Μία Βιβλική ταύτιση που προκαλεί ερωτήματα…

[[ δαμ- ων ]]

Του Αϊ-Γιαννιού σήμερα. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι ένας από τους μεγαλύτερους αγίους της εκκλησίας μας, ο αμέσως κατώτερος της Παναγίας. Τα βιβλικά κείμενα, όπως θα τα παραθέσουμε, μας κάνουν μια ταύτιση, που δημιουργεί πολλά ερωτήματα στον μη θεολογικό νου. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής συνδέεται άμεσα, ταυτίζεται θα λέγαμε, με τον προφήτη Ηλία τον Θεσβίτη.

Μετά την βάπτιση στον Ιορδάνη ο Ιησούς κατέφυγε στη έρημο, όπου δοκιμάστηκε από τον πειρασμό. Μπορεί… ο πειρασμός να οδηγεί τα δάχτυλά μας πάνω στο πληκτρολόγιο για να διατυπώσουν τα ερωτήματα, που δεν είναι αυθαίρετα, αλλά πηγάζουν μέσα από τα βιβλικά κείμενα. Οι απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα δεν είναι σαφείς, επειδή πολλά στις ιερές γραφές δίνονται με “σημεία” και “παραβολές”, γιατί «άλλοις μεν δέδοται γνώναι τα μυστήρια της βασιλείας των ουρανών, άλλοις δε ου δέδοται». Εξάλλου όλα δεν ειπώθηκαν τότε, γιατί όπως παραδέχτηκε ο ίδιος ο Ιησούς: «έτι πολλά έχω λέγειν υμίν, αλλ’ ου δύνασθε βαστάζειν άρτι» (Ιωάννης, ιστ΄ 12).

Θα ξεκινήσουμε με την εισαγωγή της ομιλίας του επισκόπου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου για το προφήτη Ηλία: «Μέσα στὴ χορεία τῶν Προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ξεχωριστὴ εἶναι ἡ θέση τοῦ προφήτη Ἠλία, τοῦ ὁποίου σήμερα ἡ Ἐκκλησία γιορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη. Στὴν Καινὴ Διαθήκη τὸ ὄνομα τοῦ προφήτη Ἠλία ἀναφέρεται πολλὲς φορὲς ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ Ζαχαρίας, ὁ πατέρας τοῦ Προδρόμου, εἶπε πὼς ὁ Ἰωάννης θὰ ἐρχόταν «ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἡλιοῦ», θὰ εἶχε δηλαδὴ τὰ γνωρίσματα καὶ τὸ ζῆλο τοῦ προφήτη Ἠλία, θὰ ἦταν ὁ ἴδιος ὁ προφήτης Ἠλίας, ὅπως ὁ λαὸς τὸν περίμενε νὰ ξανάρθει. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὅταν ἔδωσε μαρτυρία γιὰ τὸν πρόδρομο Ἰωάννη κι ἔπλεξε τὸ ἐγκώμιό του, εἶπε πὼς αὐτὸς ἦταν ὁ Ἠλίας «Ἂν θέλετε, νὰ τὸ παραδεχθεῖτε, αὐτὸς εἶναι ὁ Ἠλίας, ποὺ ἔμελλε νὰ ἔλθει».

Η συνέχεια >>> εδώ …

Τὸ πιὸ σπουδαῖο εἶναι ὅτι οἱ μαθητὲς ἐπάνω στὸ βουνό, κατὰ τὴ θεία Μεταμόρφωση, εἶδαν τοὺς δύο Προφῆτες, τὸν Μωϋσῆ καὶ τὸν Ἠλία, νὰ συνομιλοῦν μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ὅλα αὐτὰ φανερώνουν τὴν ξεχωριστὴ θέση τοῦ προφήτη Ἠλία ἀνάμεσα στοὺς Προφῆτες καὶ μέσα στὴ συνείδηση τοῦ λαοῦ. Ἀκόμα καὶ στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀκούοντας τὴ διδασκαλία καὶ βλέποντας τὰ θαύματά του, ἔβλεπαν τὸν προφήτη Ἠλία, ποὺ εἶχε ξανάρθει. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ρώτησε• «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;». Κι οἱ μαθητὲς εἶπαν• «Ἰωάννην τὸν βαφτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν…».

Ο ιερέας Γ. Δορμπαράκης γράφει: «Ο ίδιος δηλαδή ο Χριστός είπε ότι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι η συνέχεια και η παρουσία του Ηλία, ως προς το προφητικό χάρισμα που είχε, και εγκωμίασε τη μεγαλοσύνη του Ιωάννη, συνεπώς και του «προκατόχου» του Ηλία.» Οι θεολόγοι θεωρούν το Ηλία τον Θεσβίτη προτύπωση του Ιωάννη: «… οι προφητεῖες αὐτές (του Μαλαχία) ἐκπληρώθηκαν στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, πού προφητεύθηκε καί ἐνσάρκωσε τόν «ἰσχυρό χαρακτήρα» τοῦ  Ἠλία, ὁ ὁποῖος ἁπλά ἦταν ἡ προτύπωσή του.» μας λέει ο θεολόγος Ευαγ. Λέκκος. Στο απολυτίκιο του Προφ. Ηλία ακούμε: « Ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος, τῶν Προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος Πρόδρομος, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος…»

Όσα δήλωσαν οι εκκλησιαστικοί λειτουργοί και οι θεολόγοι αποτελούν το κατάλληλο έναυσμα της αναζήτησής μας…

Θα ξεκινήσουμε από την εμφάνιση του αγγέλου του Κυρίου στον ιερέα και γέροντα Ζαχαρία για να του προαναγγείλει τη γέννηση του Ιωάννη του Βαπτιστή: «Τότε εμφανίστηκε στο Ζαχαρία ένας άγγελος Κυρίου, και στάθηκε στα δεξιά του θυσιαστηρίου του θυμιάματος. Ο Ζαχαρίας ταράχτηκε, όταν τον είδε, και τον κυρίεψε φόβος. Ο άγγελος όμως του είπε: «Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί η προσευχή σου εισακούστηκε: η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιο, και θα του δώσεις το όνομα Ιωάννης. Θα νιώσεις χαρά και αγαλλίαση και θα χαρούν πολλοί για τη γέννησή του. Η προσφορά του θα είναι μεγάλη στο έργο του Κυρίου• κρασί και άλλα δυνατά ποτά δεν θα πιει• θα είναι γεμάτος με Πνεύμα Άγιο ήδη από την κοιλιά της μάνας του και θα κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο το Θεό τους. Αυτός θα προπορευτεί στο έργο του Κυρίου με το πνεύμα και τη δύναμη του προφήτη Ηλία. Θα συμφιλιώσει πατέρες με παιδιά, και θα κάνει τους ασεβείς να αποκτήσουν τη φρόνηση των δικαίων. Έτσι θα ετοιμάσει το λαό να υποδεχτεί τον Κύριο». » (Λουκάς, α΄ 11- 17) Θα σταθούμε και θα επισημάνουμε το λεχθέν υπό του αγγέλου ότι ο Ιωάννης θα προπορευτεί «εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού».

Ο ίδιος ο Χριστός έπλεξε το εγκώμιο του Ιωάννη, λέγοντας πως καμιά γυναίκα μέχρι την εποχή τους δε γέννησε μεγαλύτερη προσωπικότητα απ’ αυτήν του Ιωάννη: «Όταν έφυγαν οι μαθητές του Ιωάννη, ο Ιησούς άρχισε να μιλάει στον κόσμο για τον Ιωάννη: «Τι βγήκατε να δείτε στην έρημο; Ένα καλάμι που πάει πέρα δώθε ο άνεμος; Ή μήπως βγήκατε να δείτε κανέναν ντυμένο με πολυτελή ρούχα; Όσοι φοράνε λαμπρά ρούχα και ζουν με απολαύσεις βρίσκονται στ’ ανάκτορα. Τι βγήκατε λοιπόν να δείτε; Έναν προφήτη, δεν είν’ έτσι; Ναι σας βεβαιώνω μάλιστα πως αυτός είναι περισσότερο προφήτης. Είναι αυτός για τον οποίο λέει η Γραφή: “Εγώ στέλνω τον αγγελιοφόρο μου πριν από σένα, για να προετοιμάσει το δρόμο σου.” Σας βεβαιώνω πως μάνα δε γέννησε ως τώρα προφήτη πιο μεγάλο από τον Ιωάννη το Βαπτιστή•» (Λουκάς, ζ΄ 24- 28) Επικαλείται ο Ιησούς την εξής προφητεία του Μαλαχία: «Ιδού εγώ εξαποστέλω τον άγγελόν μου, και επιβλέψεται οδόν προ προσώπου μου, και εξαίφνης ήξει εις τον ναόν αυτού Κύριος, ον υμείς ζητείτε, και ο άγγελος της διαθήκης, ον υμείς θέλετε• ιδού έρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.» [Ο Κύριος του σύμπαντος απαντάει: «Θα αποστείλω τον αγγελιοφόρο μου για να προετοιμάσει το δρόμο μου. Ο αγγελιοφόρος της διαθήκης, στον οποίο προσβλέπετε, ήδη έρχεται. Τότε εγώ, ο Κύριος, που εσείς με περιμένετε, θα εισέλθω ξαφνικά στο ναό μου»] (Μαλαχίας, γ΄ 1) Αμέσως μετά ο προφήτης Μαλαχίας διευκρινίζει ότι ο αγγελιοφόρος που θα προετοιμάσει τον δρόμο του κυρίου είναι ο Ηλίας: «και ιδού εγώ αποστελώ υμίν Ηλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Κυρίου την μεγάλην και επιφανή, ος αποκαταστήσει καρδίαν πατρός προς υιόν και καρδίαν ανθρώπου προς τον πλησίον αυτού» [Εγώ θα σας στείλω τον Ηλία τον προφήτη, προτού έρθει η μεγάλη και επιφανής μέρα του Κυρίου. Ο Ηλίας θα κάνει να συμφιλιωθούν πάλι οι γονείς με τα παιδιά και ο κάθε άνθρωπος με τον πλησίον του][ (Μαλαχίας, δ΄ 4- 5)

Όμως, όπως είδαμε από το εδάφιο του ευαγγελίου του Λουκά παραπάνω, ο άγγελος είπε στον πατέρα του Ιωάννη, πως το παιδί που θα γεννηθεί: «επιστρέψαι καρδίας πατέρων επί τέκνα», οπότε ο άγγελος προαγγέλλει τη γέννηση αυτού που προφήτεψε ο Μαλαχίας.

