Ηλίας, ένας αινιγματικός προφήτης

[[ δαμ- ων ]]

Προχθές ήταν του Αϊ Λιά. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, κυρίως στις κορυφές βουνών ή μεγάλων λόφων υπάρχουν εξωκλήσια, όπου γιόρτασαν πανηγυρικά τον Προφήτη Ηλία. Έναν Εβραίο Προφήτη, στον οποίο η ελλαδική εκκλησία έχει δώσει ξεχωριστή θέση και σημασία. Το ερώτημά μας είναι γιατί οι Έλληνες να τιμούν πρόσωπα που αναφέρονται στην Εβραϊκή μυθολογία και ιστορία. Γιατί, φυσικά, ο Ηλίας δεν είναι ο μοναδικός Ισραηλίτης που έχει αγιοποιήσει η εκκλησία και τον έχει επιβάλλει στους Έλληνες. Έχει αγιοποιήσει κάθε πρόσωπο που αναφέρεται στη “Γένεση” και σε άλλα βιβλία της Π. Διαθήκης, από τα πλέον ασήμαντα, όπως τον Μαθουσάλα και τον Λάμεχ, αιμομίχτες, όπως τον Λώτ, γυναίκες χωρίς πίστη, με κακία, υστεροβουλία και αμφίβολη ηθική υπόσταση, όπως η Σάρρα, η γυναίκα του Αβραάμ, βασιλιάδες που έβαζαν στο μάτι τις γυναίκες των στρατιωτών τους και τους σκότωναν μπαμπέσικα στη μάχη για να έχουν στο κρεβάτι τους τη χήρα, όπως ο Δαβίδ, μέχρι τους Προφήτες. Στην εκκλησία μας δεν έχει θέση ο Ασκληπιός, αν και έκανε θαύματα, ανασταίνοντας μέχρι και νεκρούς, ο Σωκράτης και οι μάντεις, που κι αυτοί ήσαν προφήτες. Γιατί, λέει, δεν πίστευαν στο Θεό των προπατόρων μας Αβραάμ – Ισαάκ και Ιακώβ, αλλά ήσαν ειδωλολάτρες. Τα θαύματα και οι προφητείες των αρχαίων Ελλήνων, λένε οι ιερείς και οι θεολόγοι, ήσαν απόρροια της επίδρασης του Διαβόλου, ενώ στους Εβραίους επέδρασε η θεία χάρη. Μόνο άνθρωποι μικρόνοες και με θρησκευτικές παρωπίδες μπορούν να δεχτούν έναν Θεό με εκλεκτό λαό, που στα προ Χριστού χρόνια ήσαν οι Εβραίοι και στα μετά Χριστόν οι ορθόδοξοι Έλληνες. Και μετά μιλάμε για Ισλαμιστές Ταλιμπάν! Εμάς, τους μη φανατικούς, βέβαια, κανείς δεν μας ρώτησε αν θέλουμε να έχουμε προπάτορες τους Αβραάμ- Ισαάκ- Ιακώβ και όχι τους Όμηρο- Πίνδαρο- Ευριπίδη ή τους Λεωνίδα- Κόδρο- Άλκηστη.

Η συνέχεια >>> εδώ …

Ας έρθουμε στον προφήτη Ηλία. Θα γνωρίσουμε αρχικά τον βίο του, όπως αναφέρεται στα εκκλησιαστικά βιβλία:

[[ Ο προφήτης Ηλίας έζησε τον 9 π.Χ. αιώνα και ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από τη Θέσβη (Θισβέ) της περιοχής Γαλαάδ, που βρίσκεται δυτικά του ποταμού Ιορδάνη, γι' αυτό και ονομάστηκε Θεσβίτης (Γ' Βασιλέων17,1). Ανήκε στην φυλή του Ααρών και το όνομά του σημαίνει "ο Γιαχβέ είναι Θεός". Είναι από τους γνωστότερους και μεγαλύτερους προφήτες του Ισραήλ.

Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία: Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας την οπτασία, ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά.

Εμφανίζεται σε μια δύσκολη εποχή για τον Ισραήλ όταν βασίλευσε ο Αχαάβ, ένας κακός βασιλιάς, που επηρεαζόταν από την ειδωλολάτρισσα σύζυγό του Ιεζάβελ. Η ιστορία του Ηλία ξεκινάει όταν πηγαίνει ως απεσταλμένος του Θεού προς τον ασεβή βασιλιά του Ισραήλ Αχαάβ (Γ' Βασιλέων 17,1) για να προφητεύσει για τα τρία χρόνια ανομβρίας που θα έρχονταν. Για να γλιτώσει από την οργή του Αχαάβ, ο Θεός λέει στον Ηλία να πάει ανατολικά και να κρυφτεί κοντά στο χείμαρρο Χερίθ (Γ' Βασιλέων 17,3), όπου τα κοράκια προμήθευαν ψωμί και κρέας, πρωί και βράδυ, πίνοντας νερό από το χείμαρρο (Γ' Βασιλέων 17,6). Όταν ο χείμαρρος ξεράθηκε ο Θεός του είπε να πάει στη Σαρπετά της Σιδώνας όπου θα φιλοξενούνταν από μια χήρα (Γ' Βασιλέων 17,8-9). Η χήρα περνούσε αρκετά δύσκολες καταστάσεις, όμως εξ αιτίας της φιλοξενίας που πρόσφερε στον Ηλία, το λιγοστό αλεύρι και τα άλλα τρόφιμα που είχε στο σπίτι της καθημερινά πολλαπλασιάζονταν, για όλο το διάστημα που φιλοξενούσε τον Ηλία (Γ' Βασιλέων 17,8-16). Όταν ο γιος της αρρώστησε και πέθανε ο Ηλίας προσευχήθηκε και το παιδί αναστήθηκε (Γ' Βασιλέων 17,17-24).

Όταν έληξε η ανομβρία (Γ' Βασιλέων 18,1), ο Οβαδίας, οικονόμος του βασιλιά Αχαάβ, καθώς έψαχνε να βρει χορτάρι για τα ζώα, συνάντησε τον Ηλία ο οποίος του είπε να πει στον Αχαάβ να τον συναντήσει (Γ' Βασιλέων 18,1-16). Πράγματι ο βασιλιάς συναντήθηκε και ο Ηλίας του ζήτησε να καλέσει στο όρος Κάρμηλος το λαό και τους 450 προφήτες του Βάαλ και τους 400 των δασών (Γ' Βασιλέων 18,19-20). Εκεί ζήτησε από το λαό και τους προφήτες να πουν εάν θέλουν να λατρεύουν το Θεό ή το Βάαλ. Ο λαός δεν απάντησε και ο Ηλίας ρώτησε τους προφήτες εάν θέλουν να επικαλεστούν εκείνοι το Βάαλ και αυτός τον δικό του Θεό, για να στείλουν φωτιά και να θυσιάσουν το μοσχάρι, και όποιος τους άκουγε θα λατρευόταν. Οι προφήτες του Βάαλ δέχθηκαν και ενώ επικαλούνταν το θεό τους δεν έπαιρναν καμιά απάντηση (Γ' Βασιλέων 18,25-29). Ο Ηλίας έφτιαξε το θυσιαστήριο έβαλε το μοσχάρι και μετά την προσευχή του έπεσε φωτιά και έκαψε όχι μόνο το μοσχάρι αλλά και το θυσιαστήριο (Γ' Βασιλέων 18,30-39). Κατόπιν ζήτησε από το λαό να πιάσουν τους ψευδοπροφήτες και να τους κατεβάσουν στο χείμαρρο Κεισών, όπου και τους έσφαξε (Γ' Βασιλέων 18,40). Στον Αχαάβ είπε να πάει σπίτι του για να φάει και να πιει, γιατί θα ερχόταν δυνατή βροχή (Γ' Βασιλέων 18,41-46). Ο Ηλίας ανέβηκε στη κορυφή του Καρμήλου και ενώ προσευχόταν ο ουρανός σκοτείνιασε και άρχισε να βρέχει δυνατά.

Όταν ο Αχαάβ πήγε πίσω και διηγήθηκε στη γυναίκα του Ιεζάβελ όλα όσα έκανε ο Ηλίας, η Ιεζάβελ θύμωσε και έστειλε μήνυμα στον Ηλία για να του πει πως θα τον εκδικηθεί και θα τον σκοτώσει (Γ' Βασιλέων 19,1-2). Τότε ο Ηλίας έφυγε και πήγε στη Βηρσαβεέ σε μια έρημο και έμεινε κάτω από μια άρκευθο. Εκεί ο Θεός τον παρηγόρησε, ενώ άγγελος του έφερνε καθημερινά τροφή. Μετά από περίοδο σαράντα ημερών, έφθασε στο όρος του Θεού Χωρήβ (Γ' Βασιλέων 19,9-21), εκεί όπου ο Μωυσής παρέλαβε το Νόμο από το Θεό. Στο όρος Χωρήβ ο Ηλίας έζησε μια μοναδική εμπειρία καθώς δυνατός άνεμος σηκώθηκε, έγινε σεισμός και έπεσε φωτιά και έπειτα άκουσε τον ήχο λεπτού αέρα που ήταν η φωνή του Θεού. Ο Θεός τον πρόσταξε να χρίσει τον Αζαήλ βασιλιά της Συρίας, τον Ιηού βασιλιά του Ισραήλ και τον Ελισσαιέ (Ελισσαίο) διάδοχό του προφήτη. Επίσης τον πληροφόρησε ότι ανάμεσα στο λαό που λάτρευε το Βάαλ, υπήρχαν και 7.000 που δεν τον λάτρευαν. Κατόπιν ο Ηλίας συνάντησε τον Ελισσαίο, ο οποίος πήγε μαζί του και τον υπηρετούσε (Γ' Βασιλέων 19,19-21).

Όταν η σύζυγος του Αχαάβ Ιεζάβελ άρπαξε το αμπέλι του Ναβουθαί για να το δώσει στο σύζυγό της και δολοφόνησε το Ναβουθαί, ο Ηλίας ανήγγειλε στον Αχαάβ ότι "στον τόπο που τα σκυλιά έγλυφαν το αίμα του Ναβουθαί, εκεί θα γλύψουν και το δικό του" (Γ' Βασιλέων 21,1-24). Ο Αχαάβ μετάνιωσε και ο Ηλίας του είπε πως επειδή ταπεινώθηκε η τιμωρία δεν θα ερχόταν πάνω του αλλά στους απογόνους του (Γ' Βασιλέων 21,25-29). Αργότερα προφήτευσε το θάνατο του γιου του Αχαάβ, Οχοζία (Δ' Βασιλέων 1,1-18).

Επί βασιλείας του διαδόχου του Οχοζία Ιωράμ, ο Ηλίας αρπάχτηκε με ανεμοστρόβιλο πάνω σε πύρινη άμαξα, στους ουρανούς (Δ' Βασιλέων 2,11). Ενώ ο Ελισσαίος έβλεπε τη σκηνή έσκισε τα ρούχα του ενώ η γούνα του Ηλία έπεσε πάνω του. Έτσι ο Ελισσαίος χρίστηκε προφήτης.

Ο Προφήτης άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη. Προείπε για την έλευση του Χριστού στην γη 816 χρόνια πριν. Ήταν τόσο μεγάλη η πίστη του, που κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό κάνοντας τους Ισραηλίτες με μια φωνή να πουν: "ἀληθῶς Κύριος ὁ Θεός, αὐτὸς ὁ Θεός", δηλαδή, Αληθινά! Ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, αυτός είναι ο μόνος πραγματικός και αληθινός Θεός (Γ' Βασιλέων 18,39). Επίσης, σταμάτησε την βροχή και ανάστησε νεκρούς, όπως το νεκρό γιο της Σεραφθίας χήρας. Με την φωτιά μάλιστα έκαψε τους εκατό στρατιώτες που είχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας για να τον συλλάβουν. Στο όρος Χωρήβ είδε τον ίδιο τον Θεό, όσο είναι δυνατό, βέβαια, να Τον δει άνθρωπος, διέσχισε τον Ιορδάνη με την μυλωτή του και τέλος ανελήφθη με άρμα πυρός στον ουρανό.

Η προφητεία του Ηλία για την τιμωρία της Ιεζάβελ εκπληρώθηκε (Δ' Βασιλέων 9,36), όπως εκπληρώθηκε και κατά των απογόνων του Αχαάβ (Δ' Βασιλέων 10,10-17). Το μοναδικό έγγραφο μήνυμα του Ηλία είναι η επιστολή που έστειλε προς τον Ιωράμ (Β' Παραλειπομένων 21,12-15).

Σε προφητεία του Μαλαχία (δ,΄5-6) ο Θεός υπόσχεται ότι θα στείλει τον Ηλία τον προφήτη, πριν έρθει η μέρα του Κυρίου.

Ο Ηλίας ήταν ένας μεγάλος προφήτης με πλήρη εμπιστοσύνη στο Θεό, και άνθρωπος προσευχής όπως αναφέρει και ο Ιάκωβος στην επιστολή του (5,17-18). Ο Ηλίας όπως και ο Ενώχ ήταν οι μοναδικοί άνθρωποι οι οποίοι αναλήφθηκαν στον ουρανό χωρίς να έχουν πεθάνει. Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 20 Ιουλίου. ]]

Θα σταθούμε σε κάποια περιστατικά, όπως αναφέρονται στο βίο του Προφήτη, τα οποία μας έκαναν εντύπωση. Ίσως να ταιριάζουν με το πνεύμα της αιμοδιψούς ζωής των Εβραίων και τον φοβερό Ιεχωβά της Π. Διαθήκης. Δεν ταιριάζει όμως με το πνεύμα του Χριστιανισμού. Η Εβραϊκή νοοτροπία μας είναι αποκρουστική, γιατί διέπεται από εκδίκηση, φοβέρα και την ισχύ των εκλεκτών του Γιαχβέ.

Στο πρώτο, ο Προφήτης έκανε επίδειξη δύναμης προς το βασιλιά, με θύματα εκατόν δύο άνδρες. Ένα άγιος άνθρωπος θα μπορούσε να επιδείξει τη δύναμή του χωρίς να σκοτώσει αθώους στρατιώτες, οι οποίοι απλά εκτελούσαν τις διαταγές που πήραν από το βασιλιά.

[[ Ο βασιλιάς έστειλε προς αυτόν ένα πεντηκόνταρχο με τους πενήντα άνδρας του, ο οποίος και ανέβηκε προς τον Ηλία, τον προφήτη. Ο Ηλίας καθόταν στην κορυφή του όρους. Ο πεντηκόνταρχος μίλησε προς αυτόν και του είπε• «άνθρωπε του Θεού, ο βασιλεύς σε καλεί. Έλα προς αυτόν». Ο προφήτης Ηλίας απάντησε προς τον πεντηκόνταρχο• «εάν εγώ είμαι άνθρωπος του Θεού, όπως και είμαι, πυρ θα κατεβεί από τον ουρανό, το οποίον θα κατακάψει εσένα και τους πενήντα άνδρας σου». Πράγματι, κατέβηκε αμέσως από τον ουρανό φωτιά και κατέκαψε αυτόν και τους πεντήκοντα άνδρες του.

Ο βασιλιάς έστειλε πάλιν προς τον Ηλία άλλον πεντηκόνταρχο με τους πενήντα άνδρες του. Ο αξιωματικός ανέβηκε προς τον Ηλία, του μίλησε και είπε• «άνθρωπε του Θεού, αυτά λέγει ο βασιλιάς• Έλα γρήγορα προς αυτόν». Απάντησε ο Ηλίας και του είπε• εάν εγώ είμαι πράγματι άνθρωπος του Θεού, θα κατεβεί φωτιά από τον ουρανόν που θα καταφάγει εσένα και τους πενήντα άνδρας σου». Πράγματι, κατέβηκε την ώρα εκείνην πυρ από τον ουρανό και κατέφαγε αυτόν και τους πεντήκοντα άνδρας του.

Ο βασιλιάς απέστειλε και πάλιν άλλον αξιωματικό και τους πενήντα άνδρας μαζί του. Ήλθε ο τρίτος αυτός πεντηκόνταρχος, γονάτισε ενώπιον του Ηλία, τον παρακάλεσε ευλαβώς και του είπε• «άνθρωπε του Θεού, ας θεωρηθεί αξία ελέους ενώπιόν σου η ζωή μου και η ζωή αυτών των πενήντα δούλων σου. Διότι εγώ γνωρίζω, ότι κατήλθε πυρ από τον ουρανό και κατέφαγε τους δύο πρώτους πεντηκόνταρχους και τους πενήντα στρατιώτες τους. Τώρα λοιπόν ας θεωρηθεί αξία ελέους η ζωή μου ενώπιόν σου». Ο άγγελος του Κυρίου ελάλησε τότε προς τον Ηλία και του είπε• «κατέβα και πήγαινε μαζί με αυτόν• μη φοβηθείς αυτούς». Σηκώθηκε ο Ηλίας, κατέβηκε και μαζί με αυτόν μετέβη στον βασιλέα. ]] (Βασιλέων Δ΄, 9- 15)

Διαβάσαμε, λοιπόν, μια επίδειξη δύναμης με αθώα θύματα. Η νοοτροπία της Π. Διαθήκης είναι εντελώς αντίθετη από τη διδασκαλία της Κ. Διαθήκης, όπου η ισχύς έχει αντικατασταθεί από την αγάπη.

Στο δεύτερο περιστατικό ο προφήτης προσεύχεται να μην πέσει για μια τριετία και έξι μήνες ούτε μια σταγόνα βροχής, ούτε μια δροσοσταλίδα για να τιμωρήσει το λαό που αλλαξοπίστησε. Φύγανε από τη λατρεία του Γιαχβέ και λάτρεψαν τον Βάαλ. Έτσι η ανομβρία συνοδεύτηκε από πείνα του λαού. Τέτοιες τιμωρίες είναι πολύ συνηθισμένες στην Π. Διαθήκη.

[[ Ο προφήτης Ηλίας ο Θεσβίτης, ο οποίος καταγόταν από την Θισβέ της Γαλαάδ, είπε προς τον Αχαάβ• «ορκίζομαι στο Θεό, που υπηρετώ, τον αληθινό Θεό του Ισραήλ, ενώπιον του οποίου παρίσταμαι ως υπηρέτης, ότι δεν θα πέσει αυτά τα χρόνια ούτε βροχή ούτε δροσιά, παρά μόνο με δική μου προσταγή». ]] (Βασιλειών Γ΄, ιζ΄, 1)

Για την ανομβρία, μετά από προσευχή του Ηλία, γράφει και ο απόστολος Ιάκωβος: «Ηλίας άνθρωπος ην ομοιοπαθής ημίν, και προσευχή προσηύξετο του μη βρέξαι, και ουκ έβρεξεν επί γης ενιαυτούς τρεις και μήνας έξ∙ και πάλιν προσηύξατο, και ο ουρανός υετόν έδωκε και η γη εβλάστησε τον καρπόν αυτής.» (Επιστολή Ιακώβου, ε’, 17- 18)

Ο Θεσβίτης εξουσίαζε ακόμη και τα στοιχεία της φύσης, τα οποία υπάκουαν στα παράξενα καπρίτσια του. Είναι προφανές ότι η πείνα δεν ήταν μόνο μια δοκιμασία του σώματος. Συνοδεύτηκε κι από θύματα, που τις περισσότερες φορές είναι αθώα παιδιά. Ισχνές μάνες δεν μπορούν να ταΐσουν με το γάλα τους βρέφη, τα οποία είναι ευάλωτα σε ασθένειες. Μικρά παιδιά προσβάλλονται πιο εύκολα από επιδημίες. Έτσι η οργή του Θεσβίτη έπληξε αθώους. Ίσως ο πόνος των γονιών που χάνουν τα παιδιά τους να ήταν η ικανοποίηση του Προφήτη και η εκδίκησή του για όσους τόλμησαν να ξεφύγουν από το Θεό του. Βλέπετε, οι μονοθεϊστικές θρησκείες περιορίζουν τόσο πολύ το Θεό, ώστε να μην του επιτρέπουν να χρησιμοποιεί κι άλλους δρόμους. Ο Μωαμεθανός για τον Χριστιανό είναι άπιστος ή ο Χριστιανός για τον Μωαμεθανό. Στις μέρες μας δεν είδαμε τις αποτροπιαστικές σκηνές του αποκεφαλισμού των χριστιανών ιερέων από τους φανατικούς ισλαμιστές στην σπαρασσόμενη Συρία; Αλλά και ο Καθολικός είναι το κόκκινο πανί για τον φανατικό Ορθόδοξο.

Ας έρθουμε τώρα στο φοβερότερο περιστατικό. Περιγράφει τη μαζική σφαγή τετρακοσίων πενήντα ιερέων:

[[ Ο προφήτης Ηλίας πλησίασε όλους τους συγκεντρωθέντες εκεί και τους είπε• «έως πότε εσείς θα χωλαίνετε και από τα δύο πόδια και θα κλίνετε πότε εδώ και πότε εκεί; Εάν ο Κύριος και Θεός των πατέρων μας είναι αληθινός, ακολουθήστε αυτόν. Εάν όμως ο Βάαλ είναι ο πραγματικός θεός, λατρέψτε αυτόν». Ο λαός δεν απάντησε τίποτε εις αυτά. Ο δε Ηλίας είπε τότε προς τον λαό• «εγώ έχω απομείνει εδώ εντελώς μόνος προφήτης του Κυρίου. Ενώ οι μεν προφήτες του Βάαλ είναι τετρακόσιοι πενήντα, οι δε προφήτες του άλσους της Αστάρτης είναι τετρακόσιοι.

Ας μας δώσουν δύο βόδια και ας εκλέξουν αυτοί ένα βόδι, ας το κόψουν σε κομμάτια και ας το επιθέσουν πάνω στα ξύλα. Φωτιά όμως να μη ανάψουν. Το ίδιο θα κάμω και εγώ στο βόδι το άλλο και δεν θα ανάψω φωτιά στο θυσιαστήριο. Σεις, οι ιερείς των ειδώλων, θα φωνάζετε και θα παρακαλείτε το θεό σας και εγώ επίσης θα επικαλεσθώ το όνομα Κυρίου του Θεού μου. Εκείνος ο Θεός θα είναι αληθινός και πραγματικός, ο οποίος θα ακούσει την προσευχή και θα στείλει πυρ πάνω στο θυσιαστήριο». Όλοι οι παριστάμενοι αντιπρόσωποι του λαού, αποκρίθηκαν και είπαν• «καλός είναι αυτός ο λόγος, τον οποίον μας είπες, ας γίνει έτσι».

Τότε ο Ηλίας είπε στους προφήτες της αισχύνης• «διαλέξτε σεις για τον εαυτόν σας τον ένα μόσχο και ετοιμάστε τον σεις πρώτοι, διότι είσθε πολλοί και επικαλεστείτε το όνομα του θεού σας. Φωτιά όμως να μη θέσετε πάνω στο θυσιαστήριο».

Εκείνοι πήραν τον μόσχον, ετοίμασαν αυτόν και επικαλούντο το όνομα του Βάαλ από την πρωίαν έως την μεσημβρίαν και έλεγαν• “ω! Βάαλ, εισάκουσέ μας. Άκουσε την προσευχή μας, Βάαλ» ! Αλλά ο θεός τους ούτε τους άκουσε ούτε και τους απάντησε. Εκείνοι δε έτρεχαν γύρω από το θυσιαστήριο, το οποίον κατασκεύασαν, παρακαλώντας συνεχώς τον Βάαλ.

Έφθασε η μεσημβρία, ο δε προφήτης Ηλίας ο Θεσβίτης, ειρωνευόμενος αυτούς, τους είπε• «παρακαλέστε αυτόν με ακόμη μεγαλύτερη φωνή, γιατί είναι θεός σας ίσως φλυαρεί κάπου, πιθανόν να βρίσκεται προς σωματική του ανάγκην, δεν αποκλείεται και να κοιμάται. Φωνάξτε, δια να ξυπνήσει»!

Εκείνοι καλούσαν τον θεό τους με ακόμη μεγαλύτερη φωνή και, κατά την ειδωλολατρική τους συνήθεια, κατέκοπταν τον εαυτόν τους με μαχαίρια και με αγκαθερές λόγχες, μέχρις ότου έρρεε πάνω στα σώματά τους το αίμα.

Επικαλούνταν τον θεό και προσεύχονταν, μέχρις ότου ήλθε το δειλινό, η ώρα δηλαδή κατά την οποίαν προσφερόταν η απογευματινή θυσία προς τον θεό. Αλλά καμιά απάντηση δεν δινόταν σ’ αυτούς. Μίλησε τότε ο Ηλίας ο Θεσβίτης προς τους προφήτες των βδελυρών θεών λέγοντας• «απομακρυνθείτε από εκεί τώρα και εγώ θα ετοιμάσω τον μόσχον δια το ολοκαύτωμά μου». Εκείνοι απομακρύνθηκαν λίγο και αποχώρησαν από εκεί.

Είπε τότε ο Ηλίας προς το λαό• «πλησιάστε εδώ κοντά μου». Και όλος ο λαός πλησίασε προς αυτόν.

Πήρε ο Ηλίας δώδεκα λίθους, κατά τον αριθμόν των φυλών του Ισραήλ, όπως είχε μιλήσει ο Κύριος τότε προς τον Ιακώβ λέγοντας• «Ισραήλ θα είναι πλέον το όνομά σου». Και έκτισε με τους λίθους αυτούς θυσιαστήριο στο όνομα του Κυρίου. Ξαναέκτισε δηλαδή και ανακαίνισε εκεί προηγούμενον θυσιαστήριο, το οποίον είχε καταστροφή. Έκανε επίσης γύρω από το θυσιαστήριο τούτο μεγάλο αυλάκι, που χωρούσε δύο μετρητές νερού (25 περίπου κιλά).

Στοίβασε τα σχισμένα ξύλα επάνω στο θυσιαστήριο αυτό, που είχε κάμει, τεμάχισε το ολοκαύτωμα και έθεσε τα τεμάχια του ζώου επάνω στα ξύλα, που είχε στοιβάσει στο θυσιαστήριο, και είπε• «φέρτε μου τέσσαρις υδρίες νερό και χύστε το πάνω στο ολοκαύτωμα και στα ξύλα”. Εκείνοι δε έκαναν, όπως τους είπε. Ο Ηλίας είπε• “κάντε το ίδιο για δεύτερη φορά». Και για δεύτερη φορά έριξαν νερό. Είπε πάλι• «για τρίτη φοράν το ίδιο». Και εκείνοι έχυσαν νερό για τρίτη φορά. Το νερό, που χύθηκε, έτρεχε ολόγυρα από το θυσιαστήριο και γέμισε το αυλάκι.

Ο Ηλίας προσευχήθηκε με μεγάλη κραυγή στον ουρανό και είπε• “Κύριε, ο Θεός του Αβραάμ και του Ισαάκ και του Ισραήλ, άκουσε την προσευχή μου. Κύριε, άκουσε σήμερον την προσευχή μου και στείλε πυρ πάνω στο θυσιαστήριο αυτό, για να γνωρίσει όλος αυτός ο ισραηλιτικός λαός, ότι συ είσαι ο Κύριος και ο Θεός του Ισραήλ, εγώ σε είμαι δούλος σου και προς δόξαν του αγίου Ονόματός σου και κατόπιν ιδικής σου εντολής έκαμα αυτά τα έργα.

Επάκουσέ με, Κύριε, επάκουσέ με αποστέλλοντας πυρ και ας μάθει όλος ο λαός αυτός, ότι συ είσαι ο αληθινός Κύριος και Θεός και συ μετέστρεψες την καρδία του λαού αυτού, ώστε να σε ακολουθεί». Έπεσε δε τότε πυρ από τον ουρανό με παρέμβαση του Κυρίου, το οποίον κατέφαγε τα τεμάχια του προς θυσία ζώου, τα ξύλα και το νερό, που βρισκόταν στο ααλάκι. Ακόμη δε κατέφαγε και τους λίθους, έγλειψε δε και αυτό το χώμα. Όλος ο λαός, όταν είδε το καταπληκτικό θαύμα, έπεσε στο έδαφος, προσκύνησαν τον Θεό και είπαν• «ο Κύριος και ο Θεός μας, αυτός είναι ο πραγματικός Θεός».

Είπε δε τότε ο Ηλίας προς τον λαό• «συλλάβετε τους ιερείς του Βάαλ. Κανείς από αυτούς δεν πρέπει να διασωθεί». Οι άνδρες συνέλαβαν τους ιερείς, ο δε Ηλίας τους κατέβασε στον χείμαρρο Κεισσών, όπου και τους έσφαξε.]]

Η κατάληξη αυτού του επεισοδίου αναιρεί το όλον θαύμα με τη θυσία. Είναι ένα μαζικό ειδεχθές έγκλημα. Είναι μια θηριωδία. Κανείς δίκαιος, κανείς ευλαβής άνθρωπος δεν θα το έκανε. Αυτή η μαζική δολοφονία σβήνει όλη τη μεγαλοσύνη του Προφήτη, που περιγράφεται στα βιβλία της Π. Διαθήκης. Όποιες δικαιολογίες κι αν ψελλίσουν, όποια επιχειρήματα επινοήσουν οι θεολόγοι, δεν μπορούν να δώσουν λογική εξήγηση στην αποτρόπαιη πράξη. Τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις μπορούν εύκολα να μιμηθούν όσοι βασίζονται στην Π. Διαθήκη. Ακόμη και οι μαθητές του Ιησού! Θέλησαν να τιμωρήσουν τους Σαμαρείτες επειδή δεν τους καλοδέχτηκαν, αλλά τους ζήτησαν να φύγουν από τον τόπο τους. Έτσι οι Ιάκωβος και Ιωάννης ζήτησαν από τον Χριστό να προσευχηθούν, όπως έκανε ο Ηλίας, να πέσει φωτιά να τους κατακάψει: «ιδόντες δε οι μαθηταί αυτού Ιάκωβος και Ιωάννης είπον∙ Κύριε, θέλεις είπωμεν πυρ καταβήναι από ουρανού και αναλώσαι αυτούς, ως Ηλίας εποίησε; Στραφείς δε επετίμησεν αυτοίς και είπεν∙ ουκ οίδατε ποίου πνεύματος εστε υμείς∙ ότι ο υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε ψυχάς ανθρώπων απολέσαι, αλλά σώσαι.» (Λουκάς, θ΄, 54- 56) . Φυσικά η απάντηση του Ιησού ήταν καταλυτική. Μπροστά στην προοπτική της κατανόησης των πράξεων των ανθρώπων, στη συχώρεση και την αγάπη σε όλους, που δίδαξε ο Ιησούς και στη νέα θέση ότι «ο Θεός αγάπη εστί» και Πατέρας όλων των ανθρώπων, θεωρούμε την Π. Διαθήκη μια μυθολογία και μια ιστορία του λαού των Εβραίων, που αν και αναφέρει γεγονότα με το Θεό, όπως εξάλλου όλες οι μυθολογίες και οι ιστορίες των άλλων λαών, δεν πρέπει να αποτελεί ιερό βιβλίο για τους Έλληνες. Να είναι ένα βιβλίο χρήσιμων παραπομπών για την Κ. Διαθήκη, την οποία προφανώς και δεν αμφισβητούμε!

Τον Ιανουάριο του 2012 γράψαμε και δημοσιεύσαμε απ’ αυτή την ιστοσελίδα ένα άρθρο με τίτλο “Μία Βιβλική ταύτιση που προκαλεί ερωτήματα”, στο οποίο ταυτίσαμε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο με τον Ηλία τον Θεσβίτη. Όσα θα υποστηρίξουμε στη συνέχεια, δεν είναι αποκύημα νοσηρής φαντασίας. Θα τα στηρίξουμε με παράθεση χωρίων.

Θα ξεκινήσουμε με την εισαγωγή της ομιλίας του επισκόπου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου για το προφήτη Ηλία: «Μέσα στὴ χορεία τῶν Προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ξεχωριστὴ εἶναι ἡ θέση τοῦ προφήτη Ἠλία, τοῦ ὁποίου σήμερα ἡ Ἐκκλησία γιορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη. Στὴν Καινὴ Διαθήκη τὸ ὄνομα τοῦ προφήτη Ἠλία ἀναφέρεται πολλὲς φορὲς ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ Ζαχαρίας, ὁ πατέρας τοῦ Προδρόμου, εἶπε πὼς ὁ Ἰωάννης θὰ ἐρχόταν «ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἡλιοῦ», θὰ εἶχε δηλαδὴ τὰ γνωρίσματα καὶ τὸ ζῆλο τοῦ προφήτη Ἠλία, θὰ ἦταν ὁ ἴδιος ὁ προφήτης Ἠλίας, ὅπως ὁ λαὸς τὸν περίμενε νὰ ξανάρθει. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὅταν ἔδωσε μαρτυρία γιὰ τὸν πρόδρομο Ἰωάννη κι ἔπλεξε τὸ ἐγκώμιό του, εἶπε πὼς αὐτὸς ἦταν ὁ Ἠλίας «Ἂν θέλετε, νὰ τὸ παραδεχθεῖτε, αὐτὸς εἶναι ὁ Ἠλίας, ποὺ ἔμελλε νὰ ἔλθει».

Τὸ πιὸ σπουδαῖο εἶναι ὅτι οἱ μαθητὲς ἐπάνω στὸ βουνό, κατὰ τὴ θεία Μεταμόρφωση, εἶδαν τοὺς δύο Προφῆτες, τὸν Μωϋσῆ καὶ τὸν Ἠλία, νὰ συνομιλοῦν μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ὅλα αὐτὰ φανερώνουν τὴν ξεχωριστὴ θέση τοῦ προφήτη Ἠλία ἀνάμεσα στοὺς Προφῆτες καὶ μέσα στὴ συνείδηση τοῦ λαοῦ. Ἀκόμα καὶ στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀκούοντας τὴ διδασκαλία καὶ βλέποντας τὰ θαύματά του, ἔβλεπαν τὸν προφήτη Ἠλία, ποὺ εἶχε ξανάρθει. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ρώτησε• «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;». Κι οἱ μαθητὲς εἶπαν• «Ἰωάννην τὸν βαφτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν…». Ο ιερέας Γ. Δορμπαράκης γράφει: «Ο ίδιος δηλαδή ο Χριστός είπε ότι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι η συνέχεια και η παρουσία του Ηλία, ως προς το προφητικό χάρισμα που είχε, και εγκωμίασε τη μεγαλοσύνη του Ιωάννη, συνεπώς και του «προκατόχου» του Ηλία.» Οι θεολόγοι θεωρούν το Ηλία τον Θεσβίτη προτύπωση του Ιωάννη: «… οι προφητεῖες αὐτές (του Μαλαχία) ἐκπληρώθηκαν στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, πού προφητεύθηκε καί ἐνσάρκωσε τόν «ἰσχυρό χαρακτήρα» τοῦ  Ἠλία, ὁ ὁποῖος ἁπλά ἦταν ἡ προτύπωσή του.» μας λέει ο θεολόγος Ευαγ. Λέκκος. Στο απολυτίκιο του Προφ. Ηλία ακούμε: « Ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος, τῶν Προφητῶν ἡ κρηπίς, ὁ δεύτερος Πρόδρομος, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος…»

Διαβάζουμε για την εμφάνιση του αγγέλου του Κυρίου στον ιερέα και γέροντα Ζαχαρία για να του προαναγγείλει τη γέννηση του Ιωάννη του Βαπτιστή: «Τότε εμφανίστηκε στο Ζαχαρία ένας άγγελος Κυρίου, και στάθηκε στα δεξιά του θυσιαστηρίου του θυμιάματος. Ο Ζαχαρίας ταράχτηκε, όταν τον είδε, και τον κυρίεψε φόβος. Ο άγγελος όμως του είπε: «Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί η προσευχή σου εισακούστηκε: η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιο, και θα του δώσεις το όνομα Ιωάννης. Θα νιώσεις χαρά και αγαλλίαση και θα χαρούν πολλοί για τη γέννησή του. Η προσφορά του θα είναι μεγάλη στο έργο του Κυρίου• κρασί και άλλα δυνατά ποτά δεν θα πιει• θα είναι γεμάτος με Πνεύμα Άγιο ήδη από την κοιλιά της μάνας του και θα κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο το Θεό τους. Αυτός θα προπορευτεί στο έργο του Κυρίου με το πνεύμα και τη δύναμη του προφήτη Ηλία. Θα συμφιλιώσει πατέρες με παιδιά, και θα κάνει τους ασεβείς να αποκτήσουν τη φρόνηση των δικαίων. Έτσι θα ετοιμάσει το λαό να υποδεχτεί τον Κύριο». » (Λουκάς, α΄ 11- 17) Θα σταθούμε και θα επισημάνουμε το λεχθέν υπό του αγγέλου ότι ο Ιωάννης θα προπορευτεί «εν πνεύματι και δυνάμει Ηλιού».

Ο Ιησούς αναγνωρίζει το πόσο σημαντικός ήταν ο Πρόδρομος: «Σας βεβαιώνω πως μάνα δε γέννησε ως τώρα προφήτη πιο μεγάλο από τον Ιωάννη το Βαπτιστή•» (Λουκάς, ζ΄ 24- 28) Επικαλείται ο Ιησούς την εξής προφητεία του Μαλαχία: «Ιδού εγώ εξαποστέλω τον άγγελόν μου, και επιβλέψεται οδόν προ προσώπου μου, και εξαίφνης ήξει εις τον ναόν αυτού Κύριος, ον υμείς ζητείτε, και ο άγγελος της διαθήκης, ον υμείς θέλετε• ιδού έρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ.» [Ο Κύριος του σύμπαντος απαντάει: «Θα αποστείλω τον αγγελιοφόρο μου για να προετοιμάσει το δρόμο μου. Ο αγγελιοφόρος της διαθήκης, στον οποίο προσβλέπετε, ήδη έρχεται. Τότε εγώ, ο Κύριος, που εσείς με περιμένετε, θα εισέλθω ξαφνικά στο ναό μου»] (Μαλαχίας, γ΄ 1) Αμέσως μετά ο προφήτης Μαλαχίας διευκρινίζει ότι ο αγγελιοφόρος που θα προετοιμάσει τον δρόμο του κυρίου είναι ο Ηλίας: «και ιδού εγώ αποστελώ υμίν Ηλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Κυρίου την μεγάλην και επιφανή, ος αποκαταστήσει καρδίαν πατρός προς υιόν και καρδίαν ανθρώπου προς τον πλησίον αυτού» [Εγώ θα σας στείλω τον Ηλία τον προφήτη, προτού έρθει η μεγάλη και επιφανής μέρα του Κυρίου. Ο Ηλίας θα κάνει να συμφιλιωθούν πάλι οι γονείς με τα παιδιά και ο κάθε άνθρωπος με τον πλησίον του][ (Μαλαχίας, δ΄ 4- 5) Ο Ιησούς αφού αναγνώρισε το πόσο μεγάλος ήταν ο Ιωάννης, προσθέτει: «Από τότε που εμφανίστηκε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ως τώρα, η βασιλεία του Θεού κερδίζεται με προσπάθεια, και την κατακτούν αυτοί που αγωνίζονται. Γιατί, όλοι οι προφήτες και ο νόμος προφήτεψαν ως τον Ιωάννη. Και αν θέλετε να το παραδεχτείτε, αυτός είναι ο Ηλίας, που έμελλε να ‘ρθει. Όποιος έχει αυτιά για να ακούει, ας ακούει». (Ματθαίος, ια΄ 12- 14)

Και πάλι θα επισημάνουμε: «και ει θέλετε δέξασθαι, αυτός εστιν Ηλίας ο μέλλων έρχεσθαι. Ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω». Όποιος, λοιπόν, έχει την (καλή) διάθεση ας το παραδεχτεί: αυτός είναι ο Ηλίας που επρόκειτο να έρθει ως πρόδρομος. Όποιος έχει ανοιχτά τα αυτιά για να ακούσει (τέτοιες αλήθειες), ας τις ακούσει!!! Ο ίδιος ο Ιησούς διακηρύσσει άμεσα την ταύτιση του Ιωάννη του βαπτιστή με τον Ηλία τον Θεσβίτη!

Σε ένα απόκρυφο βιβλίο, στο Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, αναφέρεται ότι διδάσκαλος του Ιωάννη ήταν ο Μαθενό, ερημίτης, ιερέας της Αιγύπτου και δάσκαλος από το ναό της Σακάρα. Εξηγώντας την αποστολή που είχε να εκπληρώσει ο μαθητής του, μεταξύ των άλλων είπε στον Ιωάννη: «…Ήρθε μια κρίση στη ζωή σου, και πρέπει να έχεις μια σαφή αντίληψη του έργου που κλήθηκες να εκτελέσεις. Οι σοφοί των αιώνων σε αποκαλούν πρόδρομο. Οι προφήτες σε κοιτάνε και λένε, είναι ο Ηλίας που ξανάρθε. Η αποστολή σου εδώ είναι εκείνη του προδρόμου• γιατί θα πορευτείς πριν από το Μεσσία να στρώσεις το δρόμο του, και να ετοιμάσεις τους ανθρώπους να υποδεχτούν το Βασιλιά…» (Υδρ. Ευαγ. Κεφ. 15, 8- 10). Σε ένα άλλο κεφάλαιο από το ίδιο απόκρυφο βιβλίο διαβάζουμε: «Όταν ο Ιησούς είδε τον πρόδρομο είπε: «Ιδού ο άνθρωπος του Θεού! Ιδού ο μεγαλύτερος των προφητών! Ιδού, ο Ηλίας επέστρεψε! Ιδού ο αγγελιοφόρος που έστειλε ο Θεός για να προετοιμάσει το δρόμο! Η βασιλεία πλησιάζει.» » (Υδροχοϊκό Ευαγγέλιο, κεφ. 64, 2- 3)

Στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουμε και τα λόγια του εξαίρετου Φώτη Κόντογλου, σε μια αναφορά του στον Πύρινο Άγιο, τον Ηλία το Θεσβίτη:

[[…Oι Iουδαίοι περιμένανε να ξανάρθει στον κόσμο, για τούτο θαρρούσανε πως ο άγιος Iωάννης ο Πρόδρομος ήτανε ο Hλίας. Kαι τότε που ρώτησε ο Xριστός τους μαθητές του “Ποιος, λένε, πως είμαι, οι άνθρωποι;”, του απαντήσανε πως λέγανε πως ήτανε ο Hλίας ή κάποιος άλλος από τους προφήτες. O προφήτης Mαλαχίας, που έζησε πολύ υστερώτερα από τον Hλία, λέγει: “Tάδε λέγει Kύριος Παντοκράτωρ. Iδού εγώ αποστελώ υμίν Hλίαν τον Θεσβίτην, πριν ή ελθείν την ημέραν Kυρίου την μεγάλην και επιφανή”, και πολλοί το εξηγήσανε πως ο Hλίας θάρθη πάλι στον κόσμο πριν από τη Δευτέρα Παρουσία και θα μαρτυρήσει. Σε όλα μοιάζει μ’ αυτόν ο Πρόδρομος, γι’ αυτό οι απόστολοι κ’ οι άλλοι Eβραίοι υποπτευόντανε μήπως ήτανε ο Hλίας ξαναγεννημένος. Ύστερα από τη Mεταμόρφωση, σαν κατεβήκανε από το βουνό οι τρεις μαθητάδες με τον Xριστό, τον ρωτήσανε: “Oι γραμματείς λένε πως ο Hλίας πρέπει νάρθει πρώτα. Eσύ τι λες;” Kι’ ο Xριστός τούς αποκρίθηκε: “O Hλίας έρχεται πρώτα και θα τ’ αποκαταστήσει όλα• αλλά σας λέγω πως ο Hλίας ήρθε κιόλας, και δεν τον γνωρίσανε, αλλά του κάνανε όσα θελήσανε• τα ίδια μέλλεται να πάθει και ο γυιος του ανθρώπου απ’ αυτούς”. Tότε καταλάβανε οι μαθητές πως για τον Iωάννη τον Bαπτιστή τούς είπε (Mατθ. ιστ΄, 10). Pωτήσανε οι μαθητές τον Xριστό για τον Hλία, επειδή τον είχανε δει πριν από λίγο, απάνω στο Θαβώρ, να φανερώνεται μαζί με τον Mωυσή, την ώρα που μεταμορφώθηκε ο Xριστός, και να μιλά μαζί του, με όλο που είχε ζήσει σ’ αυτόν τον κόσμο πριν από 800 χρόνια. Aλλά και κατά τη Σταύρωση, σαν φώναξε ο Xριστός “Hλί ηλί, λαμά σαβαχθανί”, κάποιοι από τους Eβραίους που στεκόντανε κοντά στο σταυρό λέγανε πως θα φώναζε τον Hλία να τον βοηθήσει: “Tινές δε των εκεί εστώτων ακούσαντες έλεγον ότι Hλίαν φωνεί ούτος” (Mατθ. κζ΄, 46). Παντού πλανιέται ο ίσκιος του.]]

Αφήνουμε σε εσάς να κρίνετε όσα παραθέσαμε πιο πάνω. Ανάγνωση και γραφή γνωρίζετε…

Ο Προφήτης Ηλίας συνδέεται και με τις έσχατες μέρες, που αναφέρει η Αποκάλυψη. Στο κείμενο αναφέρονται δύο μάρτυρες, χωρίς ονόματα: «και δώσω τοις δυσί μάρτυσί μου, και προφητεύσουσιν ημέρας χιλίας διακοσίας εξήκοντα, περιβεβλημένοι σάκκους. Ούτοί εισιν αι δύο ελαίαι και αι δύο λυχνίαι αι ενώπιον του Κυρίου της γης εστώσαι.. .

ούτοι έχουσιν εξουσίαν τον ουρανόν κλείσαι, ίνα μη υετός βρέχη τας ημέρας της προφητείας αυτών, και εξουσίαν έχουσιν επί των υδάτων στρέφειν αυτά εις αίμα και πατάξαι την γην εν πάση πληγή, οσάκις εάν θελήσωσι.» (Αποκάλυψις, ια΄, 3-4, 6) Εδώ οι ερμηνευτές δεν έχουν ξεκαθαρίσει ποιοι είναι οι μάρτυρες. Στον έναν συμφωνούν. Είναι ο Ηλίας. Διαφωνία υπάρχει στον δεύτερο. Άλλοι αναφέρουν τον Μωυσή κι άλλοι τον Ενώχ. Αν δώσουμε βάση στην ερμηνεία των καιρών από κάποιους που προσπαθούν να δώσουν εσχατολογικές διαστάσεις στις μέρες της οικονομικής και ηθικής κρίσης που ζούμε, τότε ίσως κάποιοι από εμάς, οι πιο δίκαιοι και πιστοί, να δουν τον Προφήτη. Αν δούμε την κρίση σαν μια καμπή της ιστορίας, τότε όλα όσα είπαμε θα είναι ένα απλό ανάγνωσμα για να περάσει η ώρα…