Ηττημένος είναι μόνον όποιος παραιτείται…

[[ δαμ- ων ]]

Η ζωή είναι σαν την παλίρροια. Έχει περιόδους όπου κυριαρχεί η πλημμυρίδα και περιόδους όπου έρχεται η άμπωτις. Άλλοτε έχουμε άνοδο του επιπέδου ζωής των κατοίκων σε αρκετές χώρες του πλανήτη- είναι τα λεγόμενα χρόνια των παχέων αγελάδων- κι άλλοτε το επίπεδο ζωής βυθίζεται- για να περιέλθουμε στην εποχή των ισχνών αγελάδων. Κάποτε η ζωή μας σημαδεύεται από νίκες και κάποτε από ήττες. Όταν νιώθουμε την ικανοποίηση της νίκης, φουσκώνουμε από υπερηφάνεια και πλημμυρίζουμε από αισιοδοξία. Μα όταν έρχεται η εποχή με τις ήττες μας πνίγει η ηττοπάθεια και η απαισιοδοξία. Θολώνει το μυαλό μας, πληγώνεται ο εγωισμός μας και νομίζουμε πως χάνεται ο κόσμος. Πιστεύουμε ότι ήρθε το τέλος του κόσμου. Δεν έχουμε τη νηφαλιότητα να παραμερίσουμε τις γκρίζες κουρτίνες της ζωής μας και να δούμε πίσω απ’ αυτές τα σπουδαία μαθήματα που πήραμε και έχουμε την προοπτική να πάρουμε. Γιατί στον πλανήτη αυτό, σ’ αυτό το μεγάλο κοσμικό σχολείο, δεν ενσαρκωθήκαμε για να ικανοποιήσει ο κατώτερος εαυτός την φιληδονία του, αλλά ν’ αποκτήσει η ψυχή γνώση μέσα από τα μαθήματα που της παρέχει η Ζωή. Οι Σειρήνες με το μαυλιστικό τραγούδι τους για τις απολαύσεις του σώματος, μας έκαναν να ξεχάσουμε τον βασικό προορισμό μας. Να γυρίσουμε στην Ιθάκη μας. Αυτό το συναρπαστικό ταξίδι προς την Ιθάκη, το γεμάτο εμπειρίες, βιωματική γνώση, με τις μικρές και μεγάλες νίκες, με τις εξίσου σημαντικές μικρές και μεγάλες ήττες, που σαν τον άνεμο ωθούν τα πανιά στο ιστίο της ψυχής μας να διασχίσει τα νερά της θάλασσας της ζωής, άλλοτε σε αγριεμένα κύματα και τους ανέμους να λυσσομανούν, κι άλλοτε σε γαληνεμένα νερά όπου καθρεφτίζεται ο ήλιος, βάφοντάς τα χρυσά, και μετά το φεγγάρι, που τα βάφει ασημένια.

Η συνέχεια >>> εδώ …

Βιαζόμαστε σ’ αυτό το ταξίδι. Είμαστε ανυπόμονοι. Θέλουμε να φτάσουμε στον προορισμό μας γρήγορα για να χαρούμε το νησί μας. Πριν να δούμε το φως του ήλιου και από τα σπλάχνα μας βγει το πρώτο κλάμα, η ψυχή μας πέρασε από τη βρύση της λησμοσύνης και ήπιε μπόλικο νερό. Έτσι ξεχάσαμε ότι είμαστε μια μικρή σταγόνα από τον ωκεανό του Αιώνιου. Αποκοπήκαμε από το Απέραντο, το Άφθαρτο και Αιώνιο για να κάνουμε το δικό μας ταξίδι. Να νιώσουμε την μοναδικότητα της ατομικότητας. Τις συγκλονιστικές εμπειρίες της προσωρινής προσωπικότητας. Αυτά τα μεγάλα προσωπικά μαθήματα να γίνουν ο θησαυρός της ατομικότητας, που τα συλλέγει τάλαντο- τάλαντο, δραχμή- δραχμή, από τις προσωπικότητες που χρησιμοποιεί.

Στην αρχαία Ελλάδα οι μυημένοι στα μυστήρια- κυρίως τα Ορφικά, τα Καβείρια και τα Ελευσίνια, διδάσκονταν για την πολλαπλή ενσάρκωση της ψυχής, ώστε μέσα από πολλές ευκαιρίες και μαθήματα να μπορέσει να τελειωθεί και στο τέλος να θεωθεί. Τα ίδια δίδασκαν στις σχολές τους ο Πυθαγόρας και ο Πλάτωνας. Σε πολλά συγγράμματα των Πυθαγορείων και των Νεοπλατωνικών αναφέρεται η ένδυση της ψυχής με σώματα σε διάφορες εποχές. Οι μυημένοι μάθαιναν για τον θάνατο του σώματος, αλλά την αθανασία της ψυχής, που κατά διαστήματα έρχεται στο φυσικό πεδίο με ένα σώμα. Είναι το μακρύ ταξίδι της ψυχής, που αναφέραμε παραπάνω, η οποία συμβολίζεται με το μυθικό πρόσωπο του Οδυσσέα, και η οποία φλέγεται να επιστρέψει στην Ιθάκη της, στον οίκο του Πατρός της. Από ‘κει ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι της για να γνωρίσει νίκες και ήττες, τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, να αποπλανηθεί από την Κίρκη και την Καλυψώ, αλλά ο νόστος είναι άσβηστος. Η τελείωση σε μια ενσάρκωση δεν μπορεί να επιτευχθεί. Η γνώση δεν αποκτιέται σε μια τάξη του σχολείου. Γι’ αυτό η μαθητεία της ψυχής στο γήινο κοσμικό σχολείο γίνεται σε διαφορετικές τάξεις- με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα- προχωρώντας από το δημοτικό στο γυμνάσιο, μετά στο λύκειο για να φτάσει στο πανεπιστήμιο. Στα πρώτα σχολεία δε θυμάται τις προηγούμενες ζωές. Η σοφία της ζωής έχει φροντίσει γι’ αυτό, γιατί η ανωριμότητα μπορεί να την πισωγυρίσει. Η παράδοση λέει ότι πριν την ενσάρκωση πίνει νερό από την πηγή της Λησμοσύνης. Μα όταν φτάσει στο πανεπιστήμιο πίνει από την πηγή της Μνημοσύνης, οπότε της έρχονται αναμνήσεις από τις προηγούμενες ζωές, ή της δίνονται σταδιακά, για να αποτελέσουν ορόσημα για το προχώρημά της. Σε ορισμένους τάφους βρέθηκαν χρυσές πινακίδες, με οδηγίες προς τις ψυχές. Στη Πετηλία της Κάτω Ιταλίας αναφέρονται οδηγίες για την μελλοντική ενσάρκωση των ψυχών των μυστών. Έχει πολύ ενδιαφέρον και γι’ αυτό τις παραθέτουμε:

« Θα βρεις μια κρήνη στα αριστερά του οίκου του Άδη,

δίπλα σ’ αυτήν λευκό βρίσκεται κυπαρίσσι.

Σ’ αυτήν την κρήνη μην πλησιάσεις κοντά.

Αλλά θα βρεις μιαν άλλη κοντά στης Μνημοσύνης τη λίμνη,

που κρύο νερό αναβρύζει

και φύλακες τη φυλάνε.

Πες : “Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού,

Αλλά το γένος μου είναι βεβαίως (μόνον) ουράνιο.

Αυτό το γνωρίζετε και εσείς οι ίδιοι.

Φλέγομαι από τη δίψα μου και χάνομαι.

Δώστε μου γρήγορα νερό, κρύο νερό,

που αναβρύζει από της Μνημοσύνης τη λίμνη”.

Και αυτοί θα σου δώσουν να πιεις από την ιερή κρήνη

Και τότε μαζί με τους άλλους ήρωες θα βασιλεύεις……»

Η πρώτη κρήνη που περιγράφεται είναι της Λησμοσύνης, ενώ η δεύτερη της Μνημοσύνης. Όποιος πιεί από το νερό της Λησμοσύνης δεν θυμάται τίποτα. Σε αυτόν όμως που θα πιεί από το νερό της Μνημοσύνης αναδύονται αναμνήσεις από το παρελθόν!

Ο Κ. Καβάφης δίνει σε όλους μας τη συμβουλή:

«Σὰ βγεῖς στὸν πηγαιμὸ γιὰ τὴν Ἰθάκη,

νὰ εὔχεσαι νά ῾ναι μακρὺς ὁ δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.»