Σε ένα μη κανονικό ευαγγέλιο δίνεται η ίδια περιγραφή, όπου ο άγγελος προαναγγέλλει στο Ζαχαρία τη γέννηση του Ιωάννη, που θα είναι ο Ηλίας, όπως είχαν γράψει οι προφήτες : «Η γυναίκα σου θα φέρει στον κόσμο ένα παιδί, ένα άγιο παιδί, για το οποίο ο προφήτης έγραψε: «Ιδού, σας στέλνω πάλι τον Ηλία πριν την άφιξη του Κυρίου• κι αυτός θα χαμηλώσει τους λόφους και θα γεμίσει την πεδιάδα και θα στρώσει το δρόμο για Κείνον που θα λυτρώσει…» » (Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, κεφ. 2, 8- 9). Έτσι με τον Ιωάννη συνδέεται και ο προφήτης Ησαΐας, που είχε πει για τον Πρόδρομο πως θα είναι: «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω• ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου• ευθείας ποιείτε τας τρίβους του Θεού ημών.» (Ησαΐας, μ΄3)

Αυτό επικαλείται και ο ευαγγελιστής Ματθαίος: «Εκείνο τον καιρό, εμφανίστηκε στην έρημο της Ιουδαίας ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Κήρυττε κι έλεγε: «Μετανοείτε, γιατί έφτασε η βασιλεία του Θεού». Για τον Ιωάννη είχε προφητέψει ο προφήτης Ησαΐας: “Μια φωνή βροντοφωνάζει στην έρημο: ετοιμάστε το δρόμο για το Κύριο, ισιώστε τα μονοπάτια να περάσει.”» (Ματθαίος, γ΄ 3) Ο Ιωάννης βάπτιζε, προετοιμάζοντας τον δρόμο του Χριστού. Έλεγε: «εγώ μεν βαπτίζω υμάς εν ύδατι εις μετάνοιαν• ο δε οπίσω μου ερχόμενος ισχυρότερός μου εστιν, ου ουκ ειμί ικανός τα υποδήματα βαστάσαι• αυτός υμάς βαπτίσει εν Πνεύματι αγίω και πυρί.» (Ματθαίος, γ΄ 11) Στο σχέδιο του Θεού ήταν ο Ιησούς να βαπτιστεί από τον Ιωάννη: «Τότε έρχεται ο Ιησούς από τη Γαλιλαία στον Ιορδάνη για να βαφτιστεί απ’ αυτόν. Ο ιωάννης όμως τον εμπόδιζε λέγοντάς του: «Εγώ έχω ανάγκη να βαφτιστώ από σένα κι έρχεσαι εσύ σ’ εμένα;» Ο Ιησούς όμως του αποκρίθηκε: «Ας τ’ αφήσουμε τώρα αυτά, γιατί πρέπει να εκπληρώσουμε κι οι δυο μας ό,τι προβλέπει το σχέδιο του Θεού». (Ματθαίος, γ΄13- 15)

Ο Ιησούς αφού αναγνώρισε το πόσο μεγάλος ήταν ο Ιωάννης, προσθέτει: «Από τότε που εμφανίστηκε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ως τώρα, η βασιλεία του Θεού κερδίζεται με προσπάθεια, και την κατακτούν αυτοί που αγωνίζονται. Γιατί, όλοι οι προφήτες και ο νόμος προφήτεψαν ως τον Ιωάννη. Και αν θέλετε να το παραδεχτείτε, αυτός είναι ο Ηλίας, που έμελλε να ‘ρθει. Όποιος έχει αυτιά για να ακούει, ας ακούει». (Ματθαίος, ια΄ 12- 14)

Και πάλι θα επισημάνουμε: «και ει θέλετε δέξασθαι, αυτός εστιν Ηλίας ο μέλλων έρχεσθαι. Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω». Όποιος, λοιπόν, έχει την (καλή) διάθεση ας το παραδεχτεί: αυτός είναι ο Ηλίας που επρόκειτο να έρθει ως πρόδρομος. Όποιος έχει ανοιχτά τα αυτιά για να ακούσει (τέτοιες αλήθειες), ας τις ακούσει!!! Ο ίδιος ο Ιησούς διακηρύσσει άμεσα την ταύτιση του Ιωάννη του βαπτιστή με τον Ηλία τον Θεσβίτη!

Στο Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο αναφέρεται ότι διδάσκαλος του Ιωάννη ήταν ο Μαθενό, ερημίτης, ιερέας της Αιγύπτου και δάσκαλος από το ναό της Σακάρα. Εξηγώντας την αποστολή που είχε να εκπληρώσει ο μαθητής του, μεταξύ των άλλων είπε στον Ιωάννη: «…Ήρθε μια κρίση στη ζωή σου, και πρέπει να έχεις μια σαφή αντίληψη του έργου που κλήθηκες να εκτελέσεις. Οι σοφοί των αιώνων σε αποκαλούν πρόδρομο. Οι προφήτες σε κοιτάνε και λένε, είναι ο Ηλίας που ξανάρθε. Η αποστολή σου εδώ είναι εκείνη του προδρόμου• γιατί θα πορευτείς πριν από το Μεσσία να στρώσεις το δρόμο του, και να ετοιμάσεις τους ανθρώπους να υποδεχτούν το Βασιλιά…» (Υδρ. Ευαγ. Κεφ. 15, 8- 10)

Θα παραθέσουμε στη συνέχεια και την μαρτυρία του μύστη Ν. Καζαντζάκη. Είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο “Ο Τελευταίος Πειρασμός”:

[[ Ο Αντρέας κρατούσε χεραγκαλιά τον Ιησού και του μιλούσε για τον παλιό του δάσκαλο, το Βαπτιστή• όσο ζύγωνε στα λιμέρια του ανάπνεε με τρόπο το λιονταρίσιο χνότο.

- Είναι ο προφήτης Ηλίας, ο ίδιος• ροβόλησε από το βουνό του, το Κάρμηλο, να γιατρέψει πάλι με τη φωτιά την ψυχή του ανθρώπου• είδα μια νύχτα, με τα μάτια μου, το πύρινο αμάξι του να κάνει βόλτες απάνω από το κεφάλι μου• μιαν άλλη νύχτα, ένα κοράκι να του φέρνει στο ραμφί του ένα κάρβουνο αναμμένο να φάει… Μια μέρα έκαμα κουράγιο, τον ρώτησα: «Είσαι ο Μεσίας;» Τινάχτηκε σα να πάτησε φίδι. «Όχι» αποκρίθηκε στενάζοντας «όχι• εγώ ‘μαι το βόδι κι οργώνω• αυτός ο σπόρος.» ]]

Στη συνέχεια θα δώσουμε ακόμη δύο αποσπάσματα από το Υδροχοΐκό Ευαγγέλιο: «Ανάμεσα σ’ όλους τους ανθρώπους της γης δεν έχει ζήσει ποτέ άνθρωπος μεγαλύτερος από τον Ιωάννη. Ιδού, σας λέω, αυτός ο άνθρωπος που ο Ηρώδης τον έδεσε με αλυσίδες και τον έριξε στη φυλακή, είναι ο Ηλίας, ο προφήτης του Θεού, που ήρθε και πάλι στη γη. Ο Ηλίας, που δεν πέρασε από τις πύλες του θανάτου, που το σάρκινο σώμα του αλλάχτηκε και ξύπνησε στον Παράδεισο.» (Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, κεφ. 103, 22- 24) . Και:

«Όταν ο Ιησούς είδε τον πρόδρομο είπε: «Ιδού ο άνθρωπος του Θεού! Ιδού ο μεγαλύτερος των προφητών! Ιδού, ο Ηλίας επέστρεψε! Ιδού ο αγγελιοφόρος που έστειλε ο Θεός για να προετοιμάσει το δρόμο! Η βασιλεία πλησιάζει.» » (Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, κεφ. 64, 2- 3)

Στη συνέχεια της έρευνάς μας θα εξετάσουμε την μεταμόρφωση του Ιησού:

«Ύστερα από έξι μέρες, παίρνει ο Ιησούς μαζί του τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, τον αδερφό του, και τους ανεβάζει σ’ ένα ψηλό βουνό. Εκεί μεταμορφώθηκε μπροστά τους• έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τα ενδύματά του έγιναν άσπρα σαν το φως. Τότε εμφανίστηκε σ’ αυτούς ο Μωυσής και ο Ηλίας, και συνομιλούσαν με το Ιησού. «Κύριε είναι ωραία να μείνουμε εδώ!» είπε ο Πέτρος στον Ιησού. «Να κάνουμε, αν θέλεις, εδώ τρεις σκηνές: μια για σένα, μια για τον Μωυσή και μια για τον Ηλία». Ενώ μιλούσε ακόμα, ένα φωτεινό σύννεφο τους σκέπασε, και μέσα από τα σύννεφα ακούστηκε μια φωνή που έλεγε: «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός , ο εκλεκτός μου• αυτόν να ακούτε». Όταν το άκουσαν οι μαθητές, έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και φοβήθηκαν πολύ. Τους πλησίασε τότε ο Ιησούς, τους άγγιξε και τους είπε: «Σηκωθείτε και μη φοβόσαστε». Σήκωσαν τότε τα μάτια τους και δεν είδαν κανέναν άλλο, παρά τον ίδιο τον Ιησού μόνο του.

Ενώ κατέβαιναν από το βουνό, τους πρόσταξε: «Μην πείτε σε κανένα αυτό που είδατε, ώσπου να αναστηθεί ο Υιός του Ανθρώπου από τους νεκρούς». Οι μαθητές τον ρώτησαν: «Γιατί οι γραμματείς λένε πως πρέπει να έρθει πρώτα ο Ηλίας;» Αυτός απάντησε: «Πρώτα θα έρθει ο Ηλίας και θα τα αποκαταστήσει όλα. Σας βεβαιώνω όμως πως ο Ηλίας ήρθε κιόλας, μα δεν τον αναγνώρισαν, και του έκαναν ό,τι ήθελαν. Έτσι κι ο Υιός του Ανθρώπου μέλλει να πάθει απ’ αυτούς». Τότε κατάλαβαν οι μαθητές πως τους μίλησε για τον Ιωάννη το Βαπτιστή.» (Ματθαίος, ιζ΄ 1- 13)

Θα σταθούμε στα τελευταία του παραπάνω αποσπάσματος: «λέγω δε υμίν ότι Ηλίας ήδη ήλθε, και ουν επέγνωσαν αυτόν, αλλ’ εποίησαν εν αυτώ όσα ηθέλησαν• … τότε συνήκαν οι μαθηταί ότι περί Ιωάννου του βαπτιστού είπεν αυτοίς». Για δεύτερη φορά σαφέστατα ο Χριστός ταυτίζει τον Ηλία μα τον Ιωάννη!

Εδώ θα κάνουμε μια επισήμανση: Τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα Χριστού αναφέρουν οι τρεις μόνον ευαγγελιστές Ματθαίος, Μάρκος και Λουκάς, που δεν παραβρέθηκαν στο θαυμαστό συμβάν. Ο τέταρτος ευαγγελιστής, ο Ιωάννης, αν και παρευρισκόταν στο μεγάλο και θαυμαστό αυτό γεγονός, δε αναφέρει τίποτα! Κι αναρωτιόμαστε: Δεν θα έπρεπε; Τι είναι αυτό που έκανε τον αγαπημένο μαθητή του Κυρίου να αποσιωπήσει τη Μεταμόρφωση; Μήπως ότι έπρεπε να συνδέσει το Ιωάννη τον Βαπτιστή με τον Ηλία;

Θα αναφέρουμε και κάτι άλλο, παράδοξο κατά τη γνώμη μας (εξήγηση έχουμε δώσει σε σχετικό άρθρο κατά το παρελθόν) . Την ανάσταση του Λαζάρου την αναφέρει μόνον ο ευαγ. Ιωάννης! Οι άλλοι τρεις ευαγγελιστές δεν αναφέρουν το μεγαλύτερο θαύμα του Κυρίου! Και είναι πράγματι το μεγαλύτερο γιατί και άλλες επαναφορές νεκρών στη ζωή είχε πραγματοποιήσει ο Ιησούς, αλλά είχαν πρόσφατα εκπνεύσει. Ο Λάζαρος όμως είχε πεθάνει πριν από τέσσερις μέρες και είχε αρχίσει η αποσύνθεση του σώματός του μέσα στο τάφο. Είναι πολύ περίεργο που ο Ματθαίος, τουλάχιστον, ως αυτόπτης μάρτυς, το αποσιώπησε…

Ο ευαγ. Ιωάννης αναφέρει ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής δήλωσε πως δεν είναι ο Ηλίας: «Αυτή είναι η μαρτυρία που έδωσε ο Ιωάννης, όταν οι Ιουδαίοι άρχοντες έστειλαν από το Ιεροσόλυμα ιερείς και λευίτες να τον ρωτήσουν: «Εσύ ποιος είσαι;» Τότε αυτός διακήρυξε και δεν αρνήθηκε• διακήρυξε απερίφραστα: «Δεν είμαι ο Μεσσίας». «Τότε λοιπόν;» τον ρώτησαν. «Μήπως είσαι ο Ηλίας;» Εκείνος είπε: «Όχι, δεν είμαι». «Μήπως είσαι ο προφήτης που περιμένουμε;» Κι απάντησε: «Όχι». Τότε του είπαν: «Ποιος είσαι: ώστε να δώσουμε απόκριση σ’ αυτούς που μας έστειλαν• τι έχεις να πεις για τον εαυτό σου;» Είπε: «Εγώ είμαι, σύμφωνα με τα λόγια του προφήτη Ησαΐα, η φωνή κάποιου που κράζει στην έρημο: ισιώστε το δρόμο, να περάσει ο Κύριος». » (Ιωάννης, α΄ 19- 23)

Όμως, με βάση την προφητεία του Ησαΐα, που αναφέρει ο Ιωάννης, και ανακύκλωση όσων έγραψαν οι άλλοι ευαγγελιστές καταλήγουμε ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής και ο Ηλίας ταυτίζονται!

Θα αναφέρουμε στη συνέχεια ακόμη δύο μαρτυρίες, όπου γίνεται ένα βιβλικό μπέρδεμα μεταξύ Ιησού, Ιωάννη Προδρόμου και Ηλία: «Κάποτε που ο Ιησούς προσευχόταν μόνος του, ήρθαν κοντά του οι μαθητές κι εκείνος τους ρώτησε: «Ποιος λέει ο κόσμος ότι είμαι;» Κι εκείνοι του απάντησαν: «Άλλοι λένε ότι είσαι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, άλλοι ο Ηλίας κι άλλοι κάποιος από τους αρχαίους προφήτες που αναστήθηκε». Εκείνος τότε τους είπε: «Κι εσείς ποιος λέτε ότι είμαι;» Ο Πέτρος απάντησε: «Είσαι ο Μεσσίας που έστειλε ο Θεός». » (Λουκάς, θ΄ 18- 20)

Η δεύτερη μαρτυρία: «Ο Ηρώδης ο τετράρχης άκουσε όλα όσα γίνονταν από τον Ιησού και απορούσε, γιατί άλλοι έλεγαν ότι ο Ιωάννης αναστήθηκε από τους νεκρούς, άλλοι ότι εμφανίστηκε ο Ηλίας κι άλλοι ότι αναστήθηκε κάποιος από τους αρχαίους προφήτες.» (Λουκάς, θ΄ 7- 8)

Αν δεχτούμε πως μπορεί ο Ηλίας να συνδεθεί με τον Ιωάννη, ή ακόμη και με τον Ιησού, γιατί τους χωρίζουν κάπου οκτακόσια χρόνια, το μεγάλο ερώτημα είναι πως μπορούν να συνδεθούν σαν ίδια ύπαρξη δύο σύγχρονοι, ο Ιωάννης και ο Ιησούς. Είναι δυνατό μέσα από δύο διαφορετικά σώματα να εκδηλώθηκε ταυτόχρονα η ίδια πνευματική οντότητα; Ή αλλιώς μπορούν δύο διαφορετικές προσωπικότητες να αντιπροσωπεύουν την ίδια ατομικότητα;

Θα επανέλθουμε στον προφήτη Ηλία. Ο προφήτης συνδέεται με τη σφαγή τετρακοσίων πενήντα αντιπάλων ιερέων ειδωλολατρών. Διαβάζουμε στην Π. Διαθήκη: «Τότε ο Ηλίας τους είπε: «Πιάστε τους προφήτες του Βάαλ• να μη σας ξεφύγει κανείς». Τους συνέλαβαν , κι ο Ηλίας τους κατέβασε στο χείμαρρο Κισών κι εκεί τους έσφαξε.» (Βασιλειών Γ΄, ιη΄ 40) Για να μην υπάρχουν αμφιβολίες για τον μεγάλο αριθμό των ιερέων (προφητών) παραθέτουμε το απόσπασμα:

«Τότε ο Ηλίας τους είπε: «Εγώ απόμεινα μόνος προφήτης του Κυρίου, ενώ οι προφήτες του Βάαλ είναι τετρακόσιοι πενήντα» » (Βασιλειών Γ΄, ιη΄ 22)

Να σκεφτούμε στη συνέχεια τον τρόπο θανάτωσης του Ιωάννη: «και πέμψας (ο Ηρώδης) απεκεφάλισε τον Ιωάννη εν τη φυλακή. και ηνέχθη η κεφαλή αυτού επί πίνακι…» (Ματθαίος, ιδ΄ 10- 11) Αν, λοιπόν, ο Ηλίας ξαναήλθε στον κόσμο ως Ιωάννης, τότε έχουμε μπροστά μας μια εκδήλωση του καρμικού νόμου! Γιατί όπως είπε ο Απ. Παύλος: «Μὴ πλανᾶσθε, Θεὸς οὐ μυκτηρίζεται• ὃ γὰρ ἐὰν σπείρῃ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ θερίσει» (Παύλου, Επιστ. προς Γαλάτες, στ΄ 7 ). Ο νόμος του κάρμα, όμως, πηγαίνει πάντα αντάμα με τη δοξασία της μετενσάρκωσης! Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Ιησούς άφησε υπαινιγμούς για μετενσάρκωση;

Αυτό είναι αιρετικό, θα σπεύσουν να διακηρύξουν οι θρησκόληπτοι. Η χριστιανική θρησκεία αποκηρύσσει την μετενσάρκωση. Αυτό που δέχεται είναι η “ανάσταση νεκρών” γιατί και ο Χριστός αναστήθηκε.

Σαφώς και ο Χριστός δεν μίλησε στο πλήθος για μετενσάρκωση. Μήπως όμως η μετενσάρκωση ήταν μια αλήθεια πολύ προχωρημένη γι’ αυτήν την εποχή και συμπεριλαμβανόταν σε αυτά για τα οποία είπε: «έτι πολλά έχω λέγειν υμίν, αλλ’ ου δύνασθε βαστάζειν άρτι»; Γιατί ο ευαγ. Ιωάννης συνεχίζει το λόγο του Ιησού προς τους μαθητές του, ότι δεν τα είπε όλα, προσθέτοντας ότι θα συνεχίσει τη διδασκαλία του ο Παράκλητος, παρέχοντας την πλήρη αλήθεια: «όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάννης, ιστ΄ 13). Κατ’ ομολογίαν του Ιησού κάποια ειπώθηκαν εικονικά και συνεσκιασμένα επειδή ο νους των ανθρώπων δεν ήταν αναπτυγμένος και φωτεινός: «Ταύτα εν παροιμίαις λελάληκα υμίν• αλλ’ έρχεται ώρα ότε ουκέτι εν παροιμίαις λαλήσω υμίν, αλλά παρησσία περί του πατρός αναγγελώ υμίν» (Ιωάννης, ιστ΄ 25)

Κάποιοι, με ένα σωρό θεολογικά τερτίπια, προσπαθούν να μας πείσουν πως δεν γνωρίζουμε ανάγνωση ή ότι είμαστε “πτωχοί τω πνεύματι”. Ας δούμε τι γράφει ο μακαριστός Αντ. Αλεβιζόπουλος στο βιβλίο του “Μετενσάρκωση ή Ανάσταση; Ορθόδοξη θεώρηση του κακού”, απ’ όπου παραθέτουμε τα ακόλουθα αποσπάσματα:

[[ Έτσι ο Ηλίας ταυτίζεται και δεν ταυτίζεται με τον Ιω¬άννη ήλθε, αλλά και μέλλει να έλθει!

«Ηλίας μεν έρχεται πρώτον και αποκαταστήσει πάντα λέγω δε υμίν ότι Ηλίας ήδη ήλθε, και ουκ επέγνωσαν αυτόν, άλλ' εποίησαν εν αυτώ όσα ηθέλησαν ούτω και ο υιός τού ανθρωπου μέλλει πάσχειν ύπ' αυτών. Τότε συνήκαν οι μαθηταί ότι περί Ιωάννου τού βαπτιστού είπεν αυτοίς» (Ματθ. ιζ' 11-13).

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας δίνει την ορθή ερμηνεία των εδαφίων αυτών. Ο Χριστός, λέγει, είπε πως «αυτός είναι ο Ηλίας που πρόκειται να έλθει»!..Όμως τώ¬ρα λέγει πως ο Ηλίας «ήλθε». Και πάλι λέγει πως όταν θα έλθει ο Ηλίας θα τα τακτοποιήσει όλα. Δεν πρέπει να νο¬μίζουμε πως τα λόγια αυτά αντιφάσκουν, λέγει ο Χρυσό-στομος. Γιατί όταν λέγει πως θα έλθει ο Ηλίας και θα αποκαταστήσει τα πάντα εννοεί τον ίδιο τον Ηλία και την επιστροφή των Ιουδαίων, που πρόκειται να γίνει τότε, κατά τον χρόνο πριν από τη δευτέρα παρουσία τού Χριστού. Όταν όμως λέγει πως «αυτός είναι εκείνος που πρόκειται να έλθει», ονομάζει Ηλία τον Ιωάννη, λόγω της ομοιότη¬τας τον έργου του με το έργο του Ηλία…

Στην ίδια ομιλία ο Χρυσόστομος ερμηνεύοντας τα εδά¬φια Ματθ. ια' 14 και Μαλαχ. γ' 1. δ' 45 υπογραμμίζει πως ο Χριστός είπε τους λόγους αυτούς για να δηλώσει ότι ο Ιωάννης ήτο ο Ηλίας και ο Ηλίας ήτο ο Ιωάννης επειδή και οι δύο είχαν την ίδια αποστολή και ότι και οι δύο έγι¬ναν πρόδρομοί Του. Γι’ αυτό και δεν είπε απλώς «αυτός είναι ο Ηλίας», αλλά, εάν θέλετε να το παραδεχθήτε, αυτός είναι. Δηλαδή, αν εξετάσετε τα γεγονότα με καλή διάθεση. Δεν αρκέσθηκε σ' αυτά , αλλά για να αποδείξει πως απαιτείται σύνεση, αφού είπε το αυτός είναι ο «Ηλί-ας», πρόσθεσε: «Αυτός που έχει πνευματικά αυτιά δια ν' ακούη, ας τα ακούη αυτά» (Χρυσ., Εις Ματθ., Λόγος ΛΖ' 3, ΕΠΕ 10, σ. 571-573).

Η ερμηνεία αυτή των εδαφίων στα οποία αναφερθήκα¬με, κατοχυρώνεται απόλυτα και με το Λουκ. α' 17: «Και αυτός προελεύσεται ενώπιον αυτού εν πνεύματι και δυνά¬μει Ήλιου», δηλαδή θα ήταν μέτοχος τού χαρίσματος και της δυνάμεως τού Ηλία! Άλλωστε ο προφήτης Μαλαχίας προσθέτει και την πατρίδα εκείνου που αναμένεται να έλθει πριν από τη δευτέρα παρουσία του Χριστού, καθώς και το ειδικό έργο που πρέπει να εκτελέσει. Γράφει:

«Και ιδού εγώ αποστελώ υμίν Ηλίαν τον Θεσβίτην, πριν η ελθείν την ημέραν Κυρίου την μεγάλην και επιφανή, ος αποκαταστήσει καρδίαν πατρός προς υιόν και καρδίαν ανθρώπου προς τον πλησίον αυτού, μη ελθών πατάξω την γην άρδην» (Μαλαχ. δ' 45)…

Ο Ιωάννης δεν είναι βέβαια Θεσβίτης, ούτε θα είναι πρόδρομος της φοβερής δευτέρας παρουσίας τού Χριστού, κατά την οποία ο Κύριος μέλλει να «πατάξη την γην άρδην». Κατά την πρώτη έλευση του Κυρίου, της οποίας πρόδρομος ήταν ο Ιωάννης, δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Ο Χριστός δεν ήλθε να κρίνει τον κόσμο, αλλά να σώσει τον κόσμο (Ιω. ιβ' 47). Ακόμη η αποστολή τού Θεσβίτη θα είναι να πείσει τους Ιουδαίους να πιστεύσουν στο Χριστό, ώστε να μη εξολοθρευθούν όλοι όταν θα έλθει ο Κύριος. Γι’ αυτό και υπογραμμίζεται πως θα τα αποκαταστήσει όλα (Ματθ. ιζ' 11), δηλαδή, θα επαναφέρει στην ορθή πίστη τους Ιουδαίους που θα ζουν τότε (πρβλ. Ρωμ. ια' 25-26).

Ο Ηλίας δεν πέθανε, ανελήφθη (Δ' Βασιλ. β' 11)• δεν μπορεί λοιπόν να μετενσαρκωθεί, αφού δεν εγκατέλειψε την σάρκα του. Γιατί πως θα μπορούσε να βρίσκεται ταυτό¬χρονα σε δυο διαφορετικά σώματα; Πρέπει κι αυτός να πε-θάνει με φυσικό θάνατο, όπως όλοι οι άνθρωποι (Ψαλμ. πη' 49). Πρέπει λοιπόν να έλθει και πάλι. Τούτο θα γίνει πριν από τη δευτέρα παρουσία, κατά την εποχή του Αντί¬χριστου. Θα κηρύξει στους Ιουδαίους και όταν εκπληρώ-σει την αποστολή του θα θανατωθεί όμως θα αναστηθεί (Αποκ. ια' 7-14. ιε' 42-56).

Ο Ηλίας εμφανίζεται πάνω στο όρος της Μεταμορφώ¬σεως μαζί με τον Μωυσή, ύστερα από τη γέννηση του Ιω¬άννη. Αν τα συμπεράσματα των οπαδών της μετενσάρκω¬σης ήσαν ορθά, τότε η αγία Γραφή έπρεπε να τον αναφέρει με το όνομα «Ιωάννης» και οι μαθητές έπρεπε να έβλεπαν τον «Ιωάννη», όχι τον Ηλία!.

Τα εδάφια λοιπόν που αναφέρονται στη σχέση ανάμεσα στον Ηλία και στον Ιωάννη τον πρόδρομο δεν δικαιώνουν τις απόψεις των αποκρυφιστών, πως τάχα η Καινή Διαθήκη κηρύττει το κάρμα και τη μετενσάρκωση. Ο αναμενόμενος Ηλίας δεν ήταν ο Ιωάννης ο πρόδρομος. Ο ίδιος το αρνή¬θηκε αυτό όταν ρωτήθηκε αν είναι ο Ηλίας: «Και ηρώτησαν αυτόν τι ουν; Ηλίας ει συ; και λέγει: ουκ ειμί» (Ιω. α' 21).]]

Δεν θα τοποθετηθούμε σε όσα αναφέρει ο σεβαστός θεολόγος. Με παρόμοια επιχειρήματα μιλάνε και οι υπόλοιποι θεολόγοι: «ήξεις αφήξεις…». Θα επιμείνουμε σε όσα είπε ο ίδιος ο Χριστός και επισημάναμε με τα ίδια τα λόγια του! Θα αναγκαστούμε ,όμως, να χρησιμοποιήσουμε και τα λόγια του εξαίρετου Φώτη Κόντογλου, σε μια αναφορά του στον Πύρινο Άγιο, τον Ηλία το Θεσβίτη:

[[…Oι Iουδαίοι περιμένανε να ξανάρθει στον κόσμο, για τούτο θαρρούσανε πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος ήτανε ο Hλίας. Kαι τότε που ρώτησε ο Xριστός τους μαθητές του “Ποιος, λένε, πως είμαι, οι άνθρωποι;”, του απαντήσανε πως λέγανε πως ήτανε ο Hλίας ή κάποιος άλλος από τους προφήτες. O προφήτης Mαλαχίας, που έζησε πολύ υστερώτερα από τον Hλία, λέγει: “Tάδε λέγει Kύριος Παντοκράτωρ. Iδού εγώ αποστελώ υμίν Hλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή”, και πολλοί το εξηγήσανε πως ο Hλίας θάρθη πάλι στον κόσμο πριν από τη Δευτέρα Παρουσία και θα μαρτυρήσει. Σε όλα μοιάζει μ’ αυτόν ο Πρόδρομος, γι’ αυτό οι απόστολοι κ’ οι άλλοι Eβραίοι υποπτευόντανε μήπως ήτανε ο Hλίας ξαναγεννημένος. Ύστερα από τη Mεταμόρφωση, σαν κατεβήκανε από το βουνό οι τρεις μαθητάδες με τον Xριστό, τον ρωτήσανε: “Oι γραμματείς λένε πως ο Hλίας πρέπει νάρθει πρώτα. Eσύ τι λες;” Kι’ ο Xριστός τούς αποκρίθηκε: “O Hλίας έρχεται πρώτα και θα τ’ αποκαταστήσει όλα• αλλά σας λέγω πως ο Hλίας ήρθε κιόλας, και δεν τον γνωρίσανε, αλλά του κάνανε όσα θελήσανε• τα ίδια μέλλεται να πάθει και ο γυιος του ανθρώπου απ’ αυτούς”. Tότε καταλάβανε οι μαθητές πως για τον Iωάννη τον Bαπτιστή τούς είπε (Mατθ. ιστ΄, 10). Pωτήσανε οι μαθητές τον Xριστό για τον Hλία, επειδή τον είχανε δει πριν από λίγο, απάνω στο Θαβώρ, να φανερώνεται μαζί με τον Mωυσή, την ώρα που μεταμορφώθηκε ο Xριστός, και να μιλά μαζί του, με όλο που είχε ζήσει σ’ αυτόν τον κόσμο πριν από 800 χρόνια. Aλλά και κατά τη Σταύρωση, σαν φώναξε ο Xριστός “Hλί ηλί, λαμά σαβαχθανί”, κάποιοι από τους Eβραίους που στεκόντανε κοντά στο σταυρό λέγανε πως θα φώναζε τον Hλία να τον βοηθήσει: “Tινές δε των εκεί εστώτων ακούσαντες έλεγον ότι Hλίαν φωνεί ούτος” (Mατθ. κζ΄, 46). Παντού πλανιέται ο ίσκιος του.]] Χρησιμοποιεί ο Κόντογλου τις εκφράσεις “περιμένανε να ξανάρθει στον κόσμο” και “υποπτευόντανε μήπως ήτανε ο Ηλίας ξαναγεννημένος”. Εμείς θα κάνουμε την εύλογη ερώτηση: Το συνθετικό “ξανα-” που παραπέμπει;

Δεν είμαστε θιασώτες της μετενσάρκωσης. Όμως, δεν βάζουμε και δεσμά στη σκέψη…! Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι σε μια θρησκεία δε λέγονται όλα στο πλήθος. Ο ίδιος ο Ιησούς είπε: «Μη δώτε το άγιον τοις κυσί μηδέ βάλητε τους μαργαρίτας υμών έμπροσθεν των χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αυτούς εν τοις ποσίν αυτών και στραφέντες ρήξωσιν υμάς.» (Ματθαίος, ζ΄ 6). Ο εκκλησιαστικός πατέρας Κλήμης ο Αλεξανδρεύς δίνει την πραγματική διάσταση αυτής της ρήσης με μια μικρή παραλλαγή: «Ακόμα και τώρα φοβάμαι, όπως λέγεται, να ρίξω τα διαμάντια στους χοίρους, μήπως τα πατήσουν και πέφτοντας επάνω τους μην τραυματιστούν. Επειδή είναι δύσκολο να εκθέσεις σε απείθαρχους και μη καθαρμένους ακροατές τα πραγματικά καθαρά και διάφανα που ανήκουν στο αληθινό φως»!

Έτσι, λοιπόν, σε κάθε θρησκεία υπάρχει και ο εσωτερικός κύκλος για τους λίγους, αυτούς για τους οποίους έχει λεχθεί «ότι υμίν δέδοται γνώναι τα μυστήρια της βασιλείας των ουρανών». Ενώ για τους πολλούς, του εξωτερικού κύκλου, τους απλούς πιστούς, ισχύει το «εκείνοις δε ου δέδοται». Υπάρχει και εσωτερικός χριστιανισμός, με μυήσεις στα “Ελάσσονα” και στα “Μείζονα Μυστήρια”… Εκεί, υπό το “νόμο της σιγής”, «αυτοίς δέδοται γνώναι τα μυστήρια»…