας. Δεύτερον τα καλύτερα φιλοσοφικά λεξικά , τρίτον η ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας».

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα ως άνω έχουν σταχυολογηθεί από δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών και από τα εξής δύο αξιόλογα βιβλία: 1) Δημ. Τσιμπουκίδη «Οι κλασικοί του μαρξισμού για την αρχαία Ελλάδα» Εκδόσεις GUΤΕΝΒΕRG, Αθήνα 1983. 2) Ορφ. Οικονομίδη «Ο Κ. Μαρξ και ο Φ. Ενγκελς για την Επανάσταση του '21» Εκδόσεις «20ος αιώνας», Αθήνα 1976). Εάν λοιπόν οι ως άνω επιφανείς ξένοι, γνωστοί για την επαναστατικότητα των, δεν μπορούν να θεωρηθούν αντιδραστικοί και ως μη πάσχοντες οπωσδήποτε από προγονοπληξία, πώς είναι δυνατό να χαρακτηρίζονται αντιδραστικοί και προγονόπληκτοι οι Έλληνες που αγαπούν τα Ελληνικά;