[[ δαμ- ων ]]
Υπάρχουν κάποιοι που διαφέρουν από το πλήθος. Δεν ακολουθούν τις συνήθειες κι ούτε έχουν τα ελαττώματα των πολλών. Οι ιδέες τους φαντάζουν παράξενες και η πραχτική τους ξεφεύγει από αυτήν που έχουμε συνηθίσει. Δεν ταιριάζουν, όπως λέμε τα χνώτα μας. Αυτούς τους παράξενους, όταν τους συναντούμε στην πορεία της ζωής μας είτε θα τους κοροϊδέψουμε, είτε θα τους γίνουμε εμπόδιο, είτε θα επιδιώξουμε να τους βγάλουμε από τη μέση, σαν να ‘ταν αγκάθια στο δρόμο μας. Κάποτε παίρνουμε την προκρούστεια κλίνη, που την έχουμε προσαρμόσει στα μέτρα μας. Αν είναι ψηλότεροι θα τους κόψουμε τα ποδάρια. Τους κονταίνουμε για να μη θωρούμε το μεγάλο τους μπόι. Κι αν είναι κοντύτεροι, τους τραβάμε για να τους φέρουμε στα μέτρα μας. Και στις δύο περιπτώσεις η επέμβασή μας είναι γι’ αυτούς οδυνηρή. Τους εκτροχιάζει από τη δική τους πορεία, φέρνοντας τις περισσότερες φορές τη δυστυχία στη ζωή τους. Είναι σαν να παίρνεις ένα φυτό που έχει συνηθίσει να ζει σε τροπικό κλίμα και να θέλεις να ευδοκιμήσει σε πολικό.
Κανείς δεν είναι ασήμαντος, κανείς δεν είναι περιττός στο μέγα κοσμικό σχέδιο. Και ποιοι είμαστε εμείς- από πού άραγε αποκτούμε το δικαίωμα- να κρίνουμε τους άλλους; Εξάλλου έχει λεχθεί: «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε∙ εν ω γαρ κρίματι κριθήσεσθε, και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν» (Ματθαίος, ζ΄, 1-2) Όλα είναι σημαντικά και χρήσιμα στις διάφορες κλίμακες εξέλιξης. Όλα πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά, γιατί όλα αποτελούν μια ολότητα στο σύμπαν, από το πιο ασήμαντο μέχρι το πιο σημαντικό. Επιπλέον, να μη μας διαφεύγει ότι στην σπειροειδή εξελικτική κλίματα ίσως ήμασταν κι εμείς, σε μια προηγούμενη φάση, στη θέση αυτού που κατακρίνουμε και πιθανόν να απορρίπτουμε. Και αυτόν που απορρίπτουμε άκριτα κι επιπόλαια να είναι εκείνος για τον οποίο ελέχθη: «λίθον ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες, ούτος εγεννήθη εις κεφαλήν γωνίας∙ παρά Κυρίου εγένετο αύτη, και έστι θαυμαστή εν οφθαλμοίς ημών» (Ματθαίος, κα΄, 42).
Μερικές φορές ο απορριπτόμενος από εμάς γίνεται μια όαση για κάποιους άλλους. Άλλοτε παίζει σπουδαίο ρόλο στο να προχωρήσει η ανθρωπότητα. Κι όμως, εμείς τους περιμένουμε στη γωνία να ξεσπάσουμε την αμάθεια και την μικρότητά μας εναντίον τους, άλλοτε με το κώνειο, άλλοτε με τον σταυρό, άλλοτε με την ιερή εξέταση κι άλλοτε με τη στυγνή κι άνανδρη δολοφονία.
Η συνέχεια >>> εδώ …
Η σημερινή μας ιστορία αναφέρεται σε ένα τριαντάφυλλο που διέφερε από τα άλλα, σε ένα παράξενο τριαντάφυλλο:
[[ Κάποτε, σ` έναν μεγάλο κήπο με κατακόκκινα τριαντάφυλλα, υπήρχε και ένα τριαντάφυλλο που ήταν διαφορετικό από όλα τα άλλα. Αυτό που το έκανε διαφορετικό ήταν ότι δεν είχε καθόλου αγκάθια. Έτσι τα υπόλοιπα τριαντάφυλλα το κορόϊδευαν: «Χα, χα, οι κάμπιες θα σου φάνε όλα τα φύλλα αφού δεν έχεις αγκάθια να προστατευτείς.» Ακόμη και τα μπουμπούκια που δεν είχαν γίνει μεγάλα τριαντάφυλλα του φώναζαν: «Πόσο αδύναμο μοιάζεις, τα αγκάθια είναι κάτι σαν την πανοπλία μας και εσύ μοιάζεις τόσο ανυπεράσπιστο ...» Το τριαντάφυλλο έμοιαζε τόσο μόνο και θλιμμένο που δεν ήταν σαν όλους τους άλλους. Η αλήθεια είναι όμως πως ο κάθε κίνδυνος που μπορούσε να εμφανιστεί για το τριαντάφυλλο εξαφανιζόταν με μιας. Για παράδειγμα η καλύτερη του φίλη ήταν μια κάμπια, που φυσικά δεν του έτρωγε τα φύλλα, γιατί την άφηνε να ανεβαίνει μέχρι την κορυφή του και να μπορεί και αυτή να βλέπει τον κήπο από ψηλά. Το τριαντάφυλλο είχε κάνει πολλούς φίλους. Οι δροσοσταλίδες έκανα τσουλήθρα χωρίς να φοβούνται μήπως πέσουν πάνω σε κανένα αγκάθι. Όλοι το λάτρευαν το τριαντάφυλλο στον κήπο, εκτός από τα άλλα τριαντάφυλλα που μάλλον το ζήλευαν.
