Κίνα: Η μεγάλη πρόκληση για την Ελλάδα
Aπό τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου (16.12.09)
Βοιωτική αντιπροσωπεία υπό τον αντινομάρχη κ. Καράντζαλη στις 18.11.09 σωστά προχώρησε στην διερεύνηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης οικονομικών σχέσεων στους τομείς αγροτικής οικονομίας (λάδι, κρασί κλπ), στις μεταλλουργικές βιομηχανίες και στον τουρισμό, με την περιφέρεια Jiangxi της Νότιας Κίνας που συνυπέγραψαν διμερές μνημόνιο οικονομικής συνεργασίας. Πολλές άλλες Ν.Α. έχουν κάνει αυτό το βήμα και σχεδόν ταυτόχρονα η Ν.Α. Ηρακλείου με επικεφαλής μάλιστα την νομάρχη κυρία Ε. Σχοιναράκη σε όλες τις φάσεις . Σε ανταπόδοση και συνέχεια της αρχικής επίσκεψης, η Κινεζική αντιπροσωπεία ήλθε στη Λιβαδειά , όπου στις 10.12.09 έγινε και σχετική εκδήλωση. Γνωρίζοντας λίγα για τη μακρινή και αχανή αυτή χώρα με τον πανάρχαιο πολιτισμό και τα αθάνατα μνημεία της , σημεία σύμπτωσης μεταξύ Ελλάδας και Κίνας, θέλησα στις 10.12.09 το βράδυ να πάω στο ‘’Νερόμυλο’’, όπου η φιλοξενία ήταν άψογη. Στα ελάχιστα κινέζικα που έχω διαβάσει συγκαταλέγονται: 1)το περίφημο και βαθυστόχαστο βιβλίο 93 σελίδων του Λάο Τσε (από τους σημαντικότερους της Κινέζικης φιλοσοφίας, 6ος αι. π.Χ.) με τίτλο ‘’ Τάο, η ατραπός της σοφίας’’ που καλύπτει πολλές πτυχές της φιλοσοφίας, από την εξατομικευμένη πνευματικότητα, μέχρι διαπροσωπικές δυναμικές και πολιτικές τεχνικές και 2) Το εγχειρίδιο ‘’ Η Τέχνη του Πολέμου’’ του Κινέζου θεωρητικού της στρατηγικής Sun Tzu (Σουν Τζου, 6ος -5ος π.Χ. αι.). Προσωπικά αν με ρωτήσετε βρίσκω απόλυτο τον παραλληλισμό μεταξύ των στρατηγικών ενός κράτους ( σε ειρήνη ή σε πόλεμο) και μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Εδώ και πολλά χρόνια οι σχολές business/management( ΗΠΑ,Ε.Ε και Ιαπωνίας), οι σύμβουλοι επιχειρήσεων ανατρέχουν στο κινέζικο κείμενο ηλικίας 2500 ετών που μας άφησε η μεγαλοφυΐα του ,για την ανεκτίμητη και αστείρευτη πηγή διδαγμάτων σε θέματα π.χ. ηγεσίας, στρατηγικής, οργάνωσης , ανταγωνισμού ,διοίκησης ,συνεργασίας. Η Κίνα στον 18ο αιώνα ήταν η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης στην τεχνολογία. Όταν έκλεισε τις πόρτες στα ξένα εμπορεύματα οδηγήθηκε στον απομονωτισμό , έμεινε απελπιστικά πίσω στη βιομηχανική επανάσταση , φτώχυνε και παράκμασε. Μετά τον Μάο ο νέος ισχυρός άνδρας Ντενγκ Σιαοπίνγκ, το 1979 -σημείο καμπής στην ιστορία της- άνοιξε στην Κίνα την παγκόσμια αγορά. Ήταν ιστορικός συμβιβασμός πολύ υψηλού ρίσκου: το ΚΚΚ υποδεχόταν τις πολυεθνικές και δημιουργούσε συνειδητά μια εγχώρια αστική τάξη προσδοκώντας επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης, έτσι ώστε ο ασιατικός γίγαντας να κλείσει την ψαλίδα με τη Δύση και να αναδειχθεί σε μεγάλη παγκόσμια δύναμη. Σε αντάλλαγμα, κρατούσε αποκλεισμένη την νεαρή αστική τάξη από την πολιτική εξουσία, διατηρώντας το αυταρχικό, μονοκομματικό σύστημα και αποφεύγοντας μια πορεία στο άγνωστο, όπως κατέστησε σαφές με τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στην πλατεία Τιενανμέν το 1989. Με τις δύο ιστορικές φράσεις: «..δεν έχει σημασία τι χρώμα έχει ο γάτος, αρκεί να πιάνει ποντίκια..» και «..είναι υπέροχο να πλουτίζεις…» ο νέος ηγέτης της, σηματοδοτούσε την απενοχοποιήση της αυτοδημιούργητης οικονομικής επιτυχίας . Σήμερα η Κίνα οικοδομεί μια σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς. Ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας της αναγνωρίζεται στον κεντρικό ρόλο του κράτους, τόσο στην ιδιοκτησία βασικών τομέων της οικονομίας, όσο και στο σχεδιασμό της. Η αγορά παίζει τον καθοριστικό ρόλο στην κατανομή των πόρων και της εργατικής δύναμης. Κατά τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ’’.. ο καπιταλισμός δεν είναι πια μονοπώλιο των καπιταλιστικών χωρών, όπως ο σοσιαλισμός δεν είναι μονοπώλιο των σοσιαλιστικών χωρών. Ο κόσμος έχει αλλάξει και υπάρχει αλληλοδιείσδυση….’’. ‘’..Αφήστε τις αγορές να δουλέψουν. Εμείς θα δημιουργήσουμε τις υποδομές ,τη ρύθμιση και ένα ημιπρογραμματισμό.. ’’ Πράγματι και με την συγκυρία των Ολυμπιακών Αγώνων ,τα τελευταία επτά χρόνια έχει επενδύσει σε υποδομές (δρόμους , γέφυρες, σιδηρόδρομους , αεροδρόμια, λιμάνια) όσα επένδυσε σ' όλο τον 20ό αιώνα. Επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά ότι ένα σταθερό και ισχυρό αναπτυξιακό κράτος είναι η βασική προϋπόθεση για την απογείωση. Σήμερα οι ΗΠΑ είναι βέβαιο ότι δεν μπορούν να διατηρήσουν τον ηγεμονικό τους ρόλο στη νέα κλίμακα της παγκοσμιοποίησης. Η Pax Americana έχει τελειώσει. Η χρηματοπιστωτική κρίση υπογραμμίζει την εξάντληση της ηγεμονίας της. Η Κίνα θα αντικαταστήσει την Αμερική. Το κέντρο του καπιταλισμού μετατοπίζεται στην Ανατολική Ασία. Αναλογισθείτε το οικονομικό μέγεθος του αστερισμού των εμπορικών και χρηματοοικονομικών σχέσεων Κίνας, Ινδίας, Ιαπωνίας και Βιετνάμ μετά είκοσι χρόνια. Ο νέος αυτός ασιατικός δρόμος , μπορεί να παραδειγματίσει ς χώρες Αφρικής αλλά και Λατινικής Αμερικής. Ορατή ‘’η εκδίκηση της Ιστορίας’’ 200 χρόνια μετά την ρήση του Μ. Ναπολέοντα . Ίσως δεν συνειδητοποιούμε τα μεγέθη: μια χώρα με τετραπλάσιο πληθυσμό των ΗΠΑ , που αναπτύσσεται επί τριάντα χρόνια συνεχή με ρυθμό πάνω από 9% ετησίως και με 7πλασιασμό του κατά κεφαλήν εισοδήματός της. Πρόκειται για ρεκόρ στην ιστορία της ανάπτυξης της ανθρωπότητας. Όσες εξαγωγές έκανε όλο το 1978 τις κάνει τώρα σε μια μέρα το 2008 . Η Κίνα του κομμουνιστικού Κόμματος, είναι η ανοικτή ασιατική οικονομία στην παγκόσμια αγορά. Παραμένουν όμως έντονες οι κοινωνικές ανισότητες (το κατά κεφαλήν εισόδημα στις παράκτιες, ανατολικές περιοχές με ουρανοξύστες που θυμίζουν Μανχάταν είναι 4πλάσιο ή 6πλάσιο, αν ληφθεί υπόψη η διαφορά στις κοινωνικές παροχές από εκείνο των δυτικών, αγροτικών περιοχών, που έχουν καθηλωθεί σε τριτοκοσμικά όρια). Μόλις το πλουσιότερο 1,4% του πληθυσμού κατέχει το 31% των περιουσιακών στοιχείων, ενώ στο φτωχότερο 44% του πληθυσμού αντιστοιχεί το γλίσχρο 3%. Η ανάπτυξη γίνεται με εξαιρετικά υψηλό κόστος για τους φυσικούς μας πόρους και το περιβάλλον. Το 1/3 της κινεζικής επιφάνειας πλήττεται από όξινη βροχή, το 70% των ποταμών είναι μολυσμένοι και 300 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό. Είναι ιδιαίτερα επαχθής η διαπλοκή τοπικών κομματικών ηγετών, κατασκευαστικών εταιρειών και τραπεζών σε μεγάλα πολεοδομικά έργα, που προϋποθέτουν τη βίαιη μετακίνηση πληθυσμών από τη γη ή την κατοικία τους με μεθόδους που θυμίζουν την άγρια, «πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου» στη Βρετανία, την οποία τόσο παραστατικά περιγράφει ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο» . Τελευταία η κινεζική οικονομία παρουσιάζει όλα τα κλασικά συμπτώματα επικίνδυνης υπερθέρμανσης: Υπερεπένδυση στη βιομηχανία, «φούσκες» στα χρηματιστήρια της Σαγκάης , αλλά και στην αγορά ακινήτων, ρεκόρ δεκαετίας στον πληθωρισμό – μια εικόνα που θυμίζει, από ορισμένες απόψεις, την Αμερική πριν από το μεγάλο κραχ του 1929. Η κοινωνική ατμόσφαιρα στη σημερινή Κίνα σε πολλά θυμίζει τις ΗΠΑ (τέλος του 19ου και αρχών του 20ου αι.), όπου μια ξέφρενη βιομηχανική ανάπτυξη, χωρίς ανεπτυγμένο κοινωνικό κράτος και μηχανισμούς ρύθμισης, πυροδότησε έναν ακήρυκτο «βιομηχανικό εμφύλιο πόλεμο». Η Κίνα έχει γκρεμίσει τις γέφυρες πίσω της. Δεν φοβάται τον ξένο γιατί έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Δεν επιστρέφει στη Ασιατική απομόνωση και εσωστρέφεια. Τα επόμενα 20 χρόνια, οι όποιες αντιθέσεις, κρίσεις, ακόμη και ανατροπές στο πολιτικό της πεδίο δεν πρόκειται να αντιστρέψουν τη φορά των πραγμάτων. Είναι τόσο σαγηνευτικό το China dream , τόση η κοινωνική δίψα για κοινωνική επιτυχία και τόσο συνδεδεμένα τα συμφέροντα της πλειονότητας της κοινωνίας με τη φοβερή μηχανή της ανάπτυξης και του πλουτισμού , ώστε ακόμη και παρίες του συστήματος πιστεύουν πως έχουν να χάσουν περισσότερα από την καταστροφή της, ενώ μπορούν να ελπίζουν στο άμεσο μέλλον περισσότερα για τη βελτίωση της ζωής τους από τη βιωσιμότητά της. Κατά το δείπνο, κάποια διπλανή μου κυρία της ξένης αποστολής με ευρύτητα γνώσεων μου είπε στα αγγλικά: Στη Νέα Κίνα του 21ου αιώνα, αναβαθμίζεται η κοινωνία της γνώσης. Τα πανεπιστήμια είναι πολύ ανοιχτά στις ξένες επιρροές. Στηρίζεται η ανάπτυξη εκεί που κατ΄ αρχάς έχει το συγκριτικό της πλεονέκτημα: στο άφθονο και μορφωμένο εργατικό της δυναμικό, που τώρα δεν είναι και τόσο φθηνό. Σε μια εργατική τάξη με υψηλό επίπεδο αυτοδιεύθυνσης και εργασιακής πειθαρχίας, πράγμα που επιτρέπει ένα μάνατζμεντ σχετικά χαμηλού κόστους σε σχέση με άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Oι κάτω των 30 ετών χρησιμοποιούν το internet ως κύρια πηγή πληροφόρησης. Το διαδίκτυο είναι για την Κίνα ότι η εφεύρεση της τυπογραφικής μηχανής για τη μεσαιωνική Ευρώπη που έφερε την Μεταρρύθμιση. Το internet θα αποτελέσει για την Κίνα ότι και ο Λούθηρος για την Καθολική Εκκλησία. Κάποιος από τους τελευταίους Ιρανούς πρέσβεις στην Ελλάδα , όταν ήταν στο Πεκίνο είχε μια συζήτηση για τις ΗΠΑ με ένα ανώτατο στέλεχος του Υπ. Εξωτ. της χώρας μας. Αφού ο Ιρανός σταμάτησε να μιλά , ο Κινέζος του είπε: ‘’.. Οι ΗΠΑ είναι αγελάδα με κέρατα και γάλα .Λάθος σας που σας ενοχλούν τα κέρατα. Η Κίνα βλέπει το γάλα…’’ Της απάντησα: Το 554 μ.Χ., επί Ιουστινιανού δύο καλόγεροι, γυρνώντας από μια ιεραποστολική περιοδεία στην Κίνα έφεραν στη Δύση μαζί τους κουκούλια από μετάξι κρυμμένα σε κούφια μπαστούνια, γιατί απαγορευόταν η εξαγωγή . Αν αυτοί πριν 1455 χρόνια , περπάτησαν χωρίς δρόμους από βουνά , χαράδρες ,ποτάμια σήμερα με το internet και τα διηπειρωτικά ταξίδια η επικοινωνία των δύο πλευρών είναι απείρως ευκολότερη.. Στα Κινέζικα η κρίση και η ευκαιρία έχουν το ίδιο ιδεόγραμμα. Οι ελληνοκινεζικές σχέσεις σε γεωπολιτικό, εμπορικό και πολιτισμικό επίπεδο θα πρέπει περαιτέρω να διευρυνθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου