Ο Μύθος του Κάδμου ( 2ο Μέρος )

[[ δαμ-ων ]]

Τα παρακάτω σχόλια αποτελούν συνέχεια του μύθου του Κάδμου, που σας παρουσίασα προ ημερών. Δίνονται πολλά στοιχεία για την προϊστορία της περιοχής μας.

Σχόλια:
● Υπήρχε η παράδοση, που θεωρούσε τον Ώγυγο (*1) ως πατέρα του Κάδμου και του Φοίνικα, οπότε ο ήρωας μετατίθεται χρονικά στο προκατακλυσμιαίο παρελθόν. Ο K. Kerenyi μας μεταφέρει την πληροφορία : « …ο Κάδμος… όπως μερικοί ξέρανε ( βιβλιοθήκη Φωτίου 2.77.6 ) ήτανε γιος ενός γηγενούς αρχέγονου ανθρώπου, του Ωγύγου ».
Ο Παυσανίας στο βιβλίο του “Βοιωτικά”, κεφ. 15, ξεκινώντας την περιγραφή του για τη Θήβα, αναφέρει: «Κατά την παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι στη γη των Θηβών ήταν οι Έκτηνες (*2), των οποίων βασιλιάς ήταν ο αυτόχθων Ώγυγος, απ’ αυτόν οι περισσότεροι ποιητές δίνουν στη Θήβα το προσωνύμιο Ωγύγιαι. Για τους Έκτηνες λένε πως εξαφανίστηκαν από αρρώστια επιδημική. Μετά τους Έκτηνες στη χώρα εγκαταστάθηκαν οι Ύαντες (*3) και οι Άονες (*4), οι οποίοι, νομίζω, ήταν από τη Βοιωτία, όχι επήλυδες ».
Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς θεωρούσαν τον Ώγυγο ως γιο του Βοιωτού, ο οποίος έδωσε το όνομά του στη Βοιωτία, ενώ άλλοι τον θεωρούσαν γιο του Ποσειδώνα και της Αλίστας. Το όνομα ‘‘ Ώγυγος’’ σημαίνει ‘‘ ο πολύ παλιός’’ και το επίθετο ‘‘Ωγύγιαι Θήβαι’’ σημαίνει ‘‘πανάρχαιες Θήβες’’. Ο Αισχύλος, στο χορό των ‘‘ Περσών” oνομίζει την πόλη ‘‘Ωγυγίους Θήβας’’.
O Ώγυγος, στους Βοιωτικούς μύθους είναι ο αυτόχθων βασιλιάς της Θήβας και στην περίοδο της βασιλείας του έγινε ο πρώτος καταγεγραμμένος κατακλυσμός, που σκέπασε εντελώς την Αττικοβοιωτία. Είχε πολλά παιδιά και κυρίως πολλά κορίτσια, που έδωσαν τα ονόματά τους σε πολλά χωριά της ευρύτερης περιοχής της Θήβας, όπως Αλαλκομένια, Αυλίδα, Θαλξίνοια κ.λ.π.
Οι κάτοικοι της Θήβας τιμώντας τον πρώτο τους βασιλιά, έδωσαν το όνομά του σε μια από τις επτά πύλες της πόλης, Ωγύγιαι ή Ωγύγιοι πύλαι. Σε μεταγενέστερα χρόνια έλεγαν πως έξω από τις πύλες αυτές ήταν ο τάφος του Ωγύγου. Ο αρχαιολόγος Κεραμόπουλος ( Θηβαïκά 472-473) πιστεύει πως στον Ώγυγο απέδιδαν αρχικά τον τάφο του Αμφίονα. Επειδή ο τάφος βρίσκονταν έξω από τις βόρειες πύλες του περιβόλου της Καδμείας, που έχουν στον Αισχύλο το όνομα “Βορραίαι Πύλαι”, ο ίδιος νομίζει πως αυτές ονομάζονται από τον Παυσανία “Ωγύγιαι Πύλαι”.
Η Βοιωτική παράδοση, για τον Ώγυγο ως πατέρα των Κάδμου και Φοίνικα, κλονίζει τα αναφερόμενα από τον Παυσανία για την Φοινικική εισβολή υπό τον Κάδμο στην Βοιωτία. Απ’ όσους αμφισβητούν την ξενική καταγωγή του Κάδμου, πολλοί τον θεωρούν ως τοπικό θεό ή ήρωα, επώνυμο της Καδμείας, όπως οι τοπικοί ήρωες Κόρωνος και Αλίαρτος ήσαν αντίστοιχα επώνυμοι της Κορώνειας και της Αλιάρτου. Ο A.W.Gomme υποστήριξε πως η παράδοση φοινικικής εισβολής ήταν άγνωστη πριν τον 5ο αιώνα ( Journ. of Hell. St. 1913, σελ. 223). Δημιουργήθηκε ίσως για να εξηγηθεί η εισαγωγή στην Ελλάδα του φοινικικού αλφαβήτου ( των “καδμήιων” γραμμάτων του Ηροδότου, Ε, 59). Από τις ανασκαφές έχει βεβαιωθεί στην προϊστορική Θήβα αφθονία ανατολίτικων πολιτιστικών στοιχείων, που άλλοι τα απέδωσαν σε εισβολή ή επίδραση από την Αίγυπτο ή από τη Μ. Ασία.
Ο Όμηρος αναφέρει στα έπη του τον Κάδμο :
« Η λιναστράγαλη Ινώ, του Κάδμου κόρη, τότε
τον ( Οδυσσέα ) είδε, Λευκοθέα, που ήταν θνητή πρώτα
και τώρα μες στο πέλαγος απ’ τους θεούς τιμιόταν.» ( Οδύσσεια, ραψ. Ε, 333-335 )
που σημαίνει ότι έζησε πριν τον Τρωικό πόλεμο.

Η συνέχεια >>> εδώ…

● Το όνομα του Κάδμου σχετίζεται με πολλές περιοχές της Μεσογείου και πολλές εφευρέσεις σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας. Εκτός από τη γραφή, που έφερε στη Θήβα, αναφέρεται ότι έχτισε στη Θήβα βωμούς προς τιμή της Αθηνάς και του Ποσειδώνα. Έχτισε στην Ιαλυσό το ναό του Ποσειδώνα Ιπποσθένη, ενώ αφιέρωσε τον ενεπίγραφο με φοινικικά γράμματα τρίποδα στη Λινδία Αθηνά.
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές επινόησε την εξόρυξη και επεξεργασία του χρυσού στο Παγγαίο, εφεύρε την επεξεργασία του χαλκού στη Θήβα και τη μεταφορά λίθων στη Θήβα, στη Φοινίκη και στο Παγγαίο. Έχτισε τα υδραγωγεία στη Θήβα και εισήγαγε τη λύρα στην Ελλάδα. Εδώ να αναφέρουμε ότι στη Μίλητο ο ήρωας θεωρήθηκε σύγχρονος του Ορφέα, κι εκτός από εφευρέτης της γραφής, ήταν ο πρώτος που έγραψε πεζό λόγο.
Ο Παυσανίας μας πληροφορεί ότι η οικία του ήρωα, στην ακρόπολη της Καδμείας, θεωρούνταν ιερό της Δήμητρας Θεσμοφόρου και ο ίδιος ήταν υπηρέτης της Δήμητρας. Επίσης ο ίδιος περιηγητής μας αναφέρει ότι στη Σπάρτη υπήρχε ιερό του Κάδμου και στην Πριήνη οι κάτοικοι ονομαζόντουσαν Καδμείοι και η πόλη Κάδμη. Τέλος, στη Σιδώνα και στην Τύρο, όπως μας μαρτυρούν νομίσματα με παραστάσεις του Κάδμου, πρέπει να λάτρευαν τον ήρωα.

● Η Αρμονία αρχικά εμφανίζεται στη “Θεογονία” του Ησιόδου. Συσχετίζεται με την Κόρη ( Περσεφόνη ), στοιχείο που βασίζεται στον συσχετισμό της λατρείας των Καβείρων στη Βοιωτία και στη Σαμοθράκη. Γι’ αυτό η Αρμονία παρουσιάζεται από ορισμένους σαν κόρη της Ηλεκτριώνης ή Ηλέκτρας και του Δία, σαν εγγονή του Άτλαντα, που ήρθε από τη Λιβύη στη Σαμοθράκη. Από ‘κει την άρπαξε ο Κάδμος, όπως διατείνονται κάποιοι.
Στην αρχική της μορφή, η Αρμονία φαίνεται ότι ήταν μια τοπική βοιωτική θρησκευτική γυναικεία μορφή, που είχε σχέση με τη φύση και τη βλάστηση. Κάθε χρόνο παντρευόταν τον βασιλιά ή τον αρσενικό θεό, που την γονιμοποιούσε. Σίγουρα ήταν μια μορφή ιερού γάμου ( θεογαμίας ) ο γάμος της με τον Κάδμο, που είχε ασφαλώς σχέση με ευετηριακές τελετές, δηλ. τελετές που είχαν σχέση με την αναγέννηση της φύσης. Όσοι υποστηρίζουν την άποψη της αρπαγής της από τον Κάδμο, ανάλογη πράξη με την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, θέλουν να εκφράσουν το θάνατο της φύσης και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον ιερό της γάμο και την κατοπινή αναγέννησή της. Ενισχυτικό αυτής της άποψης αποτελεί και η γενεαλογία της, καθόσον είναι κόρη του Άρη και της Αφροδίτης, δηλ. ο καρπός της ιερογαμίας δύο θεών, όπου η Αφροδίτη είναι η θεά του έρωτα, συνεπώς της αναγεννητικής δύναμης της φύσης και ο Άρης ο “πάρεδρος” και γονιμοποιός της. Στα κατοπινά χρόνια, όταν οι αρχέγονες αυτές υποστάσεις έγιναν δυσκολονόητες, η Αρμονία απέβη θεότητα, που εκπροσωπούσε την αρμονία των στοιχείων του κόσμου, αλλά και την αρμονία των κοινωνικών, ηθικών, πολιτικών και οικονομικών σχέσεων. Τότε η σύνδεσή της με την Αφροδίτη απόκτησε διαφορετικό χαρακτήρα. Έτσι έγινε συνοδός της μαζί με τις Ώρες, τις Χάριτες, την Πειθώ, την Ήβη και τον Έρωτα. Με αυτή την υπόσταση απομακρύνεται από τον στυγερό και αιμοδιψή ‘Αρη, που ήταν αποκρυσταλλωμένος μόνον σαν θεός του πολέμου, και συνδέεται με το Δία ( η Διός Αρμονία ), με τον οποίο γέννησε τις Χάριτες και τις Πιερίδες Μούσες. Την απομάκρυνση από την αρχική της υπόσταση βοήθησε και η φιλοσοφία, που χρησιμοποίησε την Αρμονία σαν αλληγορική θεότητα που κυριαρχεί συμπαντικά και διέπει όλο τον κόσμο.

● Ο Κάδμος έπαιξε μουσική με το σουραύλι και μάγεψε τον Τυφωέα. Η μουσική παίζει πάντοτε βασικό ρόλο τόσο στη λατρεία με τους ψαλμούς και του ύμνους προς τις θείες δυνάμεις, όσο και στη μαγεία, με την τραγουδιστή εκφώνηση των μαγικών επικλήσεων και την εκφώνηση των δυναμικών λέξεων ( μάντραμ). Αυτές οι μορφές μας συντονίζουν με τις φυσικές δυνάμεις ή τις άυλες δυνάμεις και μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε, για το σκοπό που τις επικαλούμαστε. Ο μάγος ( κι εννοούμε τον λευκό μάγο, που χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του για το καλό) είναι το αγαπημένο παιδί της μητέρας φύσης, και σαν αγαπημένο παιδί αυτό κυβερνά μέσα από τις μουσικές λέξεις τη συνείδηση της μητέρας του, βοηθώντας τους άλλους. Η μετουσίωση του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα Χριστού γίνεται με την κατάλληλη επίκληση των ουράνιων δυνάμεων κι εκφώνηση ορισμένων δεήσεων. Το ίδιο κι ο αγιασμός.
Η μουσική μπορεί να γαληνέψει, να θεραπεύσει, να εξυψώσει, να κοιμίσει, αλλά να επιφέρει και τα αντίθετα.
Η σύνδεση του Κάδμου με τη μουσική έχει σημασία, γιατί το όνομά του πιστεύεται πως σημαίνει τον αρχιμάγο, τον τελετουργό . Όπως θα δούμε όμως παρακάτω ο Κάδμος είναι ο μυημένος των μυστηρίων, άρα είναι σε θέση να χειρίζεται υπερβατικές δυνάμεις, να εκτελεί μαγικό έργο. Στην αναμέτρηση του Δία με τον Τυφωέα έχουμε και θεολογικές προεκτάσεις. Ο πάσχων θεός στο τέλος αποκαθίσταται, μετά το πάθος έχουμε την ανάσταση. Η απειλή του Δία από το τέρας είναι η δοκιμασία του πριν την πλήρη αναγνώριση της πνευματικής του κυριαρχίας στον Όλυμπο. Ο Ιησούς πάσχει, και πάσχει μόνος, εγκαταλελειμμένος από τους μαθητές και συντρόφους του, πριν την καθολική αναγνώριση της θεότητάς του. Κι ο Δίας εγκαταλείφθηκε από του άλλους θεούς, που έφυγαν τρομαγμένοι, για να περάσει την δοκιμασία μόνος. Στις στιγμές της έντονης δοκιμασίας μας, δοκιμάζουμε το πικρό ποτήρι της εγκατάλειψης! Όμως εκεί στη “φωνή της σιγής” αναδύεται η μνήμη της ένδοξης καταγωγής μας, της θείας προέλευσής μας! Είμαστε σαν το λιονταράκι, που έχασε το δρόμο του και το περιμάζεψαν τα πρόβατα. Νόμισε πως κι αυτό ήταν πρόβατο και ζούσε ανάμεσά τους σαν ένα φοβισμένο αρνί. Ώσπου ένα βράδυ, μέσα στη σιωπή της νυχτιάς, άκουσε από μακριά το βρυχηθμό ενός λιονταριού. Τότε ξύπνησε μέσα του η θύμηση της καταγωγής του κι έγινε πάλι ο συνειδητοποιημένος βασιλιάς των ζώων.
Τα αντικείμενα, που χρησιμοποιούνται, έχουν μαγικό χαρακτήρα. Το αρκουδοτόμαρο, όπου φυλάσσονταν τα κομμένα νεύρα του Δία, έχει σημασία σαν όργανο μαγικής τελετουργίας, το ίδιο το γιδοτόμαρο ή το βοϊδοτόμαρο, που συναντάμε σε άλλους μύθους. Το αρκουδοτόμαρο μας οδηγεί να συσχετίσουμε τον αστερισμό της Άρκτου και να τον συνδέσουμε με γεωμαγνητικά και μετεωρολογικά φαινόμενα και ( έστω και τραβηγμένο) με σύνδεση των κατοίκων του πλανήτη μας με αναπτυγμένα όντα, που στο μακρινό παρελθόν μας επισκέφθηκαν απ’ αυτόν τον αστερισμό.
Στο αρμονικό μας Σύμπαν έχουμε μια διαρκή θυσία. Το μικρότερο κι ατελέστερο θυσιάζεται για να αναπτυχθεί το μεγαλύτερο και τελειότερο! Το πλαγκτόν θυσιάζεται για τα μικρά ψάρια και τους άλλους θαλάσσιους οργανισμούς, αυτά για τα μεγαλύτερα, κι αυτά με τη σειρά τους για τα θαλασσοπούλια, τα θηλαστικά και τον άνθρωπο. Η ταπεινή χλόη για να τραφούν τα φυτοφάγα, αυτά για τα σαρκοφάγα κ.λ.π. Μα η μεγαλύτερη θυσία γίνεται από τα τελειότερα για να προχωρήσουν στην εξέλιξή τους τα ατελέστερα! Θυσιάζει την μακαριότητα, που απόχτησε ο Δάσκαλος της σοφίας, για να βοηθήσει στην ατραπό της δοκιμασίας τους ανήμπορους μαθητές, ο θείος απεσταλμένος, ο αβατάρ, για να βοηθήσει πνευματικά τους πιστούς του, ο θεάνθρωπος Χριστός για την ανθρωπότητα. Με αναγωγή στις πρώτες καταβολές του σύμπαντος κατά το πνεύμα της θυσίας με την τομή, θα κατανοήσουμε τη σημασία του ατσάλινου δρεπανιού ή του χάλκινου μαχαιριού. Για την αποτροπή του κακού, σε μαγικές τελετουργίες, γίνεται θυσία. Δεν είναι αναγκαίο να είναι αιματηρή. Λ.χ. υπάρχει η αντίληψη στους Χριστιανούς, πως σε έντονα καιρικά φαινόμενα αν ανάψεις και κάψεις κεριά από τον πανάγιο τάφο του Χριστού, αυτά θα κοπάσουν. Ακόμη να αναφέρουμε πως σε ορισμένους, που διατηρούν αρχαίες παραδόσεις, υπάρχει η μαγική αντίληψη πως την ορμή της θύελλας μπορείς να την κόψεις με μαυρομάνικο μαχαίρι.
● Στο μύθο μας συναντάμε αρκετές φορές το φίδι ή τον δράκοντα, που αποτελούν στον κόσμο των αρχαϊκών πίστεων και δοξασιών πολυσήμαντη οντότητα. Από τους μινωικούς χρόνους συνδέονται με χθόνιες θεότητες κι απεικονίζονται στις θαυμάσιες τοιχογραφίες των ανακτόρων.
Στην Ελληνική λαογραφία είναι χαρακτηριστική η δοξασία για τι σπιτόφιδο. Πιστευόταν πως κάθε σπίτι έχει σαν φύλακα ένα φίδι, που απαγορευόταν να διώξουν ή να σκοτώσουν. Σ’ αυτή τη δοξασία αναγνωρίζεται η αρχαία λατρεία του “οικουρού όφεως”. Ο Ηρόδοτος μας μεταφέρει την παράδοση για το φίδι- φύλακα του ιερού της Πολιάδος πάνω στην Ακρόπολη.
Για τον πατέρα των θεών και των ανθρώπων Δία αναφέρεται πως ως Κτήσιος ( ή Πάσιος ) προστάτευε τα κελάρια του σπιτιού από τους κλέφτες, κι επειδή το φίδι του σπιτιού, ο “οικουρός όφις”, πίστευαν ότι τους φύλαγε τις αποθήκες, τον Κτήσιο Δία τον απεικόνιζαν με τη μορφή φιδιού. Ο Δίας σε πολλές παραλλαγές των μύθων εμφανίζεται με μορφή φιδιού.
Ο R. Calasso αναφέρει πως όταν ο Δίας απέβαλε τον κόσμο από την καρδιά του, ένιωσε την επιθυμία να σμίξει με τη μητέρα του. Η μητέρα του τον απέφευγε κι εκείνος ακούραστα την ακολουθούσε. Στο τέλος η Ρέα- Δήμητρα μεταμορφώθηκε σε φίδι, οπότε κι ο Δίας πήρε τη μορφή φιδιού, την πλησίασε και έσφιξε τις φολίδες του στις δικές της σ’ ένα σφιχτό κόμπο, ίδιο μ’ αυτόν που σχηματίζουν τα δύο φίδια στο κηρύκειο του Ερμή. Απ’ αυτό το ζευγάρωμα γεννήθηκε η Περσεφόνη. Όταν γεννήθηκε η κόρη, ή όψη της θα πρέπει να ήταν πολύ τρομαχτική για όλους, όχι όμως για τον πατέρα της, που ήταν ο μόνος ο οποίος μπορούσε να τη θαυμάσει μ’ εκείνη τη μορφή. Είχε δύο πρόσωπα, τέσσερα μάτια και κέρατα φύτρωναν στο μέτωπό της. Κοιτάζοντάς την ο Δίας θυμόταν την εμφάνιση του Φάνη στο φως. Κι όπως κάποτε ένα φίδι είχε τυλιχτεί γύρω από το ακτινοβόλο σώμα του Φάνη, έτσι μια μέρα ο Δίας πλησίασε την κόρη του και την τύλιξε στις σπείρες του, παίρνοντας ακόμα μια φορά τη μορφή φιδιού. Η σκηνή διαδραματίστηκε στην Κρήτη, όπου η Ρέα- Δήμητρα είχε κρύψει την κόρη της σε μια σπηλιά. Εκεί η κόρη ύφαινε σε πέτρινο αργαλειό ένα ένδυμα στολισμένο με πολύχρωμα λουλούδια. Στο άνοιγμα της σπηλιάς στέκοντας φίδια σαν φύλακες. Μα κάποιο άλλο φίδι, ο Δίας, τα νάρκωσε με το βλέμμα του, καθώς μεγαλόπρεπα σερνόταν προς τη σπηλιά. Πριν η Περσεφόνη μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό της, το λευκό της δέρμα ενώνονταν με τις φολίδες εκείνου του θεϊκού φιδιού. Στο σκοτάδι της σπηλιάς το τρομαχτικό σώμα της Περσεφόνης ακτινοβολούσε φως, όπως κάποτε του Φάνη. Απ’ αυτό το βίαιο σμίξιμο γεννήθηκε ο Ζαγρέας, ο πρώτος Διόνυσος.
Το φίδι είναι στοιχείο γονιμότητας. Ο Δίας μεταμορφώνεται σε φίδι, που το σχήμα του υπενθυμίζει φαλλό, το αρσενικό γονιμοποιό στοιχείο, κι έρχεται στη σπηλιά, στον γυναικείο κόλπο, όπου σμίγει με την Περσεφόνη, το θηλυκό στοιχείο, για να γεννηθεί ένα θείο όν, ο Ζαγρέας.
Στο φίδι όμως αποδίδεται και διαβολικός χαρακτήρας, καθώς συνδέεται με την παραπλάνηση του βιβλικού ζεύγους Αδάμ και Εύας από τον “όφι”, την εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και την κατάρα του Θεού στο φίδι : « …επικατάρατος συ από πάντων των κτηνών και από πάντων των θηρίων των επί της γης…»
Έτσι το συνοδεύει σήμερα αυτός ο διπλός συμβολικός χαρακτήρας έχοντας εκ παραλλήλου και αγαθή και διαβολική σημασία.
Κι άλλοι μύθοι αναφέρονται σε φόνους φιδιών ή φιδόμορφων τεράτων, όπως της Γοργόνας Μέδουσας από την ίδια την Αθηνά, ή από τον Περσέα με τη βοήθεια της Αθηνάς. Υπενθυμίζουμε επίσης τον φόνο του δράκου Πύθωνα από τον Απόλλωνα στους Δελφούς, απ’ όπου προέρχεται και η προσωνυμία Πύθιος Απόλλων. Οι φολίδες του Πύθωνα είναι τυλιγμένες γύρω από την πέτρα του “ομφαλού”. Γενικά ο φόνος ενός δράκοντα ή πελώριου τερατώδους φιδιού, όπως η Λερναία Ύδρα, αποτελεί ένα εξόχως ηρωικό κατόρθωμα.
Ακόμα και στην χριστιανική παράδοση υπάρχει η διήγηση για την δρακοκτονία του Αγ. Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, για να ελευθερώσει τη βασιλοπούλα, που της έλαχε ο κλήρος να τη φάει ο δράκοντας φύλακας της πηγής κάποιας πόλης.
Οι πηγές κατά την αρχαιότητα έχουν φύλακες δράκοντες ή υπερμεγέθη φίδια. Το φίδι συσχετίζεται με το νερό. Ας μη ξεχνάμε πως τα ερπετά προήλθαν από τα θαλάσσια ζώα, σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών. Η θάλασσα είναι το συνεχές, η τελειότητα του ομοιόμορφου κι έχει ως τοποτηρητή στη γη το φίδι, που την θυμίζει με την κυματιστή του κίνηση , όταν έρπει. Όπου βρίσκεται φίδι, εκεί αναβρύζει νερό, το οποίο καθώς κυλάει προς την απεραντοσύνη του ωκεανού ή του πελάγους, ακολουθεί την οφιοειδή κίνηση του φύλακά του, του φιδιού, σχηματίζοντας ωραιότατους μαιάνδρους.

● Η ανάμνηση της θυσίας της αγελάδας στην Αθηνά από τον Κάδμο σώζεται μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια στο έθιμο των Θηβαίων να θυσιάζουν αντί για το αρσενικό βόδι του αλετριού το θηλυκό ζώο. Για το παλιό έθιμο αντλούμε τις πληροφορίες μας και πάλι από τον Παυσανία ( Βοιωτικά, κεφ. 12): « Τον παλιό καιρό οι Θηβαίοι θυσίαζαν ταύρους στον Απόλλωνα Σπόνδιο. Ενώ γίνονταν κάποτε η γιορτή και εκείνοι, που είχαν σταλεί για τον ταύρο, δεν είχαν έρθει, οι Θηβαίοι, πιεζόμενοι από την ορισμένη για τη θυσία ώρα, θυσίασαν στο θεό ένα από τα δύο βόδια μιας βοϊδάμαξας, που έτυχε να είναι εκεί κοντά. Από τότε συνηθίζουν να θυσιάζουν εργαζόμενα βόδια… Σύμφωνα με τη μαντεία του θεού, έπρεπε ο Κάδμος και ο στρατός του να εγκατασταθούν εκεί που η αγελάδα θα κουράζονταν και θα κάθονταν. Οι Θηβαίοι δείχνουν και τη θέση αυτή, στην οποία υπάρχει βωμός και άγαλμα της Αθηνάς σε υπαίθριο χώρο. Το άγαλμα λένε πως ήταν αφιερωμένο από τον Κάδμο. Όσοι πιστεύουν πως ο Κάδμος, που εγκαταστάθηκε στη θηβαϊκή γη ήταν ένας αιγύπτιος κι όχι φοίνικας έχουν αντίθετο προς τη γνώμη τους το όνομα της Αθηνάς αυτής, γιατί η θεά έχει το φοινικικό όνομα Όγγα κι όχι το αιγυπτιακό Σάις ».

● Η Θήβα λεγόταν ‘‘επτάπυλος’’ γιατί είχε επτά πύλες ( και για τους αρχαίους Έλληνες ο αριθμός 7 ήταν ιερός ) (*5). Οι πύλες ήσαν :
Ηλέκτρες πύλες : ήσαν οι κυριότερες και πιο μεγάλες πύλες της πόλης, απ’ όπου ξεκινούσε ο δρόμος που οδηγούσε στην Αθήνα διαμέσου του Κιθαιρώνα. Θεωρούνταν η είσοδος της πόλης. Ανασκάφηκαν από τον αρχαιολόγο Κεραμόπουλο, κι αποκαλύφτηκε πως η δίφυλλη θύρα βρισκόταν ανάμεσα σε δύο ισχυρούς στρογγυλούς πύργους. Κατά την παράδοση η επώνυμη των πυλών ηρωίδα δεν ήταν αδελφή του Κάδμου, όπως την παρουσιάζει ο Παυσανίας, αλλά πεθερά του Κάδμου. Υπάρχει η παραλλαγή η Αρμονία να είναι θυγατέρα της Ηλέκτρας από τον Δία.
Προιτίδες πύλες : απ’ όπου ξεκινούσε ο δρόμος προς την Χαλκίδα. Πρέπει να ήταν η πύλη απέναντι από τα Καστέλλια. Ο θηβαίος Προίτος ήταν σύγχρονος του Αμφιτρίωνα και της Αλκμήνης. Γνωστότερη είναι η κόρη του Γαλιθιάς, που βοήθησε στη γέννηση του Ηρακλή και για την οποία οι Θηβαίοι πρόσφεραν θυσία στη γιορτή των Ηρακλείων.
Ωγύγιαι πύλες : στο βορειότερο άκρο της πόλης, απέναντι από το λόφο του Αμφείου. Η επωνυμία οφείλεται στον πολύ παλιό γεννάρχη Ώγυγο, που για ορισμένους ήταν και πατέρας του Κάδμου. Πιθανόν η ονομασία να συνδέεται και με τον θεωρούμενο τάφο του στον ίδιο λόφο, που αναφέραμε. Άλλες πηγές αναφέρουν αυτές τις πύλες με την ονομασία Βορραίαι πύλες λόγω της γεωγραφικής θέσης.
Κρηναίοι πύλες : απ’ αυτές πήγαιναν στην κοντινή πηγή της Δίρκης ( παραπόρτι ), που ήταν στο ανατολικό μέρος της πόλης.
Ύψιστες πύλες : βρίσκονταν κοντά στο ιερό του Διός Υψίστου. Κατά τον Κεραμόπουλο πρέπει να ήσαν οι μοναδικές πύλες την νότιας πλευράς, γειτονικές των Ηλεκτρών πυλών. Αυτές οι πύλες πρέπει να ταυτιστούν με τις από τον Αισχύλο ονομαζόμενες πύλες “όγκας Αθηνάς”, ή όπως αλλιώς αναφέρονται Ογκαίαι πύλαι.
Ομολωίδες πύλες : οι πλέον εντυπωσιακές πύλες, που βρίσκονταν στην ανατολική πλευρά της πόλης, ανάμεσα στις Ηλέκτρες και στις Προιτίδες. Όμολος όρος ή Ομόλη ή Ομόλιον ήταν αρχικά η βορειότερη κορυφή της Όσσας, κοντά στις εκβολές του Πηνειού, στα βόρεια της θεσσαλικής Μαγνησίας, όπου υπήρχε και ομώνυμη πολίχνη. Η τοπωνυμία προφανώς είχε μεταφερθεί από τους Βοιωτούς, όταν εγκαταστάθηκαν στη Βοιωτία. Πιθανόν το όνομα της πύλης να οφειλόταν και στη γειτνίασή της προς το ιερό του ομολώιου Δία, καθόσον τόσο στη Βοιωτία όσο ειδικότερα στη Θήβα λάτρευαν τον Ομολώιο Δία έχοντας καθιερώσει γιορτή Ομολώια και μήνα Ομολώιο.
Νήιστες πύλες : πήραν το όνομα από τον Νήιτα, γιο του Ζήθου και βρίσκονταν στη δυτική πλευρά. (12) Θα πρέπει να βρίσκονταν στο μέσο της Δυτικής πλευράς του τείχους της Καδμείας. Απ’ αυτήν έβγαιναν όσοι πήγαιναν στο ιερό των Καβείρων, αφού πρώτα περνούσαν από το ρέμα της Δίρκης.
Σχετικά με τις πύλες διαβάζουμε στον Παυσανία ( Βοιωτικά, κεφ. 8) : « Οι Θηβαίοι είχαν στον περίβολο του αρχαίου τείχους εφτά πύλες, οι οποίες παραμένουν και επί των ημερών μας. Τα ονόματά τους έμαθα πως τα πήραν μια από την αδελφή του Κάδμου Ηλέκτρα, άλλη, οι Προιτίδες πύλες, από άνδρα του τόπου. Την εποχή του Προίτου και την καταγωγή του ήταν δύσκολο να τα βρει κανείς. Οι Νήιστες πύλες πήραν, λένε, το όνομά τους από το εξής περιστατικό. Από τις χορδές της λύρας η τελευταία λέγεται νήτη. Λένε λοιπόν πως ο Αμφίων σ’ αυτές τις πύλες επινόησε τη χορδή αυτή. Άκουσα όμως και την παράδοση πως ο γιος του Ζήθου, αδελφού του Αμφίονα, είχε το όνομα Νήις, και από τον Νήιν αυτόν πήραν οι πύλες το όνομα. Άλλες πύλες τις λένε Κρηναίες και άλλες Ύψιστες, για τον εξής λόγο, ότι στις Ύψιστες κοντά υπάρχει ιερό του Δία, του επονομαζόμενου ύψιστου. Οι μετά τις ύψιστες πύλες έχουν το όνομα Ωγύγιες και τελευταίες είναι οι Ομολωίδες. Μου φαίνεται πως το όνομα Ομολωίδες είναι το πιο νέο, ενώ το όνομα Ωγύγιες το πιο αρχαίο. Λένε πως οι Ομολωίδες πήραν το όνομά τους από το εξής περιστατικό:όταν οι Θηβαίοι νικήθηκαν από τους Αργείους σε μάχη παρά τον Γλίσαντα, τότε οι περισσότεροι υπό τον Λαοδάμαντα, γιο του Ετεοκλή, ξέφυγαν από την πόλη. Ένα μέρος απ’ αυτούς δίστασε να πάει στην Ιλλυρία, κατευθύνθηκε στη Θεσσαλία και κατέλαβε την Ομόλη, ένα βουνό θεσσαλικό, που φημίζεται για της εφορία και τα πολλά νερά. Όταν ο Θέρσαντος, γιος του Πολυνείκη, τους ανακάλεσε στην πατρίδα, ονόμασαν τις πύλες, από τις οποίες, επιστρέφοντας, μπήκαν στην πόλη Ομολωίδες, από την Ομόλη. Ο ερχόμενος από την Πλάταια μπαίνει στη Θήβα από τις Ηλέκτρες πύλες. Αυτού λένε πως χτυπήθηκε με κεραυνό ο Καπανεύς, γιος του Ιππόνου, καθώς όλο και πιο ορμητικά έκαμνε επιθέσεις κατά του τείχους».
Τον ερχομό του Κάδμου συνόδευαν πολλοί τεχνίτες, που στόλισαν την πόλη με θαυμαστά έργα, όπως οδούς, γέφυρες και υδραυλικά έργα. Οι Γεφυραίοι, ονομαστοί τεχνίτες, έφτιαξαν περίτεχνα υδραγωγεία και άλλα υδραυλικά έργα εκμεταλλευόμενοι τα νερά του Ισμηνού ποταμού και της Δίρκης, οπότε η πόλη διαρρέονταν από απειράριθμα ρυάκια και γι’ αυτό ονομάστηκε ( κατ’ ευφημισμό ) και ‘‘νήσος των μακάρων’’.

● Σύμφωνα με τον Θηβαίο ιστορικό Γ.Τσεβά, που το 1928 εξέδωσε την ανεπανάληπτη ‘‘Ιστορία των Θηβών’’, η Βοιωτία πήρε το όνομα από τους Βοιωτούς της Θεσσαλίας, που στα τέλη του 12ου π.χ. αιώνα κατέλαβαν την περιοχή. Προηγούμενα, η ανατολική Βοιωτία ονομαζόταν ‘‘Καδμηίς’’ από τον Κάδμο, ενώ πιο παλιά ‘‘Αονία’’ από τους κατοίκους της, τους Αόνιους. Η δυτική Βοιωτία ονομαζόταν ‘‘Μινυάς’’ από τον βασιλιά Μινύα, ενώ πιο παλιά ΄΄Ανδρηίς’’ από το όνομα του πρώτου της βασιλιά και οικιστή Ανδρέως. .Όμως σύμφωνα με τον Παυσανία, το όνομα της Βοιωτίας προέρχεται από τον Βοιωτό, γιο του Ιτώνου και εγγονού του Αμφικτύονα και της νύμφης Μελανίππης. Κατά τον Ησύχιο, η περιοχή πήρε το όνομά της από τα πλούσια λιβάδια, όπου έβοσκαν πάρα πολλά βόδια.

● Στον μύθο Κάδμου – Αρμονίας μπορούμε να βρούμε αστρολογικά στοιχεία, οπότε παίρνει αστρολογικό χαρακτήρα. Ας παρακολουθήσουμε τις σκέψεις του Jean Richer: « Από τον Ομηρικό Ύμνο στον Απόλλωνα προκύπτει ότι μεταξύ των ιερών της Κνωσσού και της Πυθούς υφίσταντο σχέσεις από παλιά, και ότι στο ναό του Απόλλωνος υπηρετούσαν αρχικά Κρήτες ιερείς.
Η γραμμή Δελφοί- Κόρινθος καθορίζει μια κατεύθυνση παράλληλη στην οροσειρά της Πίνδου και στη γραμμή, που ενώνει την Πάτρα με το ακρωτήριο του Μαλέα. Το πρωταρχικό γενεσιουργό κέντρο όμως πρέπει να ήταν, στην πραγματικότητα, η κορυφή του όρους Ίδη, στην Κρήτη, διάσημο λίκνο του υπέρτατου θεού της ελληνικής μυθολογίας. Έχοντας υπόψη ότι οι υπόλοιποι θεοί δεν ήταν παρά υποστάσεις του Διός, ιδιαίτερες όψεις της δυνάμεώς του, μπορούμε να συνδέσουμε το στοιχείο αυτό με το μύθο της κρητικής καταγωγής του Απόλλωνος στους Δελφούς ( το όνομα των οποίων, επομένως, συσχετίζεται με τη λέξη δελφίνι ). Παραπέμποντας στον Mircea Eliade, υπενθυμίζουμε ότι “δελφύς” σημαίνει “μήτρα”. Καθώς η λέξη είναι ομόηχη με το “δελφίς” ( δελφίνι ), το όνομα του ζώου παραπέμπει έμμεσα στην Μητέρα-Γη και στον ομφαλό. Ο μύθος αυτός μοιάζει να αντιτίθεται προς αυτόν που μιλάει για υπερβόρεια προέλευση της λατρείας του θεού. Στην γραμμή που μελετάμε, στους Δελφούς, η Κασταλία πηγή αντιπροσωπεύει ίσως το θηλυκό στοιχείο, ενώ ο Παρνασσός το αρσενικό…
Η διεύθυνση αυτή Ίδη- Κόρινθος- Δελφοί, που αποτελεί θα λέγαμε την ραχοκοκαλιά του ελληνικού χώρου, σχηματίζει με τον παράλληλο γωνία 60ο , και μπορεί να θεωρηθεί ως προβολή σε τμήμα της επιφάνειας της σφαίρας, αν την δούμε ως επίπεδη, του κοσμικού άξονα Λέοντος- Υδροχόου, που σχηματίζει την ίδια γωνία με την γραμμή των ισημεριών. Ο άξονας αυτός σημαδεύει την Ελλάδα, μεταβάλλοντάς την έτσι σε αναπαράσταση της ουράνιας Αρμονίας των πλανητών του ηλιακού συστήματος και του ζωδιακού κύκλου.»
Στο όρος Πτώο της Βοιωτίας υπήρχε ιερό του Ζυγού. Σύμφωνα με ορισμένες παραδόσεις η Μεγάλη και η Μικρή Άρκτος παρομοιάζονται με τους δύο δίσκους μιας ζυγαριάς, έτσι ώστε να διαμορφώνεται μια επί πλέον αναλογική σχέση ανάμεσα στον πόλο και στον αστερισμό του Ζυγού. Ο Ζυγός είναι αστερισμός της “Αφροδίτης”. O σημαντικός ρόλος, που έπαιξε μια δαμάλα στην ιστορία της Θήβας, σύμφωνα με το μύθο, δείχνει τη σχέση των δύο αφροδισίων αστερισμών, του Ταύρου και του Ζυγού, που καταλήγει στο γάμο του Κάδμου και της Αρμονίας. Επειδή οι Αθηναίοι είχαν ως θεά την Αθηνά, οι Θηβαίοι υιοθέτησαν την Αρμονία, κόρη της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη ίσως να είναι η συνισταμένη των δύο αντίρροπων δυνάμεων, που προκύπτουν από την αστρολογική αντίθεση του Άρη και της Αφροδίτης ή την αντίθεση του Κριού και Ζυγού. Μυθολογικά, η παράνομη ένωση των θεών Άρη- Αφροδίτης δίνει ως καρπό την Αρμονία.
Οι χώροι, όπου διαδραματίζεται η ιστορία του Κάδμου, σχετίζονται με τρία ζώδια:
α) η Φοινίκη, απ’ όπου ξεκίνησε ο Κάδμος, με το ζώδιο του Ζυγού
β) η Σαμοθράκη με τον Σκορπιό
γ) η Θήβα με τον Ζυγό
δ) το Βουθρωτό στην ιλλυρική ακτή, όπου αποσύρθηκαν και πέθαναν ο Κάδμος και η Αρμονία, με τον Σκορπιό.
Το πρόσωπο του Κάδμου συνδέεται με τον Καδμίλο των Καβειρίων μυστηρίων, κι αυτός ταυτίζεται με τον Αξιόκερσο- Άδη ( περισσότερα θα πληροφορηθείτε στη συνέχεια στο κεφάλαιο των Καβειρίων Μυστηρίων ), που αποτελούσε μια από τις ενσαρκώσεις του κυβερνήτη ενός τμήματος του ζωδιακού κύκλου, ο οποίος περιελάμβανε τον Ζυγό και τον Σκορπιό ( το παλιό ζώδιο του Αετού ). Όμως ο Κάβειρος Καδμίλος συνδέεται με τον Ήφαιστο, τον νόμιμο σύζυγο της Αφροδίτης, μητέρας της Αρμονίας. Ο Διόνυσος και ο Άδης αποτελούν δύο υποστάσεις της ίδιας θεότητας ( εδώ ας θυμηθούμε τον ύμνο « Είς Ζεύς, είς Αϊδης, είς Ήλιος, είς Διόνυσος, είς Θεός εν πάντεσι »), οπότε δεν είναι τυχαίο ότι ο Διόνυσος γεννήθηκε από τη γενιά του Κάδμου. Ο δράκοντας που σκότωσε ο ήρωας είναι μια εικόνα της χθόνιας όψης της έρπουσας πλευράς του ζωδίου του Αετού. Και η μεταμόρφωση σε φίδι, στο τέλος του βίου του, τον συνδέει με τον αστερισμό του Οφιούχου (*6).
Στο μύθο του Κάδμου έχουμε την εκδήλωση της αντίθεσης- συμπληρωματικότητας των ζωδιακών σημείων Ταύρου και Σκορπιού, που εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Ο ήρωας ιδρύει την Θήβα ακολουθώντας την αγελάδα ( θηλυκή, άρα γονιμοποιό όψη, του Ταύρου ), που φέρει επάνω της σεληνιακά εμβλήματα. Όμως, και η Σελήνη ακολουθεί μια πορεία, που προβάλλεται πάνω στον ζωδιακό κύκλο επηρεάζοντας αστρολογικά τον άνθρωπο.
Ο Δίας είχε ενωθεί ερωτικά δύο φορές με γυναίκες συγγενείς του Κάδμου, πρώτα με την προγιαγιά Ιώ και αργότερα με την αδελφή του Ευρώπη, παίρνοντας τη μορφή Ταύρου. Είναι κάτι που συνηθίζει ο βασιλιάς των θεών, να παίρνει κάποια ζωδιακή μορφή, όταν σμίγει ερωτικά με κάποια θνητή. Ο Διόνυσος, θεός- ταύρος, γιος της Σεμέλης, της κόρης του Κάδμου, γεννήθηκε επίσης από την ίδια οικογένεια. Πιθανόν ο γάμος Κάδμου- Αρμονίας να μνημόνευε την είσοδο στο τμήμα του Ζυγού στο ζωδιακό κύκλο. Αυτός ο γάμος αναφέρεται στην περιοχή Ζυγού- Σκορπιού του δελφικού τροχού.
Στις δύο άκρες του αετώματος στο ιερό της Σαμοθράκης υπήρχαν το αγάλματα της Αρμονίας και του αδελφού της Δάρδανου, ανατολικά του Δάρδανου, προς το μέρος της Δαρδανίας- Τροίας, και δυτικά της Αρμονίας, προς τη Θήβα. Η σχέση Αρμονίας- Δάρδανου ή Ζυγού- Υδροχόου αντιπροσωπεύει αστρολογικά ένα τρίγωνο με το κεντρικό άγαλμα, που παριστάνει την Δίκη να κρατά τον μικρό Αετίωνα. Η Jane Ellen Harrison μας διευκρινίζει ότι η Δίκη είναι η οδός, η κοσμική τάξη, το Τάο. Είναι, όπως λέει: « …ο τρόπος ζωής κάθε πράγματος που υπάρχει στη Φύση, φυτού, ζώου ή ανθρώπου. Είναι επίσης η οδός, το έθος, η κανονική πορεία αυτού του μεγάλου ζώου, του Σύμπαντος, η οδός που εκδηλώνεται με τις εποχές, στον κύκλο της βλάστησης, και όταν συνειδητοποιούμε ότι αυτές εξαρτώνται από τα ουράνια σώματα, η Δίκη εκδηλώνεται στις μεταβολές της ανατολής και της δύσης των αστερισμών, στη χάση και την φέξη του φεγγαριού, στην ημερήσια και ετήσια πορεία του ήλιου.» ( J. E. Harrison “Θέμις” )
O Ταύρος εμφανίζεται και στη αναχώρηση του ζεύγους Κάδμου- Αρμονίας για την Ιλλυρία, εφόσον την άμαξά τους έσερναν δύο βόδια. Έτσι διαμέσου του Ταύρου συνδέεται η Θήβα ( και γενικότερα η Βοιωτία ) με την Ιλλυρία.
Τέλος, γι’ αυτό το θέμα, ν’ αναφέρουμε ότι τα συμβολικά ζώα, που συνδέονται με τους θεούς, εμφανίζονται στους χώρους, που βρίσκονται πάνω σε πλανητικές γραμμές. Αυτή είναι ειδικότερα η περίπτωση για τους χώρους και τα ιερά, που συνδέονται με τη γραμμή της Γης και την γραμμή του Ήλιου. Στη γραμμή της Γης υπάρχουν τα ζώα που σχετίζονται μ’ αυτήν, και που συνδέονται με τους ιδρυτικούς μύθους της Θήβας ( μάχη Κάδμου με δράκοντα ), των Δελφών ( μάχη Απόλλωνα με το ερπετό Πύθων ), κι ορισμένων άλλων χώρων της Βοιωτίας.

● Ο Otfried Muller δε θέλει να παραδεχτεί ως πραγματικό γεγονός την εγκατάσταση των Φοινίκων στη Βοιωτία, και γι αυτό θεωρεί τον Κάδμο σαν έναν πελασγικό θεό. Αντίθετα, για τον Movers ο Κάδμος και η Ευρώπη είναι θεότητες σημιτικής καταγωγής. Όμως στο μύθο του Κάδμου, ξεχωρίζουμε πολλά βασικά ελληνικά στοιχεία.
Η πάλη του με τον δράκο και η εξιλέωση, έχει κοινά στοιχεία με τον Απόλλωνα και τον Ηρακλή, κι έτσι γίνεται ένας ηλιακός ήρωας, που νίκησε τα σύννεφα κι αυτοδεσμεύεται στα νερά. Ο αγώνας, που κάνουν τα από τα δόντια δρακοντογεννημένα πλάσματα, είναι ο αγώνας των σύννεφων, των παιδιών του φιδιού- αστραπής, που συγκρούονται, όπως λέει κι ο Cox, μέσα σε μια άγρια διαμάχη, ως τη στιγμή, που μερικά μονάχα απ’ αυτά τα παιδιά μένουν στο πεδίο της μάχης.
Ο Κάδμος, γιος της Τηλεφάεσσας ( εκείνης που λάμπει μακριά ), αδελφός της Ευρώπης ( της παρθένας με την πλατιά ματιά ), που τα ονόματά τους περιέχουν την ιδέα φωτεινών μετεώρων, δεν θα ήταν, επομένως, στην αρχή τίποτε άλλο παρά ο ήλιος. Ο ήλιος που ήρθε από την Ανατολή, ο ήλιος ο πορφυρός (= ο φοίνικας ) και τούτο το τελευταίο επίθετο, που παρεξηγήθηκε, ήταν αρκετό για να θεωρηθεί σαν ένας Φοινικικός αρχηγός .

● Το γαμήλιο δώρο, το φτιαγμένο από τον θείο τεχνίτη της κατεργασίας των μετάλλων, τον Ήφαιστο, το μυθικό περιδέραιο, έμελλε να γίνει αιτία πολλών δεινών, γιατί κακοδαιμονία χτυπούσε αυτούς, που το είχαν στην κατοχή τους. Έπεσε στα χέρια του γιου του Οιδίποδα, Πολυνείκη, που σκότωσε μα και βρήκε ταυτόχρονα το θάνατο από του αδελφού του το χέρι, του Ετεοκλή, στην κάθοδο των επτά στη Θήβα. Ο Πολυνείκης το είχε χαρίσει στην Εριφύλη, τη γυναίκα του Αμφιάραου, για να κάμψει την αντίσταση του άντρα της και να πάρει μέρος στην Αργεία εκστρατεία κατά της Θήβας. Αλλά κι αυτή βρήκε το θάνατο από του γιου της το χέρι, τoυ Αλκμαίονα , μετά τη δεύτερη εκστρατεία των Αργείων κατά της Θήβας, των γνωστών μας επιγόνων. Μα κι αυτουνού η τύχη δεν ήταν καλύτερη. Στο τέλος προσφέρθηκε σαν αφιέρωμα στους Δελφούς, στο ναό της Αθηνάς Προνοίας. Αργότερα ο τύραννος Φάυλλος το άρπαξε από το ναό και το πρόσφερε ως δώρο στην ερωμένη του, που το φόρεσε αρκετό καιρό. Όμως ο νεότερος γιος της, που ξαφνικά τρελάθηκε, έβαλε φωτιά στο σπίτι κι απ’ αυτή την πυρκαγιά καταστράφηκε το περιδέραιο μαζί με άλλους θησαυρούς .
Ο Schwarz, κάνοντας συγκρίσεις με τη γερμανική μυθολογία, στο περιδέραιο της Αρμονίας, όπως και στο στέμμα της Αριάδνης, βλέπει τον συμβολισμό του ουράνιου τόξου. Πιθανόν, στο δώρο, το κατασκευασμένο από το θεό της φωτιάς και της τέχνης, τον Ήφαιστο, να κρύβεται ο συμβολισμός ενός λαμπρού μετέωρου, το αστραφτερό στόλισμα μιας θεότητας του φωτός.
---------------------------------------

(*1). Ώγυγος: γιος του Ποσειδώνα, βασιλιάς των πρώτων κατοίκων της περιοχής της Θήβας, των Εκτήνων. Στα χρόνια της βασιλείας του έγινε ο μεγάλος κατακλυσμός, που καταπόντισε τις πόλεις Αθήμα και Ελευσίνα της περιοχής της Κωπαϊδας.
Στην αττική μυθολογία θεωρείται ως πατέρας του Ελευσίνος, που ίδρυσε την ομώνυμη πόλη στην Αττική. Κάποιοι θεωρούν τον Ώγυγο ιδρυτή των Θηβών της Αιγύπτου.
(*2). Έκτηνες: οι παλαιότατοι κάτοικοι της Βοιωτικής Θήβας, με πρώτο βασιλιά τον Ώγυγο.

(*3). Ύαντες: προελληνικός λαός, που κατοικούσε στην Βοιωτία, στα περίχωρα της Θήβας. Κάποιοι απ’ αυτούς εγκαταστάθηκαν στην ανατολική Φωκίδα, στην οποία ίδρυσαν την πόλη Υάμπολις.
(*4). Άονες: αρχαίος λαός που κατοικούσε στην περιοχή της Θήβας, στη Βοιωτία. Ο Στράβων μας μεταφέρει ότι ήσαν βάρβαροι και μαζί με τους Τέμμικες, αφού περιπλανήθηκαν από το Σούνιο, ακολουθώντας το δρόμο της θάλασσας εισήλθαν στη Βοιωτία, όπου εγκαταστάθηκαν μαζί με τους Λέλεγες και τους Ύαντες. Η εγκατάστασή τους σ’ αυτή την περιοχή, μαζί με τους Ύαντες, έγινε κατά τον Παυσανία γιατί κάποια λοιμώδης ασθένεια εξολόθρευσε τους προηγούμενους ( και αρχαιότερους) κατοίκους της περιοχής, τους Έκτηνες.
Όταν αργότερα έφτασε ο Κάδμος με τους Φοίνικες, τους νίκησε σε μάχη, οπότε οι Ύαντες διέφυγαν τη νύχτα, ενώ οι Άονες δήλωσαν υποταγή κι έζησαν σε διάφορες κώμες σαν αυτόχθονες πλέον. Γενάρχης και επώνυμος ήρωας των Αόνων ήταν ο Άων, γιος του Ποσειδώνα και της Πιτάνης, ή σύμφωνα μ’ άλλο μύθο του Δία και μιας νύμφης. Η Βοιωτία από τους Άονες πήρε τη μυθική της ονομασία Αονία. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος αναφέρει: « έθνος Βοιωτίας αφ’ ών η Αονία ». Η γονιμότατη πεδιάδα που εκτείνεται από τη Θήβα μέχρι τη λίμνη Υλίκη και το Ύπατο όρος ονομαζόταν “Αόνων πεδίον” ή “Αόνιον πεδίον”, ενώ ο Βοιωτικός Ελικώνας “Αόνια όρη”. Οι Μούσες από τους ποιητές αποκαλούνταν “Μούσες Αονίδες” ενώ οι τιμώμενοι θεοί των Θηβαίων, Απόλλωνας, Διόνυσος και Ηρακλής είχαν το προσωνύμιο “Αόνιοι”.
(*5).Από τον Παυσανία έχουμε την ακόλουθη πληροφορία: « Στο δρόμο που αρχίζει από τις Νήιστες πύλες υπάρχει ιερό της Θέμιδας με λατρευτικό άγαλμά της μαρμάρινο, κατόπιν ιερό Μοιρών και τρίτο τουαγοραίου Δία. Το άγαλμα του Δία είναι λίθινο, για τις Μοίρες δεν υπάρχουν αγάλματα. Σε μΙκρή απόσταση είναι στημένος στο ύπαιθρο ένας Ηρακλής με το προσωνύμιο ρινοκολούστης, γιατί, κατά τα λεγόμενα των Θηβαίων, για να προσβάλει τους κήρυκες που είχαν έρθει από τον Ορχομενό για να ζητήσουν το φόρο, τους έκοψε τις μύτες. Σε απόσταση εικοσιπέντε σταδίων υπάρχει άλσος τη; Δήμητρας Καβειραίας και της Κόρης, στο οποίο μπορούν να μπουν οι μυημένοι. Από το άλσος αυτό απέχει εφτά περίπου στάδια το ιερό των Καβείρων…» ( Παυσανίου “Ελλάδος Περιήγησις- Βοιωτικά”, IX, 4- 5 )
(*6). Ο Οφιούχος αποκαλείται από μερικούς σαν ο 13ος αστερισμός. Ο αστερισμός αυτός περιλαμβάνεται χρονικά στον Σκορπιό. Αν και προκάλεσε κάποιες συζητήσεις το 1995, δεν αποτελεί ένα ξεχωριστό αστερισμό του Ζωδιακού. Εξάλλου, όπως θα δούμε στην εσωτερική ανάλυση του μύθου, από εσωτερική άποψη το ζώδιο του σκορπιού επιδέχεται τρία σύμβολα: το φίδι, τον σκορπιό και τον αετό. Όταν κάποιος φτάσει στο επίπεδο του αετού γίνεται «όφις της σοφίας».