Στερεά Ελλάδα: Μια περιφέρεια χωρίς ταυτότητα

Παρέμβαση στην ομιλία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στη Θήβα 27/9/2010. Στερεά Ελλάδα: Μια περιφέρεια χωρίς ταυτότητα

από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Μιλήσατε κύριε Χαραλαμπίδη για ουτοπία, επιγραμματικά λέω ,ότι ουτοπία είναι η αλήθεια του αύριο , είναι μια πρόωρη αλήθεια. Συμφωνούμε ότι η θέση του νέου Μουσείου μας ήταν λάθος . Ο τότε κυβερνητικός βουλευτής Γιώργος ο Κατσιμπάρδης με διατριβές στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό θα μας διαφώτιζε αλλά αποχώρισε . Θα περάσω τώρα στην αιρετή περιφέρεια για την οποία σε λίγες ημέρες για πρώτη φορά θα κληθούμε να ψηφίσουμε . Αν αποστολή της υπό το δικό μου πρίσμα είναι το στοίχημα της διοικητικής και αναπτυξιακής επάρκειας (στον όρο ανάπτυξη υπάρχει μεγάλο εύρος απόψεων) και αναβάθμισης της περιφέρειας , η συρραφή του χαλαρού αν όχι διάτρητου κοινωνικού ιστού και η σφυρηλάτηση περιφερειακής συνείδησης. Θεωρώ ότι το έργο που θα επωμισθούν οι νέοι περιφερειάρχες θα είναι τιτάνιο. Η Στερεά Ελλάδα είναι περιφέρεια με δύο όψεις και χωρίς συνοχή γιατί κατέχει το πανευρωπαϊκό ρεκόρ στην ενδοπεριφερειακή απόκλιση . Στη μια της άκρη η Ευρυτανία με το χαμηλότερο ΑΕΠ και στο άλλο η Βοιωτία με το υψηλότερο (εξωπραγματικό, πλασματικό ) ΑΕΠ της χώρας . Με βάση όμως τους Δείκτες Ευημερίας και Ανάπτυξης (που εκτός των άλλων συνυπολογίζουν, και το επίπεδο των κοινωνικών υποδομών και του εισοδήματος) είναι 8η ανάμεσα στις 13 περιφέρειες. Ποσοτικά πλούσια περιφέρεια (αφού εδώ παράγεται προϊόν ), αλλά όχι και με όρους ποιότητας και ευημερίας . Ευημερούν μόνο οι αριθμοί, γιατί τα εισοδήματα και η απασχόληση επί το πλείστον καταλήγουν στο Λεκανοπέδιο. Να λοιπόν γιατί η Στερεά εκτός από γεωγραφική έχει οικονομική και κοινωνική ανομοιογένεια. Αυτή δεν φαίνεται μόνο στη διαφορά του ΑΕΠ μεταξύ των νομών της , αλλά και στην ανάπτυξη μέσα στον ίδιο το νομό μας. Οι αναπτυγμένες περιοχές της βρίσκονται κατά μήκος της Ε.Ο. και οι προβληματικές κυρίως στις ορεινές ζώνες με εξαίρεση τη χλιδάτη και αεριτζίδικη περιοχή Αράχοβας και του γύρω ορεινού της όγκου. Ο βιομηχανικός συνωστισμός κατά χρονική ακολουθία σε «Οινόφυτα-Σχηματάρι- Θήβα» δημιούργησε μια ανάπτυξη κατά βάση ‘’εξωγενή’’. Δεν προέκυψε σαν ενδογενής επενδυτική δυναμική μετά από κάποιο σχεδιασμό, αλλά από τις αρχές του ’60 και δώθε γραμμικά , επί της ΠΑΘΕ στρεβλά και τυχάρπαστα , στα πλαίσια ενός αναπτυξιακού νόμου κινήτρων. ‘’Επιεικώς’’ θα δεχθώ ότι από το σύνολο της οικονομικής ανάπτυξης μας έμεινε ένα ποσοστό .Πέρα όμως του ότι ήταν μικρό, συσσώρευσε οικονομικές, περιβαλλοντικές , κοινωνικές πιέσεις και επιπτώσεις, τις οποίες δεν μπόρεσε να διαχειριστεί η τοπική κοινωνία και με ‘’ στραβά μάτια’’ από ΟΤΑ και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση . Ό,τι θεωρήθηκε αρχικά ευλογία μεταλλάχθηκε σε επάρατη νόσο σήμερα με το 6σθενές χρώμιο, τα τοξικά απόβλητα κ.α. Η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και ο Γενικός Επιθεωρητής Δηµόσιας Διοίκησης έχουν διαπιστώσει ότι ο διοικητικός έλεγχος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας από όπου δανειοδοτηθήκαν είναι διάτρητος ( Γιάννης Κτιστάκις λέκτορας Νοµικής Σχολής Δημοκρίτειου Παν. Θράκης , ‘’ΤΑ ΝΕΑ’’ 28.9.2010). Τα θεσπισθέντα το 1983 μέτρα προστασίας από την ρύπανση των νερών της Υλίκης που υδρεύουν την πρωτεύουσα, αναχαίτισαν εν μέρει την επέλαση βιομηχανιών στην περιοχή Θηβών και Βαγίων. Η οριοθέτηση της ζώνης προστασίας αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας το 2001 ήταν ένας ακόμη ‘’θώρακας ’’ στην περιοχή , απέναντι στην ραγδαία ‘’Οινοφυτοποίηση’’ . Με βάση την Κ.Υ.Α. ΥΠΕΧΩΔΕ και Γεωργίας το 2005 ύστερα από εισήγηση της Ν.Α καταργήθηκε το άλλο ‘’εμπόδιο’’ της γης υψηλής παραγωγικότητας κατά μήκος των Ε.Ο. και εκατέρωθεν αυτής σε πλάτος 600 μ. Μετά αυτό ήταν πλέον δυνατή η εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων στο μέτρο που αυτές δεν έβρισκαν εμπόδιο την Υλίκη. Για του λόγου το αληθές το ΠΑΣΟΚ είχε διαφωνήσει και τώρα υπάρχει η πολιτική βούληση να το επαναφέρει ως κυβέρνηση. Από τη Βοιωτία περνάνε όλα τα ζωτικά δίκτυα ( συγκοινωνιακά, ενεργειακά, κοινής ωφέλειας) πού συγκλίνουν στο λεκανοπέδιο. Για να ενισχυθεί ενεργειακά το αδηφάγο λεκανοπέδιο εγκαθίστανται μονάδες παραγωγής Η/Ε από Φ/Α , αιολικά πάρκα και σε περιοχές φυσικού κάλλους που αδειοδοτούνται από την Ν.Α.Β σχεδόν με συνοπτικές διαδικασίες . Η ανεργία είναι κατά 2 μονάδες μεγαλύτερη από το μέσο εθνικό ποσοστό, με σημαντικές διαφορές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπου στους νέους και τις γυναίκες τα ποσοστά είναι διπλάσια του μέσου εθνικού και με σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό αυτό της μακροχρόνιας ανεργίας. Οφείλουν λοιπόν οι υποψήφιοι περιφερειάρχες να τα λάβουν υπόψη και να προτείνουν προεκλογικά σαφέστατα , κοστολογημένα μέτρα. Αν συνυπολογίσουμε το Πρόγραμμα Σταθερότητας και το Μνημόνιο (που εκ των πραγμάτων θα αποτελέσει διακύβευμα), τότε θα πρέπει να παρουσιάσουν συγκεκριμένες προτάσεις για την τροποποίηση ενδεχομένως του ΕΣΠΑ -όπου αυτό είναι δυνατόν με βάση τους κανονισμούς- ώστε να αποφύγουμε την απώλεια πόρων και χρόνου, όταν μάλιστα είναι σαφές ότι η σημερινή ετοιμότητα των φορέων της περιφέρειας σε σχέση με τις απαιτήσεις του ΕΣΠΑ 2007-2013 είναι ανύπαρκτη έως ισχνή.