Βίοι αντιπαράλληλοι: Οι αιμομίχτες Λωτ και Οιδίποδας

[[ δαμ-ων ]]

Στην βιβλική γενεαλογία μαθαίνουμε ότι ο Θάρα, ο πατέρας του Αβραάμ, είχε γιους τους Ναχώρ και Αράν. Ο Αράν πέθανε νωρίτερα από τον πατέρα του τον Θάρα. Γιος του Αράν ήταν ο Λωτ, που συνδέεται με την καταστροφή των Σοδόμων και Γομόρων.

Στα τρυφερά μαθητικά μας χρόνια, στα θρησκευτικά του δημοτικού, θυμάμαι πως διδαχτήκαμε τον εβραϊκό μύθο του Λωτ, στον οποίο υπερτονίστηκε η ενάρετη ζωή του. Εκεί γνωρίσαμε έναν εκλεκτό της Εβραϊκής εκδοχής του Θεού, του Γιαχβέ, τον οποίο μας παρουσίασαν σαν υπόδειγμα ηθικού ανθρώπου, παράδειγμα για να τον μιμηθούμε. Δεν διδαχτήκαμε, όμως επίσημα, τον ελληνικό μύθο του Οιδίποδα. Ο δάσκαλος μας μίλησε κάποτε για το αίνιγμα της Σφίγγας, το οποίο έλυσε ο Οιδίποδας. Γι’ αυτό το επίτευγμα, πήρε ως έπαθλο για γυναίκα την μητέρα του, από την οποία απόχτησε τέσσερα παιδιά. Έτσι, μείναμε με την εντύπωση πως ο Οιδίποδας ήταν ένας αισχρός κι ανόσιος αιμομίχτης. Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε, κι όσοι αναζητήσαμε την πηγαία γνώση, αυτή που δεν περνάει από τους παραμορφωτικούς καθρέφτες του διαστρεβλωτικού δογματισμού. Γνωρίσαμε την αλήθεια ή την πλησιάσαμε κατά το δυνατό. « Γνώσεσθε στην αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς » μας έχει παραγγείλει ο μεγάλος Δάσκαλος Ιησούς, που κι αυτουνού τα λόγια έχουν περάσει από τα διαστρεβλωτικά φίλτρα των συμφερόντων του ιερατείου. Γνωρίζοντας την αλήθεια ελευθερωνόμαστε από προκαταλήψεις κι αγκυλωτικές προσκολλήσεις. Καμία προπαγάνδα των ζηλωτών χριστιανών περί παγανιστών- ειδωλολατρών αρχαιοελλήνων δεν απομακρύνει την σκέψη μας από την ηθική συμπεριφορά των προγόνων μας, που ζούσαν για την αρετή και το αγαθό, που ήσαν εραστές του κάλλους σε κάθε έκφανσή του.

Θα αντιπαραθέσουμε εδώ την μυθολογική ιστορία του Λωτ με την μυθιστορία του Οιδίποδα. Είναι και οι δύο ακούσιοι αιμομίχτες, με τον Λώτ σε βαρύτερη μορφή.

Ο Λώτ

Η Π.Διαθήκη, λοιπόν, μας αναφέρει πως ο Λωτ ήταν γιος του Αράν, αδελφού του Αβραάμ, και χαρακτηρίζεται ως ενάρετος και δίκαιος. Μάλιστα η εκκλησία μας τον γιορτάζει στις 9 Οκτωβρίου.

Ενώ στην αρχή θείος κι ανιψιός ζούσαν μαζί βόσκοντας τα κοπάδια τους, όταν άρχισαν να μαλώνουν οι υπηρέτες τους για τα βοσκοτόπια, αναγκάστηκαν να χωρίσουν και να τραβήξει ο καθένας το δρόμο του. Ο Λώτ διάλεξε για διαμονή του την κοιλάδα του Ιορδάνη, που ήταν πολύ εύφορη. Εκεί είχαν χτιστεί οι δύο πόλεις, τα Σόδομα και τα Γόμορα, που έμειναν στην ιστορία για την καταστροφή τους με φωτιά. Η περιοχή ήταν εξαίσια. Το κείμενο μας λέει χαρακτηριστικά: « ότι πάσα ην ποτιζομένη προ του καταστρέψαι τον Θεόν Σόδομα και Γόμορα, ως ο παράδεισος και ως η γη Αιγύπτου »

Όταν οι κάτοικοι στα Σόδομα και τα Γόμορρα ξέφυγαν εντελώς από τον δρόμο της αρετής και περιέπεσαν στην αχαλίνωτη αμαρτία (*1), δύο άγγελοι Κυρίου κατέβηκαν από τον ουρανό και υπέδειξαν στον ενάρετο Λωτ να πάρει την οικογένειά του και να φύγει μακριά, γιατί οι δύο αμαρτωλές πόλεις θα καούν από την οργή του Κυρίου. Διαβάζουμε στη “Γένεση”:

[[ Oι δύο άγγελοι έφτασαν στα Σόδομα το βράδυ, και ο Λωτ καθόταν στην πύλη της πόλης. Μόλις τους είδε, σηκώθηκε να τους προϋπαντήσει και τους προσκύνησε, πέφτοντας με το πρόσωπο στη γη. «Παρακαλώ, κύριοί μου», τους είπε, «ελάτε στο σπίτι του δούλου σας να περάσετε τη νύχτα. Να πλύνετε τα πόδια σας, και το πρωί σηκώνεστε και συνεχίζετε το δρόμο σας». Εκείνοι απάντησαν : «Όχι, θα περάσουμε τη νύχτα έξω». Ο Λωτ όμως επέμενε κι έτσι αποφάσισαν να μείνουν μαζί του και πήγαν σπίτι του. Τους ετοίμασε δείπνο, έψησε άζυμα ψωμιά και έφαγαν.

Πριν όμως κοιμηθούν, οι άντρες των Σοδόμων περικύκλωσαν από παντού το σπίτι του. Ήταν όλος ο αντρικός πληθυσμός της πόλης, νέοι και γέροι. Φώναζαν στο Λωτ και του έλεγαν: «Πού είναι εκείνοι οι άνθρωποι που ήρθαν σπίτι σου απόψε; Φέρ’ τους μας έξω, να συνευρεθούμε μαζί τους!»

Τότε ο Λωτ βγήκε έξω να τους μιλήσει κι έκλεισε πίσω του την πόρτα. «Σας παρακαλώ αδέρφια μου», του έλεγε, «μην κάνετε κανένα κακό. Να, έχω δύο κόρες, που δεν έχουν γνωρίσει άντρα. Θα σας τις φέρω, κι εσείς κάντε τους ό,τι σας αρέσει. Μόνο στους ανθρώπους αυτούς μην κάνετε τίποτα• είναι φιλοξενούμενοί μου κι ήρθαν να προστατευτούν στο σπίτι μου». ]] ( Γένεσις, ιθ’ 1-8)

Ο Λωτ αποδεικνύεται φιλόξενος, αλλά και συνάμα δουλοπρεπής. Μας πειράζει αυτή η δουλοπρέπεια, που αναδύεται μέσα από όλα τα κείμενα της Π. Διαθήκης! Και, δυστυχώς, η ίδια δουλοπρέπεια έχει μεταφερθεί και στον Χριστιανισμό. Ας μας επιτραπεί να έχουμε αντιρρήσεις πάνω στο θέμα της δουλοπρέπειας. Δεν είναι δείγμα ταπείνωσης, αλλά δείγμα υποβιβασμού της αξιοπρέπειας του ανθρώπου! Υπάρχουν χιλιάδες πράξεις για να δείξει ο άνθρωπος ότι είναι ταπεινός, πως δεν επαίρεται, ότι είναι ηθικός και αλληλέγγυος προς τον συνάνθρωπό του. Όμως δεν είναι δούλος κανενός, ούτε καν του Θεού! Είναι υιός Θεού, που πρέπει με την προσπάθειά του να γίνει Υιός Του, συνεργάτης κι αρωγός στο Κοσμικό Σχέδιο και το Θείο Έργο.

Στην 3η χιλιετία μετά τον Χριστό, απαιτείται να γίνουν πολλές τροποποιήσεις στην εκκλησιά! Ας αφήσουν τους τσακωμούς για το μοίρασμα των παγκαριών και τη πρωτοκαθεδρία οι σεβαστοί μας επίσκοποι, κι ας κάνουν τους αναγκαίους εκσυγχρονισμούς. Να πάψουν τη διατήρηση αναχρονιστικών χαρακτηρισμών για την υπόστασή μας, οι μεγαλόσχημοι ιεράρχες μας, δείχνοντας με την στάση τους ταπεινότητα, κι ας αφήσουν τις αυτοκρατορικές εμφανίσεις κι αμφιέσεις τους. Δηλαδή εμείς ταπεινοί δούλοι κι αυτοί στη βυζαντινή χλιδή;

Καταλαβαίνουμε τα φιλόξενα αισθήματα του Λωτ, το να θέλει να υπερασπιστεί τους φιλοξενούμενούς του. Σαν Έλληνες, όμως, που έχουμε γαλουχηθεί να μαχόμαστε υπέρ βωμών κι εστιών, δεν καταλαβαίνουμε πως ως πατέρας είναι πρόθυμος να διαπομπεύσει τις παρθένες κόρες του. Με τίποτα η συνείδησή μας δε μπορεί να δεχτεί το: « Μηδαμώς αδελφοί, μη πονηρεύσητε. Εισί δε μοι δύο θυγατέρες , αι ουκ έγνωσαν άνδρα, εξάξω αυτάς προς υμάς, και χράσθε αυταίς, καθά αν αρέσκη υμίν, μόνον εις τους άνδρας τούτους μη ποιήσητε άδικον, ου είνεκεν εισήλθον υπό την σκέπην των δοκών μου ».

Ας πάρει τη μαγκούρα του να κυνηγήσει αυτούς, που ήθελαν να καταλύσουν το οικογενειακό του άσυλο, κι ας τον λιντσάριζαν. Όμως με τίποτα δεν δικαιούνταν να χρησιμοποιήσει σαν σκύλες τις κόρες του. Τι έπρεπε να κάνει; Να ζητήσει τη συνδρομή των φιλοξενουμένων του, που σαν απεσταλμένοι του Κυρίου του διέμεναν στο σπίτι του, για ν’ απωθήσει τους εισβολείς στο σπίτι του. Φαίνεται, όμως, πως ήταν οικογενειακό χούι να εκπορνεύουν τις γυναίκες της οικογένειας, για να μην πάθουν αυτοί κακό. Τα ίδια δεν έκανε κι ο θείος του ο Αβραάμ;

Διαπιστώνουμε σε κάθε γραμμή που διαβάζουμε, σε ποια θέση τοποθετούσαν τις γυναίκες οι φερόμενοι ως προπάτορές μας. Και τη θέση αυτή υιοθέτησαν και οι άλλες ιουδαιογενείς θρησκείες, ο Χριστιανισμός, σε ελαφρότερη έκδοση λόγω του πολιτισμικού επιπέδου των λαών του, και ο Ισλαμισμός με τη μπούργκα και τα τσαντόρ. Η γυναίκα ήταν κατώτερης τάξης, ίσως γιατί…προήλθε από το πλευρό του Αδάμ…

Συνεχίζοντας την ανάγνωση μαθαίνουμε ότι οι συμπολίτες του Λωτ θέλησαν βίαια να εισέλθουν στην οικία του, αλλά επενέβησαν οι φιλοξενούμενοι και τους προξένησαν κακό, τυφλώνοντας όλους τους άντρες, κι έτσι έσωσαν την οικογένεια του ανεψιού του Αβραάμ. Στη συνέχεια τον προέτρεψαν να συγκεντρώσει την οικογένειά του και να διαφύγει στα όρη για να σωθούν από την οργή του Κυρίου. Έδωσαν εντολή, καθώς θα φεύγουν , ακούγοντας τις κραυγές και τους θρήνους, να μη στρέψουν το βλέμμα τους προς τα πίσω.

Θειάφι και φωτιά έπεσαν από τον ουρανό και κατέστρεψαν τις δύο αμαρτωλές πόλεις κι όλα τα περίχωρα (*2). Δεν κρατήθηκε η γυναίκα του Λωτ, στράφηκε προς τα πίσω για να δει το κακό, που έπεσε από τον ουρανό και μεταβλήθηκε σε στήλη άλατος, γιατί παρέβη την εντολή. Ο ίδιος Ο Λωτ κατέφυγε στην περιοχή Σηγώρ, ανατολικά της Νεκράς Θάλασσας. Αρχικά εγκαταστάθηκαν σε μια σπηλιά, όπου κι έγινε η αιμομιξία. Διαβάζουμε, λοιπόν, στο κείμενο:

[[ O Λωτ φοβόταν να μείνει στη Σηγώρ. Γι’ αυτό έφυγε από ΄κει και κατοίκησε στα βουνά σε μια σπηλιά μαζί με τις δύο κόρες του. Μια μέρα, η μεγαλύτερη κόρη είπε στη μικρότερη: «Ο πατέρας μας γέρασε και δεν υπάρχει στην περιοχή άντρας να συνευρεθεί μαζί μας, όπως γίνεται σ’ όλον τον κόσμο. Έλα να μεθύσουμε τον πατέρα μας με κρασί και να πλαγιάσουμε μαζί του για ν’ αποκτήσουμε απογόνους απ’ αυτόν».

Μέθυσαν λοιπόν τον πατέρα τους με κρασί εκείνη τη νύχτα, και πήγε η μεγαλύτερη και κοιμήθηκε μαζί του. Εκείνος όμως δεν κατάλαβε ούτε όταν ξάπλωσε ούτε όταν σηκώθηκε. Την άλλη μέρα είπε η μεγάλη στη μικρή: «Χθες βράδυ πλάγιασα εγώ με τον πατέρα μας. Έλα να τον μεθύσουμε κι απόψε και μετά πήγαινε να κοιμηθείς κι εσύ μαζί του, για ν’ αφήσουμε απογόνους απ’ αυτόν». Μέθυσαν λοιπόν και εκείνη τη νύχτα τον πατέρα τους και πήγε η μικρότερη και πλάγιασε μαζί του. Αλλά και πάλι εκείνος δεν την κατάλαβε ούτε όταν ξάπλωσε ούτε όταν σηκώθηκε.]] (*3) ( Γένεσις, ιθ’ 30-35)

Δεν γνωρίζουμε αν η αρρενωπότητα του Λώτ ή η ανυπομονησία να γνωρίσουν την ηδονή του έρωτα ώθησε τις κόρες να συνευρεθούν με τον πατέρα τους. Γιατί σίγουρα, αργά ή γρήγορα, θα επέστρεφαν σε κάποια πόλη, όπου θα εύρισκαν άντρες. Βέβαια το κείμενο μας λέει πως ήταν γέρος: « ο πατήρ ημών πρεσβύτερος », οπότε η αρρενωπότητα δεν μέτρησε. Μέτρησε η ανυπομονησία να αισθανθούν χαρά στα σκέλη τους οι κόρες. Κι αυτός, αφού δεν μπορούσε να αντέξει το κρασί, τι το έπινε το άτιμο; Καμιά δικαιολογία, έστω κι αν ήταν στουπί στο μεθύσι, δεν υπάρχει για την αιμομιξία! Ο ηθικός άνθρωπος οφείλει να ελέγξει τον εαυτό του! Δεν τον αφήνει χύμα να κάνει πράξεις έξω από κάθε λογική και μετά ο συγγραφέας της “Γένεσης” να του βρει ελαφρυντικά. Ο Λωτ είναι ένας αισχρός αιμομίχτης και στην συνείδησή μας δεν μπορεί ν’ αποτελέσει ηθικό πρότυπο, πολύ δε περισσότερο να τον δεχτούμε ως άγιο!

Είναι δε περίεργο, πως οι εκλεχτοί του Θεού των Εβραίων, τους μοναδικούς που έσωσε από μαζικές καταστροφές, το Νώε και το Λώτ, ξέπεσαν τόσο όντας μεθυσμένοι. Κι αυτόν τον ξεπεσμό τον αντιπαρέρχεται η εκκλησία, αλλά κατακεραυνώνει τις Μαινάδες του Διόνυσου. Βλέπετε οι Εβραίοι είναι οι προπάτορές μας και δικαιολογούνται, ενώ οι Μαινάδες δεν έχουν σχέση με τον Ελληνισμό, όπως τον έχει κόψει και ράψει στα μέτρα του το ιερατείο.

Ας δούμε τώρα και το αποτέλεσμα της συνεύρεσης του πατέρα με τις θυγατέρες του:

« Και συνέλαβον αι δύο θυγατέρες Λώτ εκ του πατρός αυτών. Και έτεκεν η πρεσβυτέρα υιόν και εκάλεσε το όνομα αυτού Μωάβ λέγουσα. εκ του πατρός μου. ούτος πατήρ Μωαβιτών έως της σήμερον ημέρας. Έτεκε δε η νεωτέρα υιόν και εκάλεσε το όνομα αυτού Αμμάν, λέγουσα, υιός γένους μου. Ούτος πατήρ Αμμανιτών έως της σήμερον ημέρας » ( Γένεσις, ιθ’ 36-38 ).

Έτσι ο σπόρος του δίκαιου Λωτ διατηρήθηκε… Προφανώς ο Λωτ θα πρέπει να κατάλαβε την πατρότητα των γιων-εγγονών του. Η εγκυμοσύνη διαρκεί ορισμένο χρόνο και θα μπορούσε να υπολογίσει πότε οι θυγατέρες του πήγαν με άντρα. Κι αφού ήσαν σε έρημο μέρος, στα βουνά, μέρος χωρίς άντρες, ο μόνος ένοχος, έπρεπε να καταλάβει, ήταν ο ίδιος. Πατέρας και παππούς συνάμα! Το κείμενο, όμως, δεν μας αναφέρει για μεταμέλειά του. Ούτε μια λέξη συγνώμης, ούτε μια συλλαβή συγχώρησης από το Θεό! Έχουμε άδικο να τον χαρακτηρίζουμε αισχρό αιμoμίχτη;

------------------------------------------------------------------------

(*1). « οι δε άνθρωποι οι εν Σοδόμοις πονηροί και αμαρτωλοί εναντίον του Θεού σφόδρα » ( Γένεσις ιγ’ 13)

(*2). « και Κύριος έβρεξεν επί Σόδομα και Γόμορα θείον, και πυρ παρά Κυρίου εξ ουρανού και κατέστρεψεν τας πόλεις ταύτας και πάσαν την περίχωρον και πάντας τους κατοικούντας εν ταις πόλεσι και τα ανατέλλοντα εκ της γης.» (Γένεσις, ιθ’ 24-25)

(*3) « Είπεν δε η πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν. Ο πατήρ ημών πρεσβύτερος, και ουδείς εστίν επί της γης, ος εισελεύσεται προς ημάς, ως καθήκει πάση τη γη. Δεύρο και ποτίσωμεν τον πατέρα ημών οίνον και κοιμηθώμεν μετ’ αυτού και εξαναστήσωμεν εκ του πατρός ημών σπέρμα. eπότισαν δε τον πατέρα οίνον εν τη νυκτί εκείνη, και εισελθούσα η πρεσβυτέρα εκοιμήθη μετά του πατρός αυτής εν τη νυκτί εκείνη, και ουκ ήδει εν τω κοιμηθήναι αυτόν και εν τω αναστήναι».

Την άλλη νύχτα ήταν η σειρά της μικρότερης αδελφής της: « Εγένετο δε εν τη επαύριον και είπεν η πρεσβυτέρα προς την νεωτέραν, ιδού εκοιμήθην χθές μετά του πατρός ημών. Ποτίσωμεν αυτόν οίνον και εν τη νυκτί ταύτη, και εισελθούσα κοιμήθητι μετ’ αυτού, και εξαστήσωμεν εκ του πατρός σπέρμα. επότισαν δε και εν τη νυκτί εκείνη τον πατέρα αυτών οίνον, και εισελθούσα η νεωτέρα εκοιμήθη μετά του πατρός αυτής και ουκ ήδει εν τω κοιμηθήναι αυτήν και αναστήναι ».

( Συνεχίζεται με την μυθιστορία του Οιδίποδα )