Η ανωριμότητα της ψυχής είναι αυτή που βάζει στην πορεία μας τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες. Την οργή του Ποσειδώνα εμείς οι ίδιοι την προκαλούμε. Έτσι επιβεβαιώνεται ο ποιητής σε κάποια άλλη στροφή:

«Τοὺς Λαιστρυγόνας καὶ τοὺς Κύκλωπας,

τὸν ἄγριο Ποσειδῶνα δὲν θὰ συναντήσεις,

ἂν δὲν τοὺς κουβανεῖς μὲς στὴν ψυχή σου,

ἂν ἡ ψυχή σου δὲν τοὺς στήνει ἐμπρός σου.»

Η Ζωή δε βιάζεται καθόλου. Ο Αιώνιος δεν υπόκειται στη σχετικότητα του χρόνου. Ποτέ του ο καρπός δεν ωρίμασε μεμιάς. Θέλει το χρόνο του. Γι’ αυτό η ψυχή ωριμάζει και τελειώνεται σταδιακά, μέσα από πολλές ενσαρκώσεις σε διαφορετικές χώρες, σε διαφορετικούς πολιτισμούς, με διαφορετικούς συντρόφους και συνεργάτες. Με επιτυχίες κι αποτυχίες, με ήττες και με νίκες. Έτσι ισχύει όσα αναφέρει ο Αλεξανδρινός ποιητής στους τελευταίους στίχους του:

«Ἀλλὰ μὴ βιάζεις τὸ ταξίδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλὰ νὰ διαρκέσει.

Καὶ γέρος πιὰ ν᾿ ἀράξεις στὸ νησί,

πλούσιος μὲ ὅσα κέρδισες στὸν δρόμο,

μὴ προσδοκώντας πλούτη νὰ σὲ δώσει ἡ Ἰθάκη.

Ἡ Ἰθάκη σ᾿ ἔδωσε τ᾿ ὡραῖο ταξίδι.

Χωρὶς αὐτὴν δὲν θά ῾βγαινες στὸν δρόμο.

Ἄλλα δὲν ἔχει νὰ σὲ δώσει πιά.

Κι ἂν πτωχικὴ τὴν βρεῖς, ἡ Ἰθάκη δὲν σὲ γέλασε.

Ἔτσι σοφὸς ποὺ ἔγινες, μὲ τόση πεῖρα,

ἤδη θὰ τὸ κατάλαβες οἱ Ἰθάκες τὶ σημαίνουν.»

Ιθάκη μας είναι η “Βασιλεία των Ουρανών”. Είμαστε γήινοι, αλλά ταυτόχρονα είμαστε και ουράνιοι. Αυτό τονίζει η πινακίδα της Πετηλίας, που αναφέραμε: «Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος». Έχουμε ξεχάσει, ή μας έχουν κάνει να ξεχάσουμε το σπουδαίο: «αυτάρ εμοί γένος ουράνιον». Μας έχουν γαλουχήσει, στα πλαίσια μιας πεσιμιστικής και δουλοπρεπούς ταπεινότητας οι υπερόπτες θρησκευτικοί ηγέτες και οι ιερείς τους, να πιστεύουμε την ασημαντότητά μας. Μας κρύβουν την ουράνια καταγωγή μας και μας γεμίζουν με την ενοχή της παρακοής. Μιας παρακοής, που πιθανόν να περιλαμβανόταν στο θείο σχέδιο. Φορτωθήκαμε σαν προπατορικό αμάρτημα την ηθελημένη εκστρατεία στο Ίλιο της ύλης, για να την κατακτήσουμε, να μάθουμε τους νόμους της, τις ιδιότητές της, να χρησιμοποιήσουμε όλες τις δυνατότητές της! Το Πνεύμα Θεού δεν μπορούσε να την γνωρίσει όπως το κτίσμα Του. Κι αυτή είναι η αποστολή μας. Να βιώσουμε τα μυστικά του υλικού κόσμου. Ξεκινήσαμε σαν ψυχές από την Ιθάκη μας, την Βασιλεία των Ουρανών, για να κατακτήσουμε την Τροία- ύλη, με όπλα το σώμα, τις αισθήσεις και το νου. Μετά με τα λάφυρα αυτής της κατάκτησης θα επιστρέψουμε στο παλάτι της Ιθάκης! Στις μάχες μας, όμως, θα γνωρίσουμε και ήττες. Οι ήττες είναι ένα κομμάτι της ζωής μας και δεν πρέπει να μας απογοητεύουν.

Για την ήττα ο Βραζιλιάνος συγγραφέας Πάουλο Κοέλο στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο “Το χειρόγραφο της Άκρα”, γράφει:

[[ Τότε ο γείτονάς του ο Γιακόβ είπε: - Μίλησέ μας για την ήττα.

Ο Έλληνας πήρε το λόγο και είπε τούτα τα λόγια:

- Μπορεί ένα φύλλο που πέφτει από το δέντρο το χειμώνα να νιώσει ηττημένο από το κρύο;

Το δέντρο λέει στο φύλλο: «Αυτός είναι ο κύκλος της ζωής. Μπορεί εσύ να νομίζεις ότι θα πεθάνεις, όμως συνεχίζεις να υπάρχεις μέσα μου. Χάρη σε σένα ζω, επειδή μου δόθηκε η δυνατότητα να αναπνεύσω. Χάρη σε σένα ένιωσα αγάπη, επειδή μπόρεσα να προσφέρω σκιά στους κουρασμένους ταξιδιώτες. Οι χυμοί σου έχουν ενωθεί με τους δικούς μου, είμαστε ένα».

Μπορεί ένας άνθρωπος που ετοιμαζόταν χρόνια για να ανέβει στο ψηλότερο βουνό του κόσμου να νιώσει ηττημένος όταν φτάνει μπροστά στο βουνό και ανακαλύπτει ότι η φύση το έχει κρύψει μέσα σε μια θύελλα; Ο άνθρωπος λέει στο βουνό: «Δε με θέλεις τώρα, όμως ο καιρός θα αλλάξει και μια μέρα θα μπορέσω να ανέβω στην κορυφή σου. Εν τω μεταξύ, περίμενέ με».

Μπορεί ένας νεαρός, όταν τον απορρίπτει ο πρώτος του έρωτας, να πει πως δεν υπάρχει αγάπη; Ο νεαρός μονολογεί: «Θα συναντήσω έναν άνθρωπο που θα μπορεί να καταλάβει τι νιώθω. Και θα είμαι ευτυχισμένος σ’ όλη μου τη ζωή».

Στον κύκλο της ζωής δεν υπάρχει νίκη ούτε ήττα: υπάρχει κίνηση.

Ο χειμώνας μάχεται να επικρατήσει, στο τέλος όμως αναγκάζεται να παραχωρήσει τη νίκη στην άνοιξη, που φέρνει μαζί της λουλούδια και χαρά.

Το καλοκαίρι θέλει να κρατήσουν οι ζεστές του μέρες για πάντα, γιατί είναι πεπεισμένο ότι η ζέστη είναι ευεργετική για τη γη. Τελικά όμως αποδέχεται την άφιξη του φθινόπωρου, που θα επιτρέψει στη γη να ξεκουραστεί.

Η γαζέλα τρώει το χορτάρι και την καταβροχθίζει το λιοντάρι. Το θέμα δεν είναι ποιος είναι ο πιο δυνατός, αλλά πώς μας δείχνει ο Θεός τον κύκλο του θανάτου και της ανάστασης.

Στον κύκλο αυτό δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, μονάχα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν. Όταν το καταλάβει αυτό η καρδιά του ανθρώπου, θα απελευθερωθεί. Θα αποδέχεται χωρίς πόνο τις δύσκολες στιγμές και δε θα αφήνεται να ξεγελαστεί από τις στιγμές της δόξας.

Και τα δυο θα περάσουν. Η μια κατάσταση θα διαδεχτεί την άλλη. Και ο κύκλος θα συνεχιστεί μέχρι να απελευθερωθούμε από τη σάρκα και να συναντηθούμε με τη Θεϊκή Ενέργεια.

Έτσι, όταν ο παλαιστής στην αρένα- είτε από δική του επιλογή είτε επειδή τον έστειλε εκεί το μυστηριώδες πεπρωμένο-, ας νιώθει χαρά το πνεύμα του για τη μάχη που θα δώσει. Αν διατηρήσει την αξιοπρέπεια και την τιμή του, δε θα ηττηθεί ποτέ, ακόμα κι αν χάσει τον αγώνα, επειδή η ψυχή του θα είναι άθικτη.

Και δε θα κατηγορήσει κανέναν γι’ αυτό που του συμβαίνει. Από τότε που αγάπησε για πρώτη φορά και τον απέρριψαν την ικανότητά του να αγαπάει. Ό,τι ισχύει στον έρωτα ισχύει και στον πόλεμο.

Όταν χάνουμε μια μάχη ή όλα όσα νομίζαμε πως είχαμε, ζούμε στιγμές δυστυχίας. Όταν όμως οι στιγμές αυτές περνούν, ανακαλύπτουμε μια άγνωστη δύναμη που υπάρχει μέσα στον καθένα από μας, μια δύναμη που μας εκπλήσσει και αυξάνει τον αυτοσεβασμό μας.

Κοιτάζουμε γύρω μας και λέμε στον εαυτό μας: «Επέζησα». Και χαιρόμαστε με τα λόγια μας.

Μόνο όσοι δεν αναγνωρίζουν τη δύναμη αυτή λένε: «Έχασα». Και νιώθουν λύπη.

Άλλοι όμως, ακόμα κι αν υποφέρουν από την ήττα και ταπεινώνονται από ιστορίες που διαδίδουν γι’ αυτούς οι νικητές, επιτρέπουν στον εαυτό τους να δακρύσει, μα ποτέ δε νιώθουν αυτολύπηση. Ξέρουν απλώς πως η μάχη διεκόπη και πως τη συγκεκριμένη στιγμή οι ίδιοι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση.

Ακούν τους χτύπους της καρδιάς τους. Προσέχουν πως βρίσκονται σε ένταση. Πως φοβούνται. Κάνουν έναν απολογισμό της ζωής τους και ανακαλύπτουν πως, παρά τον τρόμο που αισθάνονται, η πίστη καίει ακόμα στην καρδιά τους και τους ωθεί προς τα εμπρός.

Προσπαθούν να μάθουν πού έκαναν λάθος και πού όχι. Εκμεταλλεύονται τη στιγμή που είναι πεσμένοι κάτω για να ξεκουραστούν, για να γιατρέψουν τις πληγές τους, να ανακαλύψουν νέες στρατηγικές και να εξοπλιστούν καλύτερα.

Και φτάνει μια μέρα που τους χτυπά την πόρτα μια καινούργια μάχη. Ο φόβος υπάρχει ακόμα, όμως πρέπει να δράσουν- αλλιώς θα μείνουν πεσμένοι για πάντα. Σηκώνονται, αντικρίζουν τον αντίπαλο και θυμούνται τον πόνο που έζησαν και δε θέλουν να ξαναζήσουν.

Η προηγούμενη ήττα τους αναγκάζει να νικήσουν τούτη τη φορά, αφού δε θέλουν να ξαναζήσουν τον ίδιο πόνο.

Κι αν η νίκη δεν έρθει αυτή τη φορά, θα έρθει την επόμενη. Κι αν όχι την επόμενη, τη μεθεπόμενη. Το χειρότερο δεν είναι να πέφτεις, είναι να μη σηκώνεσαι.

Ηττημένος είναι μόνο όποιος παραιτείται. Οι άλλοι είναι όλοι νικητές.

Και θα έρθει η μέρα που οι δύσκολες στιγμές θα είναι ιστορίες τις οποίες θα αφηγούνται περήφανοι σε όποιον θέλει να τους ακούσει. Και όλοι θα ακούν με σεβασμό, και θα μάθουν να έχουν τρία σημαντικά πράγματα:

Υπομονή, και να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να δράσουν.

Σοφία, για να μην αφήσουν την επόμενη ευκαιρία να ξεφύγει.

Και περηφάνια για τις ουλές τους.

Οι ουλές είναι μετάλλια χαραγμένα στη σάρκα τους με φωτιά και σίδερο και θα τρομάζουν τους εχθρούς τους, γιατί θα δείχνουν πως ο άνθρωπος που στέκεται απέναντί τους έχει μεγάλη εμπειρία στη μάχη. Συχνά αυτό μας κάνει να επιζητάμε το διάλογο και να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις.

Οι ουλές μιλούν πιο δυνατά από την κόψη του σπαθιού που τις δημιούργησε. ]]

Στο μεγάλο δέντρο της Ζωής εμείς είμαστε τα φύλλα. Ακόμη κι όταν πεθαίνουμε εξακολουθούμε να ζούμε! Γιατί δεν είμαστε το σώμα μας. Είμαστε η εξελισσόμενη ψυχή που είναι αθάνατη και όταν αποβάλλει όλες τις αδυναμίες της, όλη τη σκουριά της, θα ενωθεί με το πνεύμα, το οποίο σ’ αυτό το στάδιο είναι ο σιωπηλός παρατηρητής της προσπάθειάς της. Το σώμα είναι ένα πουκάμισο, που φόρεσε η ψυχή για τις ανάγκες της, κι όταν παλιώσει και δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες της θα το αποβάλει οριστικά, ώστε «χους εις χουν απελεύσει». Χάρη στη σύντομη ζωή μας το δέντρο της Ζωής επιτέλεσε ένα μέρος από το έργο του. Η αγάπη μας έγινε αγάπη του. Η γνώση μας καταγράφηκε σαν γνώση του. Ποτέ δεν ήμασταν ασήμαντοι γι’ αυτό. Γιατί μέσα από εμάς ανάπνευσε, οι χυμοί των συναισθημάτων μας του έδωσε ζωτικότητα. Οι νίκες μας καταγράφηκαν σαν νίκες του. Οι ήττες μας δεν ήσαν πισωγυρίσματα, αλλά μαθήματα πολύτιμα για τα επόμενα στάδια.

Δεν στεκόμαστε στις ήττες μας. Ο Αρχίλοχος είχε πει: «Μήτε νικών αμφάδην αγάλλεο, μήτε νικηθείς, εν οίκω καταπεσών οδύρεο» (μετάφρ: μήτε αν νικήσεις να χαίρεσαι πολύ, ούτε αν νικηθείς να κλαις και να οδύρεσαι στο σπίτι σου). Γιατί πολύ σοφά ο Γερμανός συγγραφέας Bertolt Brecht μας τονίζει: «Αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει.» Η ήττα δεν είναι μόνιμη. Ο Αμερικάνος δημοσιογράφος Dana Blackenhorn έχει γράψει κάτι, στο οποίο πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία: «Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε μια αιώνια αλήθεια: Η ήττα, όπως και η νίκη, είναι πάντοτε προσωρινή». Η σημερινή ήττα, λοιπόν, μπορεί να γίνει η αυριανή νίκη! Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του Γάλλου συγγραφέα Alfred de Vigny: «Να νικιέσαι καμιά φορά, αλλά να μην υποκύπτεις ποτέ».

Στον κύκλο της ζωής δεν υπάρχει νίκη ούτε ήττα: υπάρχει κίνηση. Αν προσωρινά βρεθούμε στη θέση του ηττημένου, είναι για να βοηθήσουμε κάποιον να νιώσει την ικανοποίηση του νικητή. Να του δώσουμε την ώθηση που χρειαζόταν γιατί βρισκόταν σε τέλμα. Στον κύκλο της ζωής δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Υπάρχουν μονάχα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν κι εμείς είμαστε οι ηθοποιοί που θα παίξουμε άλλοτε το ρόλο του νικητή κι άλλοτε του ηττημένου. Ακόμη κι αν η ήττα μας είναι ήττα θανάτου, έχουμε παίξει άριστα το ρόλο για τον οποίο έχουμε επιλεγεί- οι ώριμες ψυχές τον έχουν συνειδητά επιλέξει. Η θυσία- περίπτωση της συνειδητής επιλογής- προσφέρει το λίπασμα για να θρέψει το δέντρο της ζωής. Το χορτάρι ασυνείδητα θυσιάζεται για να ζήσει το αρνί. Το αρνί θυσιάζεται για να ζήσει ο λύκος, αλλά και ο άνθρωπος. Μακάριος ο γονιός που δίνει τη ζωή του για το παιδί του. Δύο φορές μακάριος ο ήρωας που με ηρωική πράξη δίνει τη ζωή για την πατρίδα. Τρισμακάριος ο μύστης που θυσιάζεται για να κάνει βήματα προόδου η ανθρωπότητα. Ο καθένας, από όσους μακαρίσαμε, πεθαίνει για να αναστηθεί σε μορφή πιο εξελιγμένη, πλησιάζοντας περισσότερο προς την ποθητή τελείωση.

Επομένως στον κύκλο της ζωής δεν υπάρχουν νικητές, δεν υπάρχουν ηττημένοι. Αν το καταλάβουμε, κι απελευθερωθούμε από τον πόνο της ήττας, θα εμπιστευτούμε καλύτερα τη ροή του ποταμού της ζωής, που θα μας φέρει να ενωθούμε με τον ωκεανό της Ζωής. Αν απαλλαγούμε από της έπαρση της νίκης, αν δεν ξεγελαστούμε από τις στιγμές της πρόσκαιρης δόξας, χωρίς αντιστάσεις θα αφεθούμε σ’ αυτόν τον ποταμό με τη βεβαιότητα ότι θα αφομοιωθούμε στον αιώνιο ωκεανό. Με διαδοχικά περάσματα από το στάδιο του νικητή και του ηττημένου, από την πλημμυρίδα στην άμπωτη, από την εποχή των παχέων στην εποχή των ισχνών αγελάδων θα απελευθερωθούμε από τη σάρκα, από τις ενσαρκώσεις, και θα ενωθούμε εμείς το πνεύμα, η σταγόνα, με το Πνεύμα, τον Ωκεανό. Έτσι, όπως είπε και ο Καπαμπλάνκα Χ.: «Εκείνος που θέλει να τελειοποιείται πρέπει να βλέπει τις ήττες του σαν μαθήματα». Για να συμπληρώσει ο Φίλιπς Ου: «Τι είναι ήττα; Μόνο και μόνο ένα βήμα προς κάτι πιο τέλειο». Μην μένουμε μόνο στις νίκες. Πολύ σωστά ο Βρετανός πρωθυπουργός την εποχή του 2ου παγκ. Πολέμου Ουίνστον Τσώρτσιλ έχει πει: «Η νίκη δεν είναι ποτέ οριστική», ενώ η συμπατριώτισσά του συγγραφέας George Eliot παρατηρεί πως: «Υπάρχουν πολλές νίκες που είναι χειρότερες από ήττες».

Όταν νομίζουμε ότι ηττηθήκαμε, είναι σωστό να ανακεφαλαιώνουμε τις πράξεις μας για να εντοπίσουμε που κάναμε τα λάθη μας. Τα λάθη είναι ο κανόνας της ζωής. Δεν κάνει λάθη μόνο όποιος έχει παραιτηθεί από τη ζωή. Ο αγωνιστής θα κάνει λάθη. Εντοπίζοντας τις λανθασμένες επιλογές και ενέργειές μας, υιοθετούμε νέες στρατηγικές. Επιλέγουμε καλύτερα όπλα για τον αγώνα μας. Θωρακιζόμαστε με θέληση, θάρρος, αποφασιστικότητα, και κυρίως με την επιθυμία να μην ξαναζήσουμε τον ίδιο πόνο. Έτσι ριχνόμαστε και πάλι στη μάχη με την πίστη της νίκης. Γιατί λαχταρούμε πολύ να ζήσουμε. Και σίγουρα η νίκη θα έρθει. Αυτά γράφει στο μελοποιημένο ποίημά του “Ο Έκτορας και η Ανδρομάχη” ο Ιακ. Καμπανέλλης:

[[ Από το Τρωικό κάστρο η Ανδρομάχη

στον Έκτορα που κίναε για τη μάχη

φώναξε με φωνή φαρμακωμένη:

«Στρατιώτη μου, τη μάχη θα κερδίσει,

όποιος πολύ το λαχταρά να ζήσει.

Όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει,

στρατιώτη μου για πόλεμο δεν κάνει»]]

Γιατί ηττημένος δεν είναι όποιος νικηθεί, αλλά όποιος παραιτείται. Ο πρώην Αμερικάνος πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον είχε πει: «Δεν είναι κανείς τελειωμένος όταν νικηθεί. Είναι όταν παραιτηθεί». Η ήττα δεν πρέπει να φέρνει απογοήτευση, αλλά να ανανεώνει το θάρρος! Για την ψυχή δεν υπάρχει ήττα, όπως για το χρόνο δεν υπάρχει το σκοτάδι. Το σκοτάδι είναι η απουσία του φωτός που οφείλεται στην περιστροφική κίνηση της γης γύρω από τον άξονά της. Οι περιοχές της γης που δεν φωτίζονται από το φως του ήλιου έχουν σκοτάδι. Αντίθετα όσες φωτίζονται από τον ήλιο έχουν ημέρα. Και την ημέρα διαδέχεται με φυσικό τρόπο το σκοτάδι, γιατί σε λίγες ώρες η φωτισμένη αρχικά περιοχή θα βρεθεί στην αντίθετη ως προς τον ήλιο πλευρά. Οι νίκες και οι ήττες είναι εναλλαγές στη ζωή του ανθρώπου για να προκαλέσουν τα κατάλληλα συναισθήματα και να εγείρουν την ψυχή να πάρει τα μαθήματά της. Γιατί τα καλύτερα μαθήματα είναι τα παθήματα. Ο σοφός λαός μας λέει: «Αν δεν πάθεις, δεν θα μάθεις»!

Στη διάρκεια του βίου μας θα γνωρίσουμε πολλές φορές τη θλίψη, που θα την εκλάβουμε σαν ήττα. Όμως, έχουμε τον παρήγορο λόγο του Ιησού: «εν τω κόσμω θλίψιν έξετε∙ αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιωάννης, ιστ΄, 33). Η δική Του νίκη γίνεται προάγγελος και της δική μας. Γιατί όπως μας λέει ο Ιωάννης, ο αγαπημένος μαθητής Του: «ότι παν το γεγεννημένον εκ Θεού νικά τον κόσμον» (Α΄ επιστολή Ιωάννου, ε΄, 4) Και η μεγάλη νίκη μας δεν θα γιορταστεί με Ρωμαϊκό θρίαμβο, αλλά με την χαρά της επιστροφής στην Ιθάκη.

Σαν πολίτες αυτής της χώρας και σαν έθνος νιώθουμε ότι έχουμε υποστεί πολλές και αλλεπάλληλες ήττες σε αυτά τα χρόνια της κρίσης. Η κρίση, όμως, δεν είναι μόνο οικονομική- μια κρίση που οφείλεται σε κακή οικονομική διαχείριση. Είναι κυρίως ηθική κρίση. Κρίση αξιών. Χάθηκε το ήθος, η δικαιοσύνη, η αξιοκρατία, η αξιολόγηση των στόχων. Επικράτησε η ρεμούλα, η φαυλότητα, ο παχυδερμισμός, ο εγωκεντρισμός. Το νόμιμο αντικαταστάθηκε από το νομιμοφανές. Για να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση υπήρξε μια προϊστορία. Βλέπαμε την επέλαση του κακού, μα πιστεύαμε πως δεν θα αγγίσει εμάς προσωπικά. Εμείς να περάσουμε καλά και για τους άλλους «γαία πυρί μειχθήτω». Δεν θέλαμε να καταλάβουμε πως αν πιάσει φωτιά το σπίτι του γείτονα, γρήγορα η φωτιά θα επεκταθεί και στο δικό μας. Τα λάθη μας πολλά. Αλλά πολλά και τα μαθήματα που πήραμε. Ήρθε ο καιρός να αξιοποιήσουμε αυτά τα μαθήματα. Να ανασυνταχθούμε και να κάνουμε αντεπίθεση. Να κερδίσουμε και πάλι την ελευθερία μας, τα δικαιώματά μας, τη χαμένη μας αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία που έγινε δικτατορία με δημοκρατικό μανδύα. Δεν επιτρέπουμε σε καμιά τρόικα, σε κανένα ΔΝΤ, σε κανένα παρανοϊκό Σόιμπλε να αποφασίζει για την τύχη των παιδιών μας. Η νίκη τους είναι πρόσκαιρη. Η ήττα μας προσωρινή. Δεν μας ταιριάζει η ηττοπάθεια. Πάλης ξεκίνημα, νέοι αγώνες…

Και να μη ξεχνάμε ότι «ηττημένος δεν είναι αυτός που έχει νικηθεί, αλλά αυτός που παραιτείται»…