Ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι…

[[ δαμ- ων ]]

Σε λίγες μέρες αρχίζει η Μεγάλη Εβδομάδα. Και πάλι θα ακούσουμε από τους σεβαστούς μας ιερείς μεγάλα λόγια. Λόγια, όμως, με μεγάλη δόση φαρισαϊσμού. Θα μας μιλήσουν για τα πάθη του Ιησού για τη σωτηρία μας. Θα μας τονίσουν πως ο Χριστός μας έδωσε υπόδειγμα μίμησης. Στον Μυστικό Δείπνο, σε ένδειξη ταπεινότητας ο Κύριος ένιψε τους πόδας των μαθητών λέγοντας: «ει εγώ ένιψα υμών τους πόδας, ο Κύριος και Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε αλλήλων νίπτειν τους πόδας. Υπόδειγμα γαρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγώ εποίησα υμίν, και υμείς ποιήτε» (Ιωάννης, ιγ΄, 14- 15)

Αυτό το υπόδειγμα οι περισσότεροι λειτουργοί του δεν το ακολουθούν. Έμμεσα μας δηλώνουν πως δεν εκτελούν λειτούργημα, αλλά ένα καθ’ όλα ασφαλές επάγγελμα. Δεν θα σταθούμε στους οικογενειάρχες επαγγελματίες. Αυτοί έχουν ελαφρυντικά… Θα σταθούμε στους άγαμους ιερωμένους. Προφανώς και δεν βάζουμε στην ίδια κατηγορία όλους τους ιερωμένους. Υπάρχουν άξιοι λειτουργοί του Υψίστου, που τιμούν το ράσο που φορούν. Άνθρωποι ταπεινοί, που δεν προκαλούν, και αθόρυβα εκτελούν το θεάρεστο έργο τους.

Πριν από αρκετές ημέρες παρευρεθήκαμε στον εορταστικό όρθρο σε έναν ναό, όπου χοροστάτησε ο σεβασμιότατος της περιοχής με μεγάλο πλήθος ιερέων (δεν είναι πρόθεσή μας να θίξουμε πρόσωπα και γι’ αυτό δεν αναφέρουμε, ούτε το ναό, ούτε το νομό). Ο επίσκοπος στάθηκε στην είσοδο, όπου τον έντυσαν οι διάκοι και εισήλθε στον κυρίως ναό εντυπωσιακά με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, φορώντας αρχιερατικό μανδύα με μια πελώρια ουρά, που την κρατούσε ένας διάκονος. Περισσότερο μας θύμισε πλούσια νύφη με φανταχτερό νυφικό και ουρά που την κρατούν παράνυμφοι, ή αυτοκράτορα των καλών ημερών του Βυζαντίου, παρά λειτουργό στην υπηρεσία του ταπεινού Ιησού, που φορούσε έναν απλό χιτώνα, και ο οποίος έδωσε την εντολή στους μαθητές του: «μη κτήσησθε χρυσόν μηδέ άργυρον μηδέ χαλκόν εις τας ζώνας υμών, μη πήραν εις οδόν μηδέ δύο χιτώνας μηδέ υποδήματα μηδέ ράβδον∙ άξιος γαρ εστιν ο εργάτης της τροφής αυτού.» (Ματθαίος, ι΄, 9- 10)

Παρατηρήσαμε τους ιερείς που έμπαιναν στο ναό και χαιρετούσαν τον επίσκοπο. Ενώ οι περισσότεροι κρατούσαν την τσάντα με τα άμφια μόνοι τους, κάποιοι ήρθαν καμαρωτοί έχοντας έναν νεαρό- δίκην υπηρέτη- να τους κρατάει την τσάντα με τα άμφια. Το αξιοπερίεργο ήταν πως οι ιερείς δεν ήσαν προχωρημένης ηλικίας. Ήσαν κάτω των σαράντα ετών! Που σημαίνει πως δεν είχαν την ανάγκη βοηθού. Αυθόρμητα, αναδύθηκε στη μνήμη μας μια εικόνα, που έμεινε χαραγμένη ανεξίτηλα στη μνήμη μας από τα μαθητικά μας χρόνια. Μόλις είχαμε τελειώσει την Γ΄ Λυκείου και είχαμε πάει για σύντομη προετοιμασία σε φροντιστήριο πριν τις εξετάσεις στην Αθήνα. Τριγωνομετρία μας έκανε ένας πενηντάρης καθηγητής από το Κιάτο, που είχε έρθει για την καλοκαιρινή περίοδο, να συμπληρώσει τον φτωχικό του μισθό. Ήταν επτά το πρωί στην οδό Σόλωνος, όπου τον συναντήσαμε να τρώει ένα κουλούρι. Με το χέρι που κρατούσε το κουλούρι, κρατούσε και μια δερμάτινη τσάντα, ενώ με το άλλο κρατούσε ένα μικρό δέμα. Έτεινε το χέρι του να μας δώσει λίγο από το κουλούρι του. Αφού τον ευχαριστήσαμε γι την κίνησή του, προθυμοποιηθήκαμε να τον αλαφρώσουμε και να πάρουμε τη τσάντα του, ώστε να φάει ανενόχλητος το υπόλοιπο κουλούρι του. Αρνήθηκε και μας είπε χαμογελώντας: «Αγαπητέ μου, δεν ήρθα από το Κιάτο για να με υπηρετήσουν οι νέοι, αλλά για να υπηρετήσω τους νέους. Να τους μάθω όσα αξιώθηκα να ξέρω και να αισθανθώ τη χαρά ότι είναι επιτυχόντες στο Πανεπιστήμιο κι αργότερα στη ζωή!» Αυτός ο δάσκαλος μας κέρδισε και στο μάθημά του γράψαμε σχεδόν άριστα. Αργότερα μάθαμε το σπουδαίο μάθημα ότι όλοι οι μεγάλοι Δάσκαλοι είπαν και είχαν στόχο της ζωής τους το «ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι…». Ο Ιησούς ήταν ο μέγιστος των Δασκάλων που είπε: «και ος θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσεται υμών δούλος∙ ώσπερ ο υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών.» (Ματθαίος, κ΄, 27- 28)

Η επόμενη παρατήρησή μας το ίδιο βράδυ ήταν η εντυπωσιακή ιερατική στολή δύο ιερέων. Φορούσαν λαμπρό ρωσσικό φαιλόνιο, ένα άμφιο που περισσότερο μοιάζει με αυτοκρατορικό μανδύα, παρά με τον άρραφο χιτώνα του Χριστού, και το οποίο είναι ιδιαίτερα ακριβό. Αναρωτηθήκαμε: προς τι αυτή η βυζαντινή πολυτέλεια από δύο- υποτίθεται- μοναχούς- ιερείς; Τόση ματαιοδοξία από κληρικούς, που έχουν διαλέξει τον μοναχικό βίο, έστω κι αν δεν βρίσκονται, ως όφειλαν, σε ένα μοναστήρι; Δεν είναι στην πρόθεσή μας- και ποιοι είμαστε εμείς να κρίνουμε;- να ελέγξουμε τις αποφάσεις των επισκόπων οι καλογεροπαπάδες να βρίσκονται στις εκκλησίες των πόλεων και των χωριών, αντί να προσεύχονται και να ιερουργούν στα μοναστήρια. Αλλά πέρα από την αυστηρότητα των μοναχών, θα θέλαμε την ταπεινότητα και την απλότητα των μοναχών! Και, κυρίως, τους θέλουμε διακόνους, κι όχι διακονούμενους. Ο Μέγας αρχιερέας και ιεροφάντης, ο Ιησούς, του οποίου φαρισαϊκά χρησιμοποιούν τους λόγους μέσα από τα ευαγγέλια, τους έχει πει: «ο δε μείζων υμών έσται υμών διάκονος» (Ματθαίος, κγ΄, 11)

Την εκκλησία δεν την βλέπουμε σαν μια σμικρογραφία της κοινωνίας μας. Κι αλίμονο, αν επέτρεπε στον εαυτό της να είναι έτσι. Οι λειτουργοί της, ως επικεφαλής της εκκλησίας, δεν επιτρέπεται να έχουν τα ελαττώματα των κοσμικών αρχόντων. Την έπαρση, την ματαιοδοξία και την τάση για επίδειξη. Έχουν ήδη περάσει 192 χρόνια από την ημέρα που κηρύχθηκε η επανάσταση της απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό. Είναι καιρός οι επίσκοποι να βγάλουν από πάνω τις μίτρες, τους αρχιερατικούς σάκους και να αφήσουν τις χρυσές και ασημένιες πατερίτσες. Τα αυτοκρατορικά στέμματα, τα βυζαντινά λαμπρά ενδύματα και οι ράβδοι εξουσίας, τα περίτεχνα μητροπολιτικά μέγαρα, οι αστραφτερές Μερσεντές δεν έχουν καμία σχέση με τον Μέγα Αρχιερέα, που είπε για τον εαυτό Του: «ο δε υιός του ανθρώπου ουκ έχει πού την κεφαλήν κλίνη» (Ματθαίος, η΄, 20) Η θριαμβευτική είσοδος του Κυρίου στην Ιερουσαλήμ, που θα γιορτάσουμε σε δύο μέρες, δεν έγινε με βασιλικό άρμα και λευκούς ίππους, αλλά επί πώλου όνου, όπως είχε προφητευθεί: «είπατε τη θυγατρί Σιών, ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται πραΰς και επιβεβηκώς επί όνου και πώλον υιόν υποζυγίου»

Θέλουμε πράους τους ιερείς μας και με χαμόγελο. Η μοναστική αυστηρότητα και το αγέλαστο πρόσωπο ορισμένων δεν είναι για την εκκλησία των κοσμικών. Κι εμείς είμαστε κοσμικοί. Δεν μπορούμε να έχουμε την πειθαρχία των μοναχών. Δεν χρειάζεται να γίνονται τόσο αυστηροί και επιτιμητικοί προς το εκκλησίασμα. Αν ο Ιησούς είπε για όσους τον σταύρωσαν και τον χλεύασαν: «Πάτερ, άφες αυτοίς…» πόση ανοχή και κατανόηση πρέπει να δείξουν για λίγη βιασύνη και φασαρία από τις νοικοκυρές με τα μικρά παιδιά;

Θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο “Αναφορά στον Γκρέκο” του Νίκου Καζαντζάκη:

[[ Όταν σήμερα ρωτήσαμε έναν καλόγερο που συναπαντήσαμε απόξω από το νεκροταφείο της Μονής γιατί ζωγραφίζουν πάντα στην είσοδο του κοιμητηρίου το Χριστό σταυρωμένο κι όχι, όπως θα ‘πρεπε, το Χριστό που ανασταίνεται, ο καλόγερος θύμωσε: « Ο Χριστός ο σταυρωμένος είναι ο Χριστός μας» αποκρίθηκε, «είδες ποτέ στο Βαγγέλιο ο Χριστός να γελάει; Πάντα αναστενάζει, μαστιγώνεται και κλαίει• πάντα σταυρώνεται.» Κι εμείς, μην μπορώντας απόψε να κοιμηθούμε, λέγαμε:

- Πρέπει, ήρθε ο καιρός να κάμουμε το Χριστό να γελάσει• να μη μαστιγώνεται πια, να μην κλαίει, να μη σταυρώνεται. Να σμίξει μέσα του και ν’ αφομοιώσει τους δυνατούς χαρούμενους θεούς της Ελλάδας. Ήρθε ο καιρός ο Ιουδαίος Χριστός να γίνει Έλληνας.]]

Ο Χριστός και γελούσε και είχε ένα μόνιμο χαμόγελο στο πρόσωπό του. Αν ήταν κατσούφης, δε θα κέρδιζε τα πλήθη. Η γλυκύτητα του προσώπου Του τραβούσε τους άξεστους χωρικούς. Και ήταν ταπεινός γιατί γνώριζε ότι η ταπεινοφροσύνη είναι η κλωστή που συγκρατεί όλα τα μαργαριτάρια της αρετής. Ο χωρίς έπαρση εκκλησιαζόμενος κατά βάθος λέει: «Προτιμώ τα ελαττώματα που με κρατούν ταπεινό Τελώνη, παρά τις αρετές που μου ανάβουν την οίηση και με καταντούν υπερόπτη Φαρισαίο.» Γνωρίζει ότι την σταύρωση την ακολουθεί πάντοτε η Ανάσταση, που είναι γιορτή χαράς. Και καμιά αυστηρότητα, από οποιοδήποτε ιερωμένο, στον οποίο παραχωρήθηκε από την ενορία η εκκλησία- και δεν είναι ιδιοκτησία του- για να διακονεί, δεν μπορεί να μας κόψει το γέλιο- έστω αυτό το ελάχιστο γέλιο που μας άφησαν οι κυβερνώντες με τα απάνθρωπα μέτρα που καθημερινά σκαρφίζονται για να μας αφανίσουν- …