Ένα βράδυ, λοιπόν, πριν κοιμηθεί το τριαντάφυλλο, επειδή δεν άντεχε την περιφρόνηση των άλλων τριαντάφυλλων, ευχήθηκε να ξυπνήσει με αγκάθια. Το ευχήθηκε με τόση δύναμη, που την επόμενη μέρα ξύπνησε με αγκάθια σε όλο του το κορμό. Χάρηκε τόσο πολύ με αυτό. Δυστυχώς όμως η χαρά του δεν κράτησε για πολύ. «Καλημέρα όμορφο μου τριαντάφυλλο», λέει η κάμπια. «Άφησε με να ανέβω πάνω σου!» «Ανέβα, μόνο που έβγαλα αγκάθια .» «Έβγαλες αγκάθια; Μα γιατί; Κρίμα. Τώρα δεν θα μπορώ να βλέπω τον κήπο από ψηλά». Έτσι σιγά σιγά έχασε όλους τους παλιούς του φίλους. Τα άλλα τριαντάφυλλα δεν το κορόιδευαν πια. Όχι γιατί τώρα ήταν πιο όμορφο με τα αγκάθια, αλλά γιατί τώρα έμοιαζε με όλα τα άλλα τριαντάφυλλα του κήπου και έτσι δεν μπορούσαν να καταλάβουν ποιο ήταν το τριαντάφυλλο που κορόιδευαν πριν. Μια μέρα ένα τριαντάφυλλο είπε σε ένα άλλο: «Τελικά το τριαντάφυλλο που δεν είχε αγκάθια το έβαλε στα πόδια, δεν άντεξε άλλο εδώ, έφυγε». Μα το τριαντάφυλλο ήταν εκεί. Δεν είχε φύγει ποτέ.. .
Απλά, είχε γίνει σαν όλα τα άλλα.
Μετάνιωσε που ευχήθηκε να αλλάξει. Δεν είχε καταλάβει ότι του είχε δοθεί ένα δώρο. Νόμισε ότι το σημαντικό ήταν να μην ξεχωρίζει. Ο χειμώνας ήρθε και τα ροδοπέταλα του τριαντάφυλλου χάθηκαν όλα. Ας ευχηθούμε την άνοιξη που θα ξυπνήσει ξανά και θα ανθίσει να μην έχει αγκάθια. Μα κι αν έχει, να βρει αυτό που το κάνει διαφορετικό, για να μπορούν να το ξεχωρίζουν τα άλλα τριαντάφυλλα του κήπου! ]]
Κάποιοι απ’ αυτούς τους παράξενους ανθρώπους, σαν το παράξενο τριαντάφυλλο, είναι πολύ σημαντικοί για την ανθρωπότητα. Είναι οι μπροστάρηδες, εκείνοι που τραβούν μπροστά σαν τα γκεσέμια για να ακολουθήσει το πλήθος. Είναι αυτοί που ρίχνουν τις γέφυρες για να περάσει ο κόσμος τα ορμητικά ποτάμια που πάνε να τους παρασύρουν. Είναι αυτοί που σαν τους προχωρημένους αναρριχητές βάζουν τους γάντζους για να ανέβουν και οι άλλοι. Που λένε, όπως ο μεγαλύτερος διδάσκαλος που δίδαξε στη γη, ο ενσαρκωθείς Λόγος: «καγώ εάν υψωθώ εκ της γης, πάντας ελκύσω προς εμαυτόν» (Ιωάννης, ιβ΄, 32). Κάποιοι απ’ αυτούς έδωσαν μεγάλη ώθηση στην ανθρώπινη σκέψη γιατί τόλμησαν και πήγαν κόντρα στην κατεστημένη νοοτροπία.
Κι αν ανήκουμε στην κατηγορία του παράξενου τριαντάφυλλου, ας μη βιαστούμε να βγάλουμε αγκάθια! Αγκάθια έχουν οι περισσότεροι, μα κάνουν τους άλλους να ματώσουν, να πονέσουν. Σημασία έχει κάποιοι να μπορούν να απολαύσουν την ομορφιά χωρίς να κοκκινίσουν τα χέρια τους από το αίμα τους. Και σήμερα η ομορφιά γίνεται λιγότερη. Άλλη την καίμε για οικόπεδα και για εκδίκηση. Άλλη την ποδοπατάμε για να κερδίσουμε δρόμο προς το εύκολο χρήμα. Άλλη την παραβλέπουμε για να δείξουμε ότι γίναμε κι εμείς θηρία που προκαλούν το φόβο, κι όχι τον σεβασμό που πηγάζει από την ανωτερότητα, την πνευματικότητα, την καλοσύνη. Αν δεν έχουμε αγκάθια, ας χαιρόμαστε τη διαφορετικότητα που δίνει σε λίγους χαρά, ίσως να αποτελεί κι ένα αμυδρό φως ελπίδας.
Θα εξετάσουμε τέσσερις περιπτώσεις ανθρώπων που άφησαν τη σφραγίδα τους, με τη χρονολογικά σειρά που έζησαν πάνω στο γαλάζιο πλανήτη μας.
Πρώτα θα αναφερθούμε στον Αθηναίο σοφό Σωκράτη. Η ηθική υπόσταση του Σωκράτη δεν του επέτρεψε να συμβιβαστεί με αυτά που ήθελε το πλήθος. Τόλμησε, επίσης, να υποστηρίξει ιδέες, που αντιβαίνανε στις επικρατούσες απόψεις. Εγκατέλειψε τη φροντίδα της οικογένειάς του για να ασχοληθεί με τη διδασκαλία της αρετής- χωρίς να πληρώνεται, όπως έκαναν οι σοφιστές- και τον έλεγχο των ανήθικων και άδικων συμπολιτών του. Το 406 π.Χ., στη δίκη των 10 Αθηναίων στρατηγών, όταν συνέπεσε η φυλή στην οποία ανήκε, να έχει την πρυτανεία, αρνήθηκε να υποκύψει στην απαίτηση να φέρει σε ψηφοφορία στην Εκκλησία του Δήμου μία παράνομη πρόταση - να δικαστούν ομαδικά και όχι ο καθένας ξεχωριστά, όπως όριζε ο νόμος οι στρατηγοί που είχαν κατηγορηθεί ότι δεν περισυνέλεξαν τους ναυαγούς κατά τη ναυμαχία στις Αργινούσες, κάτι απαράδεκτο νομικά στην αθηναϊκή δημοκρατία. Το 404 π.Χ. με την ίδια τόλμη εναντιώθηκε στους Τριάκοντα τυράννους, όταν αρνήθηκε να συλλάβει έναν δημοκρατικό πολίτη, τον Λέοντα τον Σαλαμίνιο. Προφανώς αυτή η εναντίωση- έστω κι αν πήγαζε από τις ηθικές του αρχές και δεν ήταν προϊόν συμφέροντος- ενόχλησε κάποιους, που ετοίμαζαν την εκδίκησή τους. Η αφορμή θα βρισκόταν ή θα εφευρισκόταν. Έτσι το 399 π.Χ. ο σοφός κατηγορήθηκε για ασέβεια προς τους θεούς από τον πολιτικό Άνυτο, τον ποιητή Μέλητο και το ρήτορα Λύκωνα και, ακόμα, για διαφθορά των νέων. Εισηγητής της κατηγορίας ήταν ο Μέλητος και αυτός τη συνέταξε. Το κείμενο έλεγε: «Αδικεί Σωκράτης ους μεν η πόλις νομίζει θεούς ου νομίζων, έτερα δεν καινά δαιμόνια εισηγούμενος• αδικεί δε και τους νέους διαφθείρων• τίμημα θάνατος». Ως σκοπιμότητα της κατηγορίας θεωρήθηκε η διδασκαλία του, η οποία επιδρούσε στους νέους, και με τον φιλελευθερισμό που τον διέκρινε, θεωρήθηκε ανατρεπτικός. Ουσιαστικό κίνητρο, όμως, υπήρξε η αντιζηλία του με σημαντικούς άνδρες της εποχής.
Ο Σωκράτης μπορούσε ν’ αποφύγει την καταδίκη αν δεχόταν ν’ απολογηθεί ή, ακόμα, αν εκλιπαρούσε το έλεος των δικαστών, όπως συνηθιζόταν τότε. Όχι μόνο δεν έκανε κάτι παρόμοιο ο Σωκράτης, αλλά και όταν ο σοφός κηρύχθηκε ένοχος, και συζητιόταν, σύμφωνα με το Αττικό Δίκαιο, η επιβλητέα ποινή, ο Σωκράτης αγέρωχος και με θάρρος, δήλωσε ότι του ήταν αδύνατο να διακόψει το έργο της διαπαιδαγωγήσεως των νέων, έργο που μέχρι τώρα έκανε σύμφωνα με τη θέληση του θεού. Η υπερήφανη στάση του Σωκράτη ερέθισε τους δικαστές, και ογδόντα απ’ αυτούς, που πριν είχαν δώσει αθωωτική ψήφο, τώρα ψήφισαν και αυτοί υπέρ της θανατικής ποινής. Επειδή η εκτέλεση της θανατικής ποινής καθυστέρησε, περιμένοντας την επιστροφή του ιερού πλοίου από τις γιορτές της Δήλου , ο Σωκράτης έμεινε τριάντα μέρες στη φυλακή, όπου τον επισκέπτονταν οι φίλοι του. Όμως αρνήθηκε επίμονα τη σωτηρία του με απόδραση, που του είχαν προετοιμάσει οι φίλοι του- συμπέρασμα που προκύπτει από τον πλατωνικό διάλογο “Κρίτων”- θεωρώντας αυτήν σαν άτιμη πράξη. Έτσι, ήπιε το κώνειο με απόλυτη ηρεμία και ήσυχη τη συνείδησή του, φιλοσοφώντας ηρεμότατα ακόμα και κατά την ημέρα του θανάτου του.
Από την απολογία του, όπως τη διέσωσε ο Πλάτωνας, θα παραθέσουμε το απόσπασμα, όπου ο σοφός αναφέρει πως δρα ως αλογόμυγα που ξυπνάει τους νωθρούς και ότι η διδασκαλία του δεν ωθείται από την ιδιοτέλεια του κέρδους:
«Να ξέρετε καλά ότι αν με εκτελέσετε, εμένα που είμαι τέτοιος που λέω, θα βλάψετε περισσότερο τους εαυτούς σας παρά εμένα. Γιατί καθόλου δε θα μπορούσαν να με βλάψουν ούτε ο Μέλητος ούτε ο Άνυτος• δε θα είχαν τη δυνατότητα. Γιατί πιστεύω ότι είναι αδύνατον, σύμφωνα με το θεϊκό νόμο, να βλάψει ο χειρότερος άνθρωπος τον καλύτερο. Θα μπορούσε ίσως να τον οδηγήσει στην εκτέλεση ή να τον εξορίσει ή να του στερήσει την ιδιότητα του πολίτη. Αυτά ίσως ο κατήγορός μου και άλλοι άνθρωποι τα θεωρούν μεγάλα δεινά. Εγώ όμως όχι: αντίθετα, πιστεύω ότι είναι πολύ μεγαλύτερο κακό να κάνει κανείς αυτό που προσπαθεί τώρα ο Άνυτος, να επιχειρεί δηλαδή να οδηγήσει άδικα στο θάνατο έναν άνθρωπο. Επομένως, Αθηναίοι, εγώ δεν απολογούμαι για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου, όπως θα νόμιζε κανείς, αλλά για να υπερασπιστώ εσάς, μη τυχόν και καταδικάζοντάς με διαπράξετε ολέθριο σφάλμα απέναντι στο δώρο του θεού σε σας. Γιατί, αν με σκοτώσετε, δε θα βρείτε εύκολα άλλον τέτοιο σαν και μένα, που, κυριολεκτικά, αν και ακούγεται λίγο αστείο, τοποθετήθηκε από το θεό στην πόλη όπως μία αλογόμυγα πάνω σε άλογο μεγαλόσωμο και καθαρόαιμο, νωθρό όμως εξαιτίας του όγκου του, που του χρειάζεται μία αλογόμυγα να το ξυπνάει. Σαν κάτι τέτοιο μου φαίνεται πως ο θεός με έβαλε στην πόλη για να μη σταματάω όλη μέρα να ξυπνάω και να διαφωτίζω και να επιπλήττω τον καθένα σας, πηγαίνοντας να καθίσω δίπλα του, όπου και αν πάει. Και δε θα βρείτε εύκολα άλλον τέτοιο, Αθηναίοι• αν με πιστέψετε, δε θα με εκτελέσετε. Ίσως όμως από δυσαρέσκεια, όπως όσοι μόλις έχουν σηκωθεί και νυστάζουν ακόμη, θα μπορούσατε να μου καταφέρετε ένα χτύπημα και, ακολουθώντας τη γνώμη του Άνυτου, να με εκτέλεσε. Κατόπιν θα περνούσατε την υπόλοιπη ζωή σας κοιμισμένοι, εκτός και αν ο θεός ενδιαφερόταν για σας και σας έστελνε κάποιον άλλο. Όσο για το ότι εγώ είμαι το είδος του ανθρώπου που χάρισε ο θεός στην πόλη, θα το καταλάβετε από τα παρακάτω: δε μοιάζει δηλαδή ανθρώπινο ότι έχω παραμελήσει όλα τα προσωπικά μου ζητήματα και ανέχομαι να μένει παραμελημένο τόσα χρόνια το σπίτι μου, ενώ διαρκώς ασχολούμαι με τις δικές σας υποθέσεις, πλησιάζοντας τον καθένα σας ξεχωριστά και πείθοντάς τον σαν πατέρας ή μεγαλύτερος αδερφός να φροντίζει για την αρετή. Αν από αυτό αποκόμιζα βέβαια κάποιο κέρδος ή αν πληρωνόμουν για να σας προτρέπω στην αρετή, θα είχα κάποιο λόγο να το κάνω. Τώρα όμως βλέπετε και μόνοι σας ότι και οι κατήγοροί μου, που διατυπώνουν τόσο αναίσχυντα κατηγορίες για όλα τα υπόλοιπα, δεν μπόρεσαν να φτάσουν σε τέτοιο βαθμό ξεδιαντροπιάς, ώστε να φέρουν μάρτυρα ότι εγώ ή πήρα ή ζήτησα ποτέ χρήματα. Εγώ όμως παρουσιάζω αδιάψευστο ―όπως νομίζω― μάρτυρα του ότι λέω την αλήθεια τη φτώχεια μου.» (Πλάτωνας, “Απολογία Σωκράτους”, 30c- 31c)
Σε κάποιο άλλο μέρος της απολογίας του ο Σωκράτης δείχνει ότι δεν φοβάται τον θάνατο. Αντίθετα, θα του ήταν ευχάριστος, γιατί ευρισκόμενος στην Άδη θα έχει την ευκαιρία να συναντήσει σημαντικούς ανθρώπους που έζησαν πριν απ’ αυτόν. Λέει, λοιπόν:
«Αν κανείς ερχόμενος στον Άδη, έχοντας απαλλαγεί από αυτούς εδώ που λένε ότι είναι δικαστές, βρει τους αληθινούς δικαστές, αυτούς που λέγεται ότι δικάζουν εκεί, το Μίνω και το Ραδάμανθυ και τον Αιακό και τον Τριπτόλεμο και τους άλλους ημίθεους που έζησαν τη ζωή τους ως δίκαιοι άνθρωποι, θα ήταν κακή αυτή η αποδημία; Ή πάλι τι δε θα έδινε κανείς για να συναναστραφεί τον Ορφέα και το Μουσαίο και τον Ησίοδο και τον Όμηρο; Εγώ τουλάχιστον θέλω πολλές φορές να πεθάνω, αν αυτά είναι αληθινά. Γιατί για μένα βέβαια θα ήταν θαυμάσια η διαμονή εκεί• κάθε φορά που θα συναντούσα τον Παλαμήδη και τον Αίαντα, το γιο του Τελαμώνα, και όποιον άλλο από τους παλιούς ήρωες πέθανε εξαιτίας άδικης καταδίκης, θα αντιπαρέβαλα όσα έπαθα εγώ με όσα έπαθαν αυτοί ― όπως μου φαίνεται, καθόλου δυσάρεστο δε θα ήταν αυτό• και, το κυριότερο, θα περνούσα το χρόνο μου ρωτώντας και εξετάζοντας τους ανθρώπους εκεί, όπως έκανα και με τους ανθρώπους εδώ, ποιος από αυτούς είναι σοφός και ποιος νομίζει ότι είναι, αλλά δεν είναι.» (Πλάτωνας, “Απολογία Σωκράτους”, 40e- 4bc)
Έχοντας αποδεχτεί την θανατική καταδίκη του, κλίνει την απολογία του ως εξής: «Αλλά έφτασε πια η ώρα να πηγαίνουμε, εγώ για να πεθάνω και εσείς για να ζήσετε. Ποιος από τους δύο μας πηγαίνει σε καλύτερη μοίρα δεν το ξέρει κανείς άλλος παρά μόνο ο θεός.» (Πλάτωνας, “Απολογία Σωκράτους”, 42)
Οι Αθηναίοι μετανόησαν για το θάνατο του σοφού, και με πολλούς τρόπους τίμησαν τη μνήμη του. Λέγεται μάλιστα ότι, όταν παιζόταν στο θέατρο η τραγωδία του Ευριπίδη, που είχε υπόθεση τον άδικο θάνατο του Παλαμήδη, την ώρα που ο χορός τραγουδούσε, λέγοντας «εκάνετε, εκάνετε, τον πάνσοφον, ω Δαναοί, ταν ουδέν αλγύνουσαν αηδόνα μουσάν, των Ελλήνων τον άριστον», το πλήθος των θεατών ξέσπασε σε κλάματα.
Σε όλον τον κόσμο σήμερα μιλούν με θαυμασμό για τον Σωκράτη. Κανείς, φυσικά, δεν αναφέρεται στους συκοφάντες του επαινετικά, παρά μόνο για να τους κατηγορήσει ότι αναίτια οδήγησαν σε πρόωρο θάνατο τον μεγάλο αθηναίο σοφό.
Το δεύτερο πρόσωπο, στο οποίο θα αναφερθούμε, είναι και το δεύτερο πρόσωπο της τριαδικής Θεότητας, ο Χριστός. Η ζωή Του, σαν ιστορικό πρόσωπο, μας είναι πολύ γνωστή. Ο θεός, που έλαβε σάρκα και οστά, θεωρήθηκε από το ιερατείο- το οποίο ένιωθε να χάνει το θρόνο του- σαν λαοπλάνος: «Τη επαύριον, ήτις εστί μετά την Παρασκευήν, συνήχθησαν οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι προς Πιλάτον λέγοντες• κύριε, εμνήσθημεν ότι εκείνος ο πλάνος είπεν έτι ζων, μετά τρεις ημέρας εγείρομαι.» (Ματθαίος, κη΄, 62-63) Στον τριετή δημόσιο βίο Του προσπάθησαν να Του βάλλουν πολλές φορές τρικλοποδιές, ώστε να τους δώσει αφορμή για να Τον θανατώσουν: «Και παρατηρήσαντες απέστειλαν εγκαθέτους, υποκρινόμενοι εαυτούς δικαίους είναι, ίνα επιλάβωνται αυτού λόγου εις το παραδούναι αυτόν τη αρχή και τη εξουσία του ηγεμόνος.» (Λουκάς, κ΄, 20)
Οι υλιστικές παρωπίδες και η απώλεια της πνευματικής κατεύθυνσης από τα κατά καιρούς ιερατεία, τα ωθεί να φτάνουν ακόμη και σε φόνους. Πόσα εγκλήματα δεν έχουν γίνει στο όνομα του Χριστού αυτά τα 2000 χρόνια; Έτσι στο όνομα του Γιαχβέ, με δόλο σταύρωσαν τον Υιό του Θεού. Του Θεού, που τυπικά αντιπροσώπευαν: «τότε συνήχθησαν οι αρχιερείς και οι γραμματείς και οι πρεσβύτεροι του λαού εις την αυλήν του αρχιερέως του λεγομένου Καϊάφα, και συνεβουλεύσαντο ίνα τον Ιησούν δόλω κρατήσωσι και αποκτείνωσιν» (Ματθαίος, κστ΄, 3-4) Και αφού δεν κατόρθωσαν να βρουν κάποιο στοιχείο, ικανό για να Τον καταδικάσουν σε θάνατο, το κατασκεύασαν με ψευδομάρτυρες: «Οι δε αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι και το συνέδριον όλον εζήτουν ψευδομαρτυρίαν κατά του Ιησού όπως θανατώσωσιν αυτόν» (Ματθαίος, κστ΄, 59) Έτσι Τον έστησαν στον σταυρό μεταξύ δύο ληστών. Τον δίκαιο μεταξύ δύο αδίκων. Ο δολίως καταδικασμένος σε σταυρικό θάνατο, αναστήθηκε και σήμερα λατρεύεται από εκατομμύρια ανθρώπους ως ο μονογενής Υιός του Θεού, ελπίδα και καταφυγή κάθε απελπισμένου και κατατρεγμένου. Μα πέρα από το λατρευτικό χαρακτήρα, αυτό που έχει ουσιαστική σημασία είναι η απλότητα της ηθικής ζωής που δίδαξε- κυρίως με το παράδειγμά Του- το οποίο υιοθέτησαν πολλοί συνάνθρωποί μας. Είχε πει: «υπόδειγμα γαρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγώ εποίησα υμίν, και υμείς ποιήτε» (Ιωάννης, ιγ΄, 15)
Το τρίτο πρόσωπο, που θα μας απασχολήσει, είναι ο Γαλιλαίος. Αναφέρεται ως ο «πατέρας της σύγχρονης Αστρονομίας» και ο πρώτος φυσικός με τη σύγχρονη σημασία του όρου, καθώς ήταν ο πρώτος που αντικατέστησε την υποθετική-επαγωγική μέθοδο με την πειραματική και εισηγήθηκε τη μαθηματικοποίηση της φυσικής.
Ο Γαλιλαίος είχε γίνει με την πάροδο του χρόνου ένθερμος υποστηρικτής του ηλιοκεντρικού συστήματος του Κοπέρνικου και το ανακοίνωνε σε όποιον ήθελε να το πληροφορηθεί! Αυτό τον έφερε σε οριστική σύγκρουση με την Εκκλησία, η οποία τού συνέστησε να σταματήσει να διδάσκει τις “αιρετικές” ηλιοκεντρικές αρχές που ήταν αντίθετες με την Αγία Γραφή («Στήτω ήλιος κατά Γαβαών...»). Ταυτόχρονα τοποθετήθηκε από το Βατικανό το βιβλίο του Κοπέρνικου στον κατάλογο των απαγορευμένων βιβλίων (Index). Η Eκκλησία υπερασπιζόταν, χωρίς να έχει αρμοδιότητα, τις αστρονομικές απόψεις του Αριστοτέλη και άλλων αρχαίων Ελλήνων φυσιοδιφών, τους οποίους όμως σε άλλες περιπτώσεις εξύβριζε και συκοφαντούσε ως ειδωλολάτρες και κλέφτες ξένων ιδεών. Λόγω του βιβλίου “Διάλογος” , που έγραψε ο Γαλιλαίος και έθεσε σε κυκλοφορία το 1632, το οποίο περιέχει σύγκριση των πλανητικών αρχών τού Πτολεμαίου και του Κοπέρνικου, προκλήθηκε τεράστια αναστάτωση, πρώτον επειδή ήταν γραμμένο στα ιταλικά και όχι στα λατινικά, άρα θα διαβαζόταν από τον απλό λαό και δεύτερον, επειδή ο Γαλιλαίος υπερασπιζόταν σ' αυτό με σαρκασμό σε βάρος της Εκκλησίας τις απαγορευμένες αστρονομικές αρχές του Κοπέρνικου. Έτσι, κλήθηκε ο μεγάλος ερευνητής σε απολογία!
Το 1633 εξαναγκάστηκε ο Γαλιλαίος να παραδεχτεί δημόσια τις “πλάνες” του για το ηλιοκεντρικό σύστημα. Με αυτές τις “ομολογίες λάθους” διέφυγε ο Γαλιλαίος τη θανατική καταδίκη στην πυρά από την “Ιερά Εξέταση”, αλλά καταδικάστηκε σε κατ' οίκον περιορισμό χωρίς χρονικό όριο, λόγω “βαρύτατων εγκλημάτων” και “υποψίας αίρεσης”. Επίσης απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του βιβλίου του που περιείχε “κατά λάθος” τις αιρετικές αντιλήψεις. Ο θρύλος αναφέρει ότι, εξερχόμενος ο Γαλιλαίος από την αίθουσα όπου συνεδρίαζε η “Ιερά Εξέταση”, αναφώνησε «και όμως γυρίζει», εννοώντας την περιστροφή της Γης και ανακάλεσε έτσι την αναγνώριση της δήθεν πλάνης του.
Το έτος 1982- 350 χρόνια μετά τη δίκη του Γαλιλαίου- αποδέχθηκε η Εκκλησία το σφάλμα της για την καταδίκη του Γαλιλαίου και ο πάπας ζήτησε δημοσίως “συγγνώμη” για την αδικία που έγινε. Αν κι από την αρχή είχε επιστημονικά δίκιο, η δικαίωσή του από την εκκλησία ήρθε μετά από 350 χρόνια! Κι αν ο Γαλιλαίος δεν έκανε τη διπλωματική αναδίπλωση για να αναιρέσει φραστικά όσα υποστήριζε; Προφανώς θα καιγόταν ζωντανός όπως ο Τζορντάνο Μπρούνο το 1600.
Θα προχωρήσουμε την αναφορά μας, τώρα, στον Ισαάκ Νεύτωνα. Ο Νεύτωνας ήταν ένας εσωστρεφής άνθρωπος. Κλεινόταν στο εργαστήριο του υπογείου του και εργαζόταν επτά ημέρες την εβδομάδα, 18 ώρες την ημέρα, απομονωμένος από τον έξω κόσμο. Έτρωγε ελάχιστα και συχνά ξεχνούσε να φάει επί πολλές ώρες. Ο Humphrey Newton, βοηθός αλλά και μακρινός συγγενής του Νεύτωνα, αναφέρει πως «Δεν μπορώ να πω ότι τον είδα ποτέ να κάθεται στο τραπέζι να φάει από μόνος του..... ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που του θύμιζα ότι δεν είχε αγγίξει το εδώ και πολλές ώρες σερβιρισμένο φαγητό του». Σπάνια πήγαινε για ύπνο πριν τις 2.00 τη νύχτα, ενώ συχνά μπορεί να κοιμόταν με τα ρούχα του. Σηκωνόταν κατά τις 5.00 πλήρως ανανεωμένος και συνέχιζε αμέσως τη δουλειά. Ήταν τόσο απορροφημένος με το έργο του που ξεχνούσε μέρες και ώρες. Αρκετές ημερομηνίες που έχει σημειώσει στο ημερολόγιό του δεν συμβαδίζουν με τις πραγματικές ημερομηνίες στις οποίες έγραφε στο ημερολόγιο, ενώ υπάρχουν αναφορές από τον βοηθό του ότι αρκετές φορές είχε ξεχαστεί και είχε πάρει λάθος δρόμο για το Κολλέγιο του Cambridge. Είχε προσωπική βιβλιοθήκη με 1600-1800 τόμους/βιβλία, αλλά αρεσκόταν ιδιαίτερα στα χειρόγραφα συγχρόνων του.
Ίσως το πιο σκοτεινό μυστικό του Νεύτωνα, στο οποίο είχε αφιερωθεί για πάνω από 25 χρόνια, ήταν οι αλχημικές του δραστηριότητες. Στόχος αυτής της μυστικής πρακτικής ήταν και είναι, όπως γνωρίζουμε, η αναζήτηση αυτού που οι αλχημιστές αποκαλούσαν “φιλοσοφική Λίθο” . Πρόκειται για την απόκτηση μιας τεράστιας δύναμης πάνω στη φύση, διαμέσου της απόκτησης ενός “κλειδιού” - της φιλοσοφικής Λίθου. Αυτή η δύναμη δεν είχε μόνο την ικανότητα να μετατρέπει τα αγενή μέταλλα σε χρυσό, αλλά κυρίως να μετατρέπει τον κατώτερο άνθρωπο σε ανώτερο, να τον πνευματοποιεί.
Επίσης, ο Νεύτωνας πίστευε ότι η ελληνική μυθολογία έκρυβε μέσα της αλχημικές συνταγές και μέσω αυτών το μονοπάτι για τη φιλοσοφική λίθο. Ήταν πεπεισμένος ότι κάποιοι κατείχαν μια Μυστική Γνώση. Αυτή η Μυστική Σοφία περιείχε το κλειδί για την κατανόηση των Νόμων που διέπουν το σύμπαν και την θέση του ανθρώπου στην όλη δημιουργία. Θεωρούσε τον εαυτό του εκλεκτό για τις γνώσεις που έτυχε να πάρει. Με βάση την αλχημεία και τις θεολογικές του γνώσεις έδωσε μια μυστικιστική ερμηνεία- ξεφεύγοντας από την επικρατούσα εκκλησιαστική- για το σύμπαν.
Αυτός ο παράξενος άνθρωπος βοήθησε τις επιστήμες της φυσικής και των μαθηματικών και τους έδωσε μεγάλη ώθηση. Σημαντική είναι η συμβολή του και στον μυστικισμό.
