Ο μύθος του Νάρκισσου

[[ δαμ- ων ]]

Ένα πολύ ωραίο λουλούδι, που στολίζει τους κήπους μας στο τέλος του χειμώνα- αρχές της άνοιξης, είναι ο νάρκισσος. Λουλούδι που μυθολογικά συνδέεται με έναν πολύ ωραίο νέο, που ζούσε τα πολύ παλιά χρόνια στις κοντινές μας Θεσπιές.

Το μυθικό πρόσωπο, στο οποίο αναφέρεται το σημερινό μας κείμενο, ήταν παιδί ενός ποταμού και μιας νύμφης. Ένα παιδί μοιραίο, που προήλθε από βιασμό, και το οποίο δεν απασχόλησε μόνο τους μυθοποιούς και τους ποιητές, αλλά και τους καλλιτέχνες και κυρίως τους ψυχαναλυτές. Το λουλούδι πήρε το όνομα του ωραιότατου νέου, του Νάρκισσου, απ’ όπου προήλθε και ο όρος “ναρκισσισμός” της ψυχιατρικής και ψυχαναλυτικής επιστήμης.

Ήταν γιός της Νύμφης Λειριόπης (λευκή και υπέροχη σαν κρίνο) και του ποταμίσιου θεού Κηφισσού, που εγκλώβισε τη νύμφη στα νερά του και την αποπλάνησε. Από το νερό ξεκίνησε και στο νερό εγκλωβίστηκε και ο ίδιος ο Νάρκισσος. Όταν γεννήθηκε το πανέμορφο αγόρι η μητέρα του ζήτησε από τον μάντη Τειρεσία ένα χρησμό για τη ζωή του και ο μάντης προφήτευσε: «Ο Νάρκισσος θα ζήσει ως τα βαθειά γεράματα, αρκεί να μην γνωρίσει ποτέ τον εαυτό του.»

Νέος όμορφος και δυνατός. Μακριά μαλλιά, δέρμα κατάλευκο και σώμα σμιλεμένο. Δεν ήταν όμως ο ηρωικός ή ο πολεμικός τύπος του άνδρα. Κυνηγούσε στα δάση και λόγω της εξαιρετικής ομορφιάς του, οι νύμφες τον καταδίωκαν ανάμεσα στα πεύκα αποζητώντας τη συντροφιά και το ερωτικό σμίξιμο μαζί του. Εκείνος όμως, δεν επέτρεπε σε καμία νύμφη να τον πλησιάσει και όλες τις έδιωχνε μακριά με την άσχημη και εγωιστική συμπεριφορά του. Θνητοί και θνητές, θεοί και θεές τον επιθυμούν και επειδή δεν μπορούν να τον έχουν, τον ακολουθούν σαν πιστοί σύντροφοι. Ο ίδιος, όμως, μένει αδιάφορος σε όλη αυτή την λατρεία προς την ομορφιά του.

Η συνέχεια >>> εδώ …

Ανάμεσα στις νύμφες που ερωτεύθηκαν άκαρπα τον όμορφο νέο, ήταν και η Ηχώ. Η Ηχώ όμως, είχε τιμωρηθεί από την αρχόντισσα του Ολύμπου, την Ήρα, γιατί με την πολυλογία της την καθυστερούσε και της αποσπούσε την προσοχή τη στιγμή που προσπαθούσε να ξετρυπώσει το Δία που με κάποια θνητή είχε παραδοθεί στης Αφροδίτης τα δίχτυα. Ήταν τιμωρημένη λοιπόν να μην μπορεί να μιλά παρά να επαναλαμβάνει τα τελευταία λόγια του συνομιλητή της! Έτσι έβλεπε το Νάρκισσο μα δεν μπορούσε να του μιλήσει. Τον παρακολουθούσε κρυμμένη ανάμεσα στα φυλλώματα των δένδρων να κυνηγά.

Κάποια μέρα λοιπόν, όπου ο Νάρκισσος βγήκε να στήσει δίχτυα για ελάφια, η Ηχώ τον ακολούθησε κλεφτά μέσα στο απάτητο δάσος , γεμάτη λαχτάρα να του απευθύνει τον λόγο, αλλά ανήμπορη να μιλήσει πρώτη. Τελικά ο Νάρκισσος βλέποντας ότι είχε ξεκόψει από τους συντρόφους του, φώναξε: «Είναι κανείς εδώ;»

«Εδώ!» αποκρίθηκε η Ηχώ, πράγμα που τον εξέπληξε δεδομένου ότι γύρω δεν υπήρχε ψυχή. Αφού κανείς δεν εμφανίστηκε, ο Νάρκισσος τον κάλεσε, λέγοντας: «Έλα!»

«Έλα! επανέλαβε η Ηχώ. Κι αφού κανείς δεν παρουσιάστηκε και πάλι, ρώτησε ο νέος: «Γιατί με αποφεύγεις;»

«Γιατί με αποφεύγεις;» επανέλαβε τούτη τη φορά η Ηχώ, χωρίς να κινηθεί. Ζήτησε ο Νάρκισσος να παρουσιαστεί ο κρυφός συνομιλητής του: «Έλα κοντά μου!»

«Έλα κοντά μου! επανέλαβε η Ηχώ, και γεμάτη χαρά όρμησε από την κρυψώνα της για να αγκαλιάσει τον Νάρκισσο. Εκείνος όμως την έδιωξε απότομα κι έτρεξε μακριά.

«Καλύτερα να πεθάνω παρά να πλαγιάσουμε μαζί!» φώναξε.

«Να πλαγιάσουμε μαζί!» παρακάλεσε η Ηχώ. Αλλά ο Νάρκισσος είχε φύγει και η Ηχώ πέρασε την υπόλοιπη ζωή της σε έρημα φαράγγια, λιώνοντας από έρωτα και λύπη, ώσπου απέμεινε μόνο η φωνή της.

Νύμφες και κόρες που περιφρονήθηκαν από τον Νάρκισσο παρακάλεσαν τη θεά Νέμεση να τιμωρήσει τον εγωιστή νέο. Και η θεά, τον έρωτα που περιφρόνησε, έκανε να τον νιώσει για τον ίδιο τον εαυτό του. Μια μέρα, ο Νάρκισσος, αντίκρισε στα νερά μιας λίμνης το είδωλο του. Θαμπώθηκε από την ομορφιά του και βάλθηκε να κοιτάζει συνέχεια το είδωλο του που καθρεφτιζόταν στα στάσιμα νερά της λίμνης. Ερωτεύτηκε τον εαυτό του! Έπεσε στο έδαφος και δε χόρταινε να βλέπει το πρόσωπο του! Προσπαθούσε πολλές φορές να αγγίξει το είδωλό του, να το φιλήσει. Μα, όλες οι προσπάθειές του, ήσαν μάταιες! Και όσο αναφωνούσε και αναστέναζε από τον καημό του: «αλίμονο», η Ηχώ, που τώρα είχε απομείνει μόνο η φωνή της, επαναλάμβανε: «Αλίμονο!» .

Ο νέος μαράζωνε αντικρίζοντας στο είδωλο του, στάσιμος σαν τα νερά της λίμνης, δίχως να νοιάζεται πια για τροφή ώσπου βλέποντας το είδωλο του να ασχημαίνει, και το σώμα του να χάνει το σφρίγος και τους χυμούς του φώναξε:

«Είναι κανείς εδώ;» Και τότε η Ηχώ, ανταπάντησε καταδικασμένη να επαναλαμβάνει συνεχώς, μα μονάχα την τελευταία λέξη του συνομιλητή της: «Εδώ, εδώ, εδώ». Και ο δύστυχος Νάρκισσος, έχοντας το μυαλό του ναρκωθεί από τον έρωτα προς το είδωλο του και τη στασιμότητα, νόμισε πως ήταν το είδωλο που απάντησε πίσω από τον υδάτινο καθρέπτη και βούτηξε για να σμίξει με τον έρωτά του. Έτσι αγκαλιάστηκε με τον παγερό θάνατο στα υδάτινα βάθη.

Στη θέση, όπου καθόταν για να αντικρίζει το είδωλό του στην όχθη της λίμνης, οι θεοί έκαναν να φυτρώσει ένα λουλούδι που φέρει το όνομά του.

Υπάρχει και μια βοιωτική παραλλαγή που λέει ότι τον νέο από τις Θεσπιές τον ερωτεύτηκε ο Αμεινίας. Ο Νάρκισσος περιφρόνησε τον έρωτα του Αμεινία. Του έστειλε μάλιστα ένα ξίφος για δώρο, με το οποίο ο απελπισμένος νέος αυτοκτόνησε μπροστά στην πόρτα του Νάρκισσου, αφού πρώτα τον καταράστηκε. Η Νέμεση τον τιμώρησε προκαλώντας τον έρωτα του Νάρκισσου για το ίδιο το είδωλό του. Στον Δονακώνα του Ελικώνα, κοντά στις Θεσπιές, έφτασε διψασμένος μετά από ένα εξαντλητικό κυνήγι ο Νάρκισσος σε μία πηγή λαγαρή σαν ασήμι, που ουδέποτε την είχαν ταράξει βόδια, πουλιά, ή αγρίμια και ούτε καν κλωνάρια που να πέφτουν από τα δέντρα που την σκίαζαν. Καθώς λοιπόν, ρίχτηκε αποκαμωμένος στη χλοερή της όχθη για να σβήσει την δίψα του, ερωτεύτηκε το είδωλό του μέσα στο νερό. Την αρχή δοκίμασε να αγκαλιάσει και να φιλήσει το όμορφο αγόρι που είχε απέναντί του, αλλά δεν άργησε να αναγνωρίσει τον εαυτό του κι έμεινε ξαπλωμένος να ατενίζει συνεπαρμένος μέσα στην λιμνούλα με τις ώρες. Πώς μπορούσε ο Νάρκισσος να αντέξει σ’ αυτήν την κατάσταση; Η λύπη τον κατέτρωγε κι όμως αυτός χαιρόταν το μαρτύριό του, ξέροντας τουλάχιστον ότι ο άλλος εαυτός του θα του έμενε πιστός, ό,τι κι αν του συνέβαινε.

Η Ηχώ, αν και δεν είχε συγχωρήσει τον Νάρκισσο, θλιβόταν μαζί του. Γεμάτη συμπόνια αντιλάλησε « Αλίμονο! Αλίμονο! » καθώς εκείνος βύθιζε το εγχειρίδιο στο στήθος του, και τέλος « Ώ, έχε γεια, αγόρι που μάταια σε αγάπησα!» καθώς εκείνος ξεψυχούσε. Το αίμα του Νάρκισσου πότισε το χώμα, και φύτρωσε ο άσπρος νάρκισσος με την κόκκινη στεφάνη, από τον οποία βγάζουν στην Χαιρώνεια αλοιφή βάλσαμο.

Ο Παυσανίας στις Περιηγήσεις του αναγνωρίζει την πηγή του Νάρκισσου με τη λιμνούλα στον Δονακώνα στις υπώρειες του Ελικώνα, νοτιοδυτικά των Θεσπιών. Ο αυτοκράτορας Ανδριανός είχε αφιερώσει ένα ανάθημα στον θεσπιακό Έρωτα, όπου ονομάζει τον Δονακώνα «Ναρκίσσου κήπον ανθόεντα». Ο Παυσανίας θεωρεί ανόητη την παράδοση τη σχετική με τον έρωτα του νέου προς το είδωλό του. Γι’ αυτό παραδίδει μια άλλη εκδοχή, που δεν είναι και τόσο γνωστή: Ο Νάρκισσος είχε μια δίδυμη αδελφή, τελείως όμοια στην εμφάνιση. Είχαν τα ίδια μαλλιά, φορούσαν ίδια ρούχα, και πήγαιναν μαζί για κυνήγι. Ο Νάρκισσος υπεραγαπούσε την αδελφή του κι όταν αυτή πέθανε πρόωρα, έβρισκε παρηγοριά νομίζοντας ότι έβλεπε τη μορφή της, κάθε φορά που έσκυβε πάνω από την πηγή και παρατηρούσε στο νερό το είδωλό του. Ας παρακολουθήσουμε τη διήγηση του Παυανία:

«Στη χώρα των Θεσπιέων βρίσκεται ο λεγόμενος Δονακών (το τοπωνύμιο σημαίνει καλαμιώνας, δόνακες= καλάμια, που είχε σχηματιστεί περί τα λιμνάζοντα πηγαία νερά), όπου είναι η πηγή του Ναρκίσσου∙ στο νερό της πηγής αυτής λένε πως είχε κοιτάξει ο Νάρκισσος, ο οποίος δεν κατάλαβε πως η εικόνα που είδε ήταν δική του και ασυνείδητα ερωτεύτηκε τον εαυτό του∙ το τέλος του το βρήκε στην πηγή, εξ αιτίας του έρωτα. Θα ήταν όμως ηλιθιότητα ένας που έφτασε σε ηλικία να κυριευτεί από τον έρωτα, να μην μπορεί να ξεχωρίσει τι είναι ο άνθρωπος και τι η εικόνα του ανθρώπου. Υπάρχει και άλλη φήμη για το Νάρκισσο, λιγώτερο γνωστή από την προηγούμενη, παραδιδόμενη όμως κι αυτή: πως ο Νάρκισσος είχε αδελφή δίδυμη, τελείως όμοια στην εμφάνιση∙ οι δυο τους είχαν τα ίδια μαλλιά, φορούσαν ίδια ενδύματα, πήγαιναν μαζί στο κυνήγι. Ο Νάρκισσος ερωτεύτηκε την αδελφή του, και όταν πέθανε, ο Νάρκισσος πήγαινε στην πηγή και ήξερε πως έβλεπε εκεί την δική του εικόνα, όμως ένιωθε παρηγοριά μέσα στον έρωτά του να φαντάζεται πως έχει μπροστά του όχι τη δική του εικόνα, αλλά της αδελφής.

Το άνθος νάρκισσος υπήρχε, νομίζω και πριν, αν κρίνει κανείς από τα ποιήματα του Πάμφω∙ γεννημένος αυτός πολλά χρόνια πριν τον Θεσπιέα Νάρκισσο, λέει πως η κόρη της Δήμητρας αρπάχτηκε ενώ έπαιζε και ενώ μάζευε άνθη εξαπατήθηκε για ν’ αρπαχτεί, όχι με μενεξέδες, αλλά με ναρκίσσους». (Παυσανίας, “Βοιωτικά”, ΙΧ, 31- 7-9)

Ο μύθος μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο Νάρκισσος ήταν χθόνιος δαίμων της βλάστησης, ο οποίος στα ρωμαϊκά χρόνια από τους ποιητές εντάχθηκε στους αγαπημένους μύθους των μεταμορφώσεων σε ζώα και φυτά.

Ο μύθος του Νάρκισσου αφηγείται την τραγωδία της απώλειας του εαυτού μας. Μετατοπίζει το κέντρο βάρους της προσοχής του από τον πραγματικό μας εαυτό στο είδωλό μας! Κι εγκλωβιζόμαστε στο είδωλο, δηλαδή στο φανταστικό. Μάθαμε στα μαθητικά μας χρόνια στο μάθημα της φυσικής πως όταν καθρεφτιζόμαστε στον καθρέφτη, αυτό που βλέπουμε μέσα στον καθρέφτη δεν είναι κάτι το πραγματικό, αλλά κάτι το φανταστικό. Ένα παιγνίδισμα των ακτίνων του φωτός. Σε αυτό το φανταστικό είδωλο επικεντρώθηκε ο Νάρκισσος κι αυτό ερωτεύτηκε. Ήταν πραγματικά ένας πολύ όμορφος νέος. Μα εκείνο που έβλεπε στην αντανάκλαση της εικόνας του ήταν η εξωτερική μορφή. Η πολλές φορές απατηλή, το προσωπείο, που φοράμε για να ξεγελάμε τους άλλους και να δείχνουμε υπέροχοι. Το είδωλο δεν δείχνει τον εσωτερικό μας κόσμο, τον χαρακτήρα, τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τον τρόπο που ενεργούμε, με λίγα λόγια τον πραγματικό μας εαυτό, την προσωπικότητά μας. Στην απατηλή εικόνα της αντανάκλασης δεν φαίνεται η ψυχή μας, ο πόνος που είναι εγγεγραμμένος σ’ αυτήν κατά την πορεία της, οι αγωνίες, τα πάθη, η καλοσύνη ή η κακία μας, το αν αγαπάμε ή μισούμε. Δεν φαίνεται η ποιότητα του εαυτού μας. Μπορεί και για την δική μας εικόνα να ισχύουν όσα είπε ο Ιησούς για τους Φαρισαίους: «Ουαί υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμένοις, οίτινες έξωθεν μεν φαίνονται ωραίοι, έσωθεν δε γέμουσιν οστέων νεκρών και πάσης ακαθαρσίας. Ούτω και υμείς έξωθεν μεν φαίνεσθε τοις ανθρώποις δίκαιοι, έσωθεν δε μεστοί εστε υποκρίσεως και ανομίας» (Ματθαίος, κγ΄, 27-28)

Ο Νάρκισσος ερωτεύτηκε τη μορφή του. Το «φαίνεσθαι». Ξεκόπηκε από το «είναι». Κι αυτή η ταύτιση με το «φαίνεσθαι»- η παραγκώνιση του «είναι»- τον οδήγησε στον θάνατο. Η προσήλωση σε κάτι μη πραγματικό οδηγεί στην αποπνευματοποίηση. Δύο αμφίδρομες δυνάμεις ενεργούν μέσα μας. Η υλική δύναμη και η πνευματική. Όταν η ζωή μας ταυτίζεται με τον υλική μας φύση, η πνευματική φύση απωθείται και μπαίνει στο περιθώριο. Το πνευματικό στοιχείο πέφτει σε ένα είδος χειμερίας νάρκης (ας προσέξουμε ότι η νάρκη και ο Νάρκισσος έχουν την ίδια ρίζα ναρκ-). Γίνεται ανενεργό και λειτουργεί σαν ένας σιωπηλός παρατηρητής. Ο άνθρωπος βυθίζεται στα νερά των κατώτερων συναισθημάτων του. Γίνεται αλαζόνας, υπερόπτης, εγωκεντρικός. Περιφρονεί τους άλλους. Κλείνεται στο μεταξωτό κουκούλι του και δεν αφήνει ούτε καν τον έρωτα- τον έρωτα προς τα άλλα πρόσωπα- να τον αγγίξει.

Από τον Νάρκισσο έλειψε η κινητήρια δύναμη του έρωτα. Ο νέος δεν ανταποκρίθηκε στον έρωτα ούτε των θνητών γυναικών, ούτε των Νυμφών. Οδήγησε από εγωισμό τη ζωή του έξω από τη φύση. Γιατί είναι εντελώς φυσιολογικό στον άνθρωπο να ερωτεύεται και να χαίρεται τις χαρές του έρωτα. Ο νέος από τις Θεσπιές αυτό το δημιουργικό συναίσθημα τα εξοβέλισε από τη ζωή του. Αντί να κυνηγήσει τον έρωτα, που είναι μια διαδικασία «δούναι» και «λαβείν», μια αναταραχή των συναισθημάτων και το εφαλτήριο για να προχωρήσει κανείς από τα γήινα στα ουράνια, από τα υλικά στα πνευματικά, ανάλωσε τη ζωή του στο κυνήγι, που είναι μια διαδικασία μόνο «λαβείν». Η έξαρση του εγωισμού δεν προκαλείται μόνον από την απόρριψη του έρωτα, αλλά και από το μονόπλευρο ενδιαφέρον στο κυνήγι ζώων και πτηνών. Όταν αρνείσαι να δίνεις, όπως γίνεται όταν αγαπάς πραγματικά, θέλεις μόνο να παίρνεις. Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται προς τα κάτω, υποβαθμίζεται, γίνεται ζωώδες, όταν αντί να καλλιεργείς τα θαυμάσια συναισθήματα που πηγάζουν από τον έρωτα προς ένα πρόσωπο, χαίρεσαι μόνο όταν τα βέλη του τόξου σου αφήνουν νεκρό το θήραμα μπροστά στα πόδια σου. Το άψυχο θήραμα σημαίνει τη νέκρωση των ωραίων συναισθημάτων. Όταν ικανοποιείσαι μόνο από το αίμα πάνω στο φτέρωμα ή στο δέρμα των θηραμάτων, σημαίνει ότι είσαι ανίκανος να νιώσεις όσα συγκινούν τον πραγματικό άνθρωπο. Γιατί ο καλλιεργημένος άνθρωπος, ο ευαίσθητος, ο άνθρωπος που διέπεται από ευγενικά συναισθήματα, γνωρίζει ότι το σημαντικότερο στη ζωή είναι να δίνεις. Να δίνεις χωρίς να περιμένεις ανταλλάγματα, να προσφέρεις με ανιδιοτέλεια.

Αντίθετα, κατά τον μύθο, ο Νάρκισσος αυτοπαγιδεύεται με το να ερωτευτεί το είδωλό του. Γίνεται ταυτόχρονα υποκείμενο κι αντικείμενο, λειτουργώντας σε ένα κλειστό κύκλωμα ερωτικής ενέργειας χωρίς να υπάρχει ένας αποδέκτης για να διοχετευτεί αυτή η δημιουργική και ταυτόχρονα ανυψωτική ενέργεια. Είναι πομπός και δέκτης, εραστής και ερώμενος, γητευτής και γητευόμενος, εμπρηστής και καιόμενος, θύτης και θύμα. Και γι’ αυτό ζει μια ανείπωτη τραγωδία. Έχει φυλακιστεί σε μια συναισθηματική και ψυχολογική κατάσταση περιμένοντας ως μελλοθάνατος τη στιγμή του τέλους, που ίσως βάλει κι ένα τέρμα στο μαρτύριό του.

Η παρουσία της Ηχούς, φυσική όσο ζούσε και μεταφυσική μετά την σταδιακή φθορά της, επιτείνει την αυταπάτη και τον ψευδαισθησιασμό του Νάρκισσου, που πλανιέται και οπτικά και ακουστικά. Η πλάνη του είναι διπλή γιατί δεν βλέπει μόνο το είδωλό του στο νερό, αλλά ακούει και την αντήχηση της φωνής του στους κοντινούς λόφους. Αυτή η διπλή αυταπάτη κάνει περισσότερο τραγικό το μαρτύριο του Νάρκισσου. Νάρκισσος και Ηχώ συνδέονται με δεσμούς ενοχής. Ο Νάρκισσος τιμωρείται για την ερωτική του αλαζονεία και μεταμορφώνεται σε λουλούδι, ενώ η Ηχώ έχει τιμωρηθεί από την Ήρα για την εξαπάτηση και μετά την απόρριψή της από τον Νάρκισσο μεταμορφώνεται σε ένα ακουστικό φαινόμενο.

Ας θυμηθούμε όσα μάντευσε ο Τειρεσίας για τον νέο. Ο μάντης είπε στη μητέρα του Λειριόπη: «Ο Νάρκισσος θα ζήσει ως τα βαθειά γεράματα, αρκεί να μην γνωρίσει ποτέ τον εαυτό του.» Εδώ έχουμε μια αντιστροφή του δελφικού «γνώθι σαυτόν». Για να ζήσει πολλά χρόνια ο Νάρκισσος έπρεπε να μη γνωρίσει τον εαυτό του. Ακόμη και το απατηλό του είδωλο. Πλήρης αποπνευματοποίηση! Θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε τα λόγια του Θηβαίου μάντη με την παραμονή του ανθρώπου στην καθαρά υλική του φύση. Για να απολαύσουμε την υλική μας υπόσταση για πολλά- πολλά χρόνια δεν πρέπει να γνωρίσουμε τον πραγματικό μας εαυτό, την πνευματική μας φύση. Με αυτό τον τρόπο, όντας εστιασμένοι στον κατώτερο εαυτό μας, μπορούμε να απολαύσουμε τα υλικά αγαθά, τις ηδονές κι όλες της χαρές του σώματος. Κάθε τι που απολαμβάνει το σώμα. Θα έχουμε, όμως, παραβλέψει την πνευματική μας φύση. Θα έχουμε ξεχάσει ότι δεν είμαστε γήινοι, αλλά και ουράνιοι. Θα έχουμε μείνει μόνο στο «Γῆς παῖς εἰμι» και θα έχουμε παραβλέψει το «καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος, αὐτὰρ ἐμοὶ γένος οὐράνιον» που έλεγαν οι αρχαίοι μυημένοι. Η σύνδεση με τον ουρανό δεν θα έχει καμιά αξία για εμάς γιατί θα έχουμε ξεχάσει το «άνθρωπε, γνώθι σαυτόν». Κι έτσι θα βυθιζόμαστε όλο και περισσότερο στο είδωλο, που σχηματίζεται στα νερά της λίμνης των αισθήσεων και των κατώτερων συναισθημάτων, που συμβολίζει το νερό.

Από το βιβλίο "Η σχολή των Θεών" του Stefano D’Anna παραθέτουμε το παρακάτω απόσπασμα:

[[ Το παραμύθι του Νάρκισσου είναι η αλληγορία του ανθρώπου που γίνεται θύμα του κόσμου. Ο Νάρκισσος δεν ερωτεύεται τον εαυτό του αλλά την αντανάκλαση του ειδώλου του στο νερό, χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι αυτό είναι μόνο μια εικόνα.

Το να ερωτεύεσαι κάτι έξω από σένα, ξεχνώντας τον εαυτό σου, σημαίνει ότι χάνεσαι στις δαιδαλώδεις διαδρομές ενός κόσμου που εξαρτάται… σημαίνει ότι λησμονείς ότι είσαι ο μοναδικός δημιουργός της προσωπικής σου πραγματικότητας…

Δεν υπάρχει ένας κόσμος έξω από εμάς. Όλα αυτά που συναντάμε, που βλέπουμε, όλα αυτά που αγγίζουμε, αντανακλούν εμάς. Οι άλλοι, τα γεγονότα, οι περιστάσεις της ζωής ενός ανθρώπου αποκαλύπτουν την κατάστασή του.

Τον κόσμο τον δημιουργείς εσύ κάθε στιγμή! Η πηγή όπου ο Νάρκισσος καθρεπτίζεται είναι ο εξωτερικός κόσμος. Αν πιστέψεις ότι είναι αληθινός και στηριχθείς σε αυτόν, τότε εξαρτάσαι από την σκιά σου… Από δημιουργός γίνεσαι δημιούργημα, από ονειρευτής γίνεσαι ονειροπόλημα, από αφεντικό γίνεσαι σκλάβος, μέχρι να σε πνίξει το ίδιο σου το δημιούργημα.

Η πτώση του Αδάμ και της Εύας από την Εδέμ συμβαίνει κάθε στιγμή. Κάθε στιγμή είμαστε έρμαια της περιγραφής του κόσμου… όποτε ξεχνάμε ότι είμαστε οι δημιουργοί, μας διώχνουν από τον Παράδεισο. Το δημιούργημα τότε εξεγείρεται και αντεπιτίθεται εναντίον μας… Αυτό είναι το προπατορικό αμάρτημα, το ασυγχώρητο, θανατηφόρο αμάρτημα: να αντικαθιστάς το αίτιο με το αποτέλεσμα.

Ένας ακέραιος, αληθινός άνθρωπος… είναι έτσι γιατί είναι κυρίαρχος του εαυτού του… Παρόλο τον φαινομενικό δυναμισμό των γεγονότων και την ποικιλία των καταστάσεων, αυτός γνωρίζει, ότι ο κόσμος είναι ο καθρέφτης του…

Καλό ή κακό, ωραίο ή άσχημο, σωστό ή λανθασμένο, αυτό που ο άνθρωπος συναντάει είναι μόνο η αντανάκλασή του και όχι η πραγματικότητα. Καθένας δρέπει πάντα τον εαυτό του και μόνο… Εσύ είσαι ο σπόρος και η συγκομιδή…

Για τον λόγο αυτό όλες οι ιστορικές επαναστάσεις απέτυχαν… προσπάθησαν να αλλάξουν τον κόσμο απέξω… πίστεψαν αληθινή την εικόνα της πηγής…

Για αιώνες ο άνθρωπος σκάλιζε την οθόνη του κόσμου πιστεύοντας ότι μπορεί να αλλάξει τις εικόνες της ταινίας που ο ίδιος προβάλλει.

Όποιος εξαρτάται από τον κόσμο παραμένει γητευμένος στις χαμηλότερες περιοχές της ύπαρξης. Μια ολόκληρη ζωή έψαχνες για ασφάλειες και εφήμερες ικανοποιήσεις έξω από τον εαυτό σου… συνεχώς αμφιταλαντευόμενος μεταξύ φόβου και ελπίδας… που είναι οι ρίζες της εξάρτησης… ]]

Ο νάρκισσος εκφράζει και την αποπλάνηση του πνεύματος και τον εγκλωβισμό του στην ύλη. Αυτό δίνεται με τον μύθο της Περσεφόνης: «Κάπου στο κέντρο της Σικελίας, βρίσκεται η Έννα. Μία πανέμορφη, καταπράσινη περιοχή, χτισμένη πάνω σε λόφο. Εκεί έπαιζε η Περσεφόνη, κόρη του Δία και της Δήμητρας, με τις κόρες του Ωκεανού, τις Νύμφες. Μέσα στην πλούσια βλάστηση οι κοπέλες μαζεύανε λουλούδια. Το δάσος αντηχούσε χαρούμενα τραγούδια, και ο ήχος από τα νερά των πηγών γινόταν ένα με τα γέλια των κοριτσιών.

Η Περσεφόνη είδε μακριά έναν λευκοκίτρινο νάρκισσο. «Τι όμορφος!» είπε στην Κυάνη. «Θα τον πλέξω στο στεφάνι μου!» Οι κοπέλες πλησιάσανε το άνθος με χορευτικά παιχνιδίσματα, μεθυσμένες από την ομορφιά της φύσεως. Μα, αλίμονο, προτού προλάβει η Περσεφόνη να κόψει το άνθος άνοιξε η γη, κι αναπήδησε ο Πλούτων, ο θεός του Κάτω Κόσμου. Άρπαξε την Κόρη, παρά τις προσπάθειες της Κυάνης να την κρατήσει. Έτσι ο Πλούτωνας οδήγησε την Περσεφόνη στο χρυσό άρμα του, και κίνησαν για το Βασίλειο του Κάτω Κόσμου!»

Ο νάρκισσος συμβολίζει την ωραιότητα του υλικού κόσμου που σαγηνεύει την Περσεφόνη-ψυχή ώστε να φύγει από τον ουράνιο κόσμο και να εγκλωβιστεί στον κάτω κόσμο της ύλης. Η διαπραγμάτευση της μητέρας της Δήμητρας με τον πατέρα της Δία, ώστε περιοδικά να μοιράζεται τον χρόνο της μεταξύ του πάνω και του κάτω κόσμου, εκφράζει τις περιοδικές ενσαρκώσεις της ψυχής, που μοιράζεται το χρόνο της ανάμεσα στον πνευματικό και τον υλικό κόσμο. Η Περσεφόνη- ψυχή δεν αντιστάθηκε στην ομορφιά του νάρκισσου και έτσι έγινε η βασίλισσα του κάτω κόσμου γι’ αυτήν, του κόσμου της ύλης. Βασίλεψε στη γη.

Κατά τον Ομηρικό Ύμνο, η Γη, που συμβολίζει τον υλικό κόσμο, γέννησε δολερά τον νάρκισσο, την ομορφιά, για να πλανέψει την Περσεφόνη. Παραθέτουμε το ακόλουθο απόσπασμα:

«Αρχίζω την ομορφομαλλούσα Δήμητρα, τη σεβαστή θεά, να υμνώ,

την ίδια και την καλλίσφυρη την κόρη της που ο Άδης

άρπαξε- του την έδωσε ο βαρύβροντος ο παντεπόπτης Δίας-

μακριά από τη Δήμητρα τη χρυσή και την καλλόκαρπη

σαν έπαιζε, με τα κορίτσια τα βαθύζωνα, του Ωκεανού

τις κόρες, μαζεύοντας άνθη, ρόδα, κρόκους, όμορφα ία

και αγαλλίδες και υάκινθους στο απαλό λιβάδι

και τον νάρκισσο, που δολερά για τη ροδομάγουλη κόρη γέννησε

η Γη, χαρίρι αυτουνού που δέχεται τους πολλούς, με το θέλημα του Δία

άνθος λαμπρό, χαρά τότε για τα μάτια ολωνών,

και των αθάνατων θεών και των θνητών ανθρώπων.

Από τη ρίζα του ξεφύτρωσε βλαστάρι με εκατό κορφές

γλυκύτατα ευωδιάζοντας παντού, και τα πλατιά ουράνια πάνω

και κάτω όλη η γη κι ο αλμυρός πόντος γελούσαν.

Η κόρη θαμπώθηκε κι άπλωσε τα δυο της χέρια, να πιάσει

τ’ όμορφο στολίδι∙ κι ανοίγει η γη η πλατιά

στον νύσιο κάμπο κι ο άρχοντας πετάχτηκε ο παντοδέχτης

με τ’ αθάνατα άλογα, του Κρόνου ο πολυώνυμος ο γιος.

Αρπάζει την κοπέλα άθελά της και στη χρυσή άμαξα

την τραβάει κι εκείνη κλαίει∙ και φωνή μεγάλη έβγαλε

κράζοντας τον πατέρα των θεών, τον κορυφαίο και άριστο.

Κανένας, μήτε αθάνατος μήτε άνθρωπος θνητός,

τη φωνή δεν άκουσε, ούτε οι καλλίκαρπες ελιές….» (Ομηρικοί Ύμνοι, 2, Στη Δήμητρα)

Κατά τον Νεοπλατωνικό φιλόσοφο Πλωτίνο, όπως γράφει ο καθηγητής φιλολογίας στο ΑΠΘ Θεοδ. Παπαγγελής στο βιβλίο του “Σώματα που άλλαξαν τη θωριά τους”, στο δρόμο προς το απόλυτο Κάλλος, ο Νάρκισσος βρίσκεται στο πρώτο στάδιο, όπου ο ρέκτης απολαμβάνει την ομορφιά των ορατών και αισθητών σωμάτων, και καθηλώνεται εκεί- «όποιος είναι αιχμάλωτος των ωραίων σωμάτων και δεν αποσπάται από αυτά γκρεμίζεται, όχι απλώς με το σώμα του αλλά και με την ψυχή του, στην άβυσσο». Κατά τον Πλωτίνο- όπως γράφει στις “Εννεάδες” (1.6.8)- ο αισθητός κόσμος αποτελεί αντανάκλαση της ψυχής στο κάτοπτρο της ύλης, και η ψυχή που κατατείνει προς την ίδια τη σωματικής της αντανάκλαση, σαν να ήταν αυτή η έσχατη πραγματικότητα, παγιδεύεται στις εξωτερικές εκφάνσεις του υλικού κόσμου αντί να οδεύσει προς τα εσώτερα του υπερβατικού Κάλλους.

Ο ψυχοθεραπευτής Βαλάντης Χουτοχρήστος γράφει για τον μύθο του Νάρκισσου:

[[ Νάρκισσος… ο νεαρός που ερωτεύτηκε την ίδια του την όψη! Γιατί να θεωρείται ατόπημα κάτι τέτοιο!; Πιθανόν γιατί σπατάλησε την ενέργεια της αγάπης επί ματαίω, μεταφέροντάς την σε κάτι εφήμερο και στατικό όπως μία εικόνα! Μία εικόνα την οποία με τόσο θαυμασμό αντίκριζε στην γαληνεμένη λίμνη, χωρίς να σκεφτεί πως όταν ο χρόνος πάρει ένα βότσαλο και το πετάξει μέσα της, διαταράσσοντας έτσι τα νερά της, η εικόνα αυτή θα ζαρώσει…

Είναι πολύ εύκολο ο άνθρωπος να καταστεί έρμαιο της εικόνας τελικά. Τον φυλακίζει η όψη της παραπλανώντας τους οφθαλμούς! Toν ναρκ-ώνει! Τί κρύβεται όμως πίσω από αυτήν; Μία απλή επιφάνεια καμβά… σκίζοντάς την θα δεις έναν λευκό τοίχο, ή μήπως ένα βαθύ και σκοτεινό πέρασμα που σε ανταμείβει με φως εκεί όπου καταλήγει; Θα πρέπει να την καταστρέψεις για να το ανακαλύψεις! Να αφήσεις το πέπλο της να πέσει όπως πέφτει το αραχνοΰφαντο φόρεμα της νύμφης την ώρα που ετοιμάζεται για το λουτρό της, φανερώνοντας το εκπάγλου καλλονής θέαμα που έκρυβε! Μας είναι όμως πολύ δύσκολο να ελευθερωθούμε από τα δεσμά της. Δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε, αδυνατούμε να λησμονήσουμε μία θεά, την οποία εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε! Εμείς θα ορίσουμε το πότε θα αλλαξοπιστήσουμε αρκεί να μάθουμε να βλέπουμε με ακτίνες X!

Ζούμε στην εποχή της εικόνας! Μας κατακλύζουν από παντού! Οι άνθρωποι κατέληξαν να κυκλοφορούν στους δρόμους, έχοντας για κεφάλι ένα πλακάτ με κολλημένη πάνω την πιο όμορφη φωτογραφία τους. Μπαίνