Λάβδακος

[[ δαμ-ων ]]

Α΄. Ο Μύθος

Ο Λάβδακος ήταν βασιλιάς των Θηβών, γενάρχης των Λαβδακιδών κι εγγονός του Κάδμου.

Όταν ο Κάδμος και η Αρμονία έφυγαν από τη Θήβα και μετοίκησαν στην Ιλλυρία, στη Θήβα έμεινε βασιλιάς ο γιος τους Πολύδωρος. Αυτός παντρεύτηκε την κόρη του Νυκτέα, τη Νυκτηίδα. Ο Νυκτέας ήταν γιος του Χθονίου, ενός από τους Σπαρτούς. Απ’ αυτό το γάμο γεννήθηκε ο Λάβδακος. Ήταν ακόμη παιδί όταν έχασε τον πατέρα του, που πέθανε έχοντας, όπως έλεγαν, όμοιο τέλος με τον Πενθέα, και γι’ αυτό ορίστηκε σαν επίτροπος στο θρόνο ο παππούς του Νυκτέας. Όμως κι αυτός πέθανε και ορίστηκε δεύτερος επίτροπος ο Λύκος, αδελφός του Νυκτέα, κι όταν ενηλικιώθηκε ο Λάβδακος, του παρέδωσε την εξουσία.

Σπουδαίες πράξεις και κατορθώματα δεν έκανε στη ζωή του ο Λάβδακος. Μόνο μια φορά πολέμησε με το βασιλιά της Αθήνας, τον Πανδίονα, για κάποια συνοριακή διαφορά, που προέκυψε ανάμεσα στη Βοιωτία και την Αττική, χωρίς όμως επιτυχία.

Έλεγαν πως είχε το ίδιο τέλος με τον Πενθέα, δηλαδή τον κατασπάραξαν οι Μαινάδες, επειδή έδειξε ασέβεια προς το Διόνυσο και τη λατρεία του, οπότε ο θεός προσβλήθηκε και εξοργισμένος τον αφάνισε.

Ο Απολλόδωρος, συγκεκριμένα, υπαινίσσεται ότι τον σκότωσαν οι Βάκχες, γιατί αντιτάχθηκε στην οργιαστική λατρεία του Διονύσου.

Πεθαίνοντας ο Λάβδακος άφησε ένα γιο, τον Λάιο, που έγινε διάδοχός του. Έτσι ο γιος του Πολύδωρου αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στο γενάρχη της Θήβας τον Κάδμο και στον απόγονό του, τραγικό ήρωα του Θηβαϊκού κύκλου, τον Οιδίποδα.

Η συνέχεια >>> εδώ….

Β΄. Σχόλια

* Ο μύθος των Λαβδακιδών έδωσε υλικό ως τους ύστερους ελληνιστικούς και βυζαντινούς χρόνους στη μυθολογία, στην ποίηση, στην τραγωδία, στη γλυπτική , στην αγγειογραφία κ.λ.π. Για αιώνες κράτησε αδιάπτωτο το ενδιαφέρον προσθέτοντας, αφαιρώντας ή συνδυάζοντας τα στοιχεία κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο. Έτσι το αποτέλεσμα όλων αυτών των διεργασιών είναι να έχουν διασωθεί και να έχουν φτάσει μέχρι εμάς πολλές παραλλαγές και μυθοπαραδόσεις.

Όσον αφορά την καταγωγή του μύθου, κάποιοι ερευνητές διατυπώνουν την άποψη ότι έχουμε να κάνουμε με έναν παλιό εξωελλαδικό μύθο. Αυτό το στηρίζει σε ορισμένες ενδείξεις από την ετυμολογία των ονομάτων, όπως Οιδίπους: ο άνθρωπος με τα φουσκωμένα πόδια- Ετεοκλής : ο άνθρωπος της πραγματικής δόξας- Πολυνείκης: ο πολεμοχαρής, όπου δέχεται δηλαδή ότι τα ονόματα αυτά , που σημαίνουν κάτι στα ελληνικά, αντικατέστησαν καρικά ονόματα ( Dilimeier ). Το σημαντικό πάντως είναι πως τα πρόσωπα του μύθου ενσωματώθηκαν στην ελληνική μυθολογία, που στα πλαίσια της πλαστικότητας και της εφευρετικότητας που διαθέτει δημιούργησε και τις αναγκαίες και κατάλληλες συνδέσεις, όπως λ.χ. τη μορφή του Λάβδακου.

Σχετικά με τη δημιουργία του μύθου έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι πρέπει να θεωρήσουμε σαν πιθανότερη περίοδο τον 8ο π.χ αιώνα, τουλάχιστον στη διαμόρφωση των κύριων πυρήνων του ( Pohlenz M., Griechische : Ttagödie ).

Ο μύθος των Λαβδακιδών συνδέεται κυρίως με τη Βοιωτία Εδώ εκτυλίσσεται η βασική δράση του. Οι σχέσεις με την Πελοπόννησο αναφέρονται σε δευτερεύοντα στοιχεία και είναι διευρύνσεις που έγιναν μεταγενέστερα χωρίς να έχουν πάντως αποφασιστική σημασία για την ολοκλήρωση του μύθου. Πολλά από τα δευτερεύοντα στοιχεία ενσωματώθηκαν στον αρχικό πυρήνα από λόγους δόμησης του μύθου στα διάφορα στάδια της εξέλιξής του.

* Για τον Λάβδακο δεν έχουμε πολλές πληροφορίες. Γνωρίζουμε μόνο για την καταγωγή του και εμφανίζεται σαν μια μορφή απογυμνωμένη από μυθικά στοιχεία. Πιθανόν να χρησιμοποιήθηκε για να υπάρξει ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο μύθο του Κάδμου και του Λάιου-Οιδίποδα, για να αποκατασταθεί δηλαδή μια συνέχεια στους δύο θηβαϊκούς μύθους. Το όνομά του συνδέθηκε με τον Πανδίονα, μόνο και μόνο για να υπάρξει ένας αντίπαλος και να εξυπηρετηθεί η εξέλιξη του μύθου του Πανδίονα. Το όνομά του μας δείχνει πως είναι μια νέα σχετικά μορφή, γιατί σχηματίζεται από το γράμμα Λ ( Λάβδα) του φοινικικού αλφαβήτου ( για το φοινικικό αλφάβητο έχουμε εκθέσει ήδη σε άλλο άρθρο την άποψή μας χωρίς σοβινισμό αλλά με τεκμηριωμένες θέσεις ). Έτσι προσδιορίζεται πότε μπήκε ο Λάβδακος στην ελληνική μυθολογία, γιατί γύρω στα 900 π.χ. εισάγεται το φοινικικό αλφάβητο στην Ελλάδα. Στο ομηρικό έπος πάντως δεν αναφέρεται ο Λάβδακος, ενώ ο ποιητής αναφέρει τον Λάιο και τον Οιδίποδα.