Θα μπορούσαμε να γράψουμε ολόκληρο βιβλίο, με εκατοντάδες σελίδες, για τους “παράξενους”, που βοήθησαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την ανθρωπότητα. Θα αναφέρουμε λίγους από την ελληνική ιστορία. Τον Ισοκράτη, που ενώ υποστήριζε τη συνένωση των ελληνικών πόλεων- κρατών υπό την ηγεμονία του Φιλίππου από τη Μακεδονία, όταν η Αθηναίοι ηττήθηκαν από τους Μακεδόνες στη Χαιρώνεια, έμεινε νηστικός και πέθανε από την λύπη του. Τον Αριστοτέλη, που ενώ πρόσφερε τόσα πολλά στους Αθηναίους, όταν πέθανε ο Αλέξανδρος, βρήκαν την ευκαιρία και τον κατηγόρησαν κάποιοι Αθηναίοι, αναγκάζοντάς τον να διαφύγει στη Χαλκίδα όπου πέθανε από λύπη. Τον Καραϊσκάκη, τον ατρόμητο αγωνιστή, που ενώ ήταν στο κρεβάτι με υψηλό πυρετό, σηκώθηκε για να επέμβει σε μια αψιμαχία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, στο Φάληρο, όπου, κατά πάσα πιθανότητα, έφαγε ένα βόλι μπαμπέσικα, που τον έστειλε στον τάφο. Την Μπουμπουλίνα, η οποία ξόδεψε την μεγάλη περιουσία της στον αγώνα κι όταν ήρθε η απελευθέρωση, η οικογένεια της κοπέλας που είχε ερωτευτεί ο γιος της, δεν ήθελαν το γάμο γιατί η οικογένεια του γαμπρού ήταν απένταρη. Σε μια συμπλοκή ανάμεσα στις δύο οικογένειες, κάποιος από το σόι της κοπέλας πυροβόλησε και σκότωσε την ηρωίδα. Την πάμπλουτη Μαντώ Μαυρογένους, η οποία διέθεσε όλη την περιουσία για τον αγώνα της απελευθέρωσης από τους Τούρκους και λόγω της μόρφωσής της συνέβαλε σημαντικά στην επαφή των επαναστατών Ελλήνων με τα ευρωπαϊκά κράτη, η οποία πέθανε φτωχή, λησμονημένη και μόνη.
Άνθρωποι “παράξενοι”, που ξεφεύγουν από το “μέτρο” του πλήθους, στιγματίζονται, λοιδορούνται, εγκαταλείπονται, κατηγορούνται ή οδηγούνται στο θάνατο. Όμως αυτοί οι παράξενοι άνθρωποι- οι έξω από τα δικά μας μέτρα- έβαλαν ένα αγκωνάρι, έναν μεγάλο λίθο, ή έστω ένα λιθαράκι, στο μεγάλο οικοδόμημα της ανθρωπότητας, σε αντίθεση με εμάς, το πλήθος, που ενώ ήμασταν στο μέτρο της κοινωνίας, αποδειχθήκαμε άκρως αντικοινωνικοί κοιτάζοντας μόνο το φτωχό μας σαρκίο. Αν κάποιοι δεν είχαν την παραξενιά, την αποκοτιά, να ξεφύγουν από το κοπάδι, να γίνουν ανιχνευτές στο άγνωστο, θα είχαμε βαλτώσει. Παράξενος και τρελός φαντάζει στα μάτια των πολλών ο ταξιτζής της Πάρου, που καταδίωξε τους ληστές, με αποτέλεσμα να τον δολοφονήσουν. Μα ξέφυγε από το κοπάδι. Φάνηκε Άνθρωπος, που δε βλέπει μόνο το τομάρι του. Δεν τον είχε αγγίσει ο ωχαδελφισμός. Γιατί αν το κοπάδι είχε την ίδια αντίδραση, δεν θα διαμαρτυρόταν τώρα για την εγκληματικότητα. Δεν θα έπεφτε τόσο εύκολα θύμα ληστειών, απάτης, βιασμών.
Ας μην πετροβολούμε τους κουζουλούς, τους απόμακρους, τους παράξενους. Είναι κι αυτοί κύτταρα της κοινωνίας μας. Εξάλλου η ίδια η φύση δίνει το μάθημα: Όλα τα δάχτυλα του χεριού δεν είναι ίδια. Το καθένα, όμως, έχει το ρόλο του. Στο λιβάδι εκτός από τα πανέμορφα λουλούδια υπάρχει και η ταπεινή χλόη, υπάρχουν και τα γαϊδουράγκαθα. Έλα, όμως, που τώρα τα ευτελή γαϊδουράγκαθα αναδεικνύονται ως πηγή ενέργειας! Ποιοι είμαστε εμείς που να βάλουμε μέτρο; Η ιστορία μας έχει δείξει ότι οι “παράξενοι” βάζουν πλάτη για να προχωρήσει η ανθρωπότητα. Κάποιον “παράξενο”- που γνωρίζει και είναι έτοιμος να σταυρωθεί, ή να πιει το κώνειο ή να δολοφονηθεί- έχουμε ανάγκη τώρα να εμφανιστεί. Οι μέτριοι, οι βολεμένοι, οι συμβιβασμένοι μας έσπρωξαν στον γκρεμό. Μόνο ο τρελός, κατά την άποψη του συμβιβασμένου πλήθους- αυτός που θα αψηφήσει το θάνατο- έχει την αποκοτιά να σκύψει στο γκρεμό, να απλώσει το χέρι για να βοηθήσει. Επομένως, η εθνική μας αγγελία γράφει: « Ζητείται επειγόντως “παράξενος”… »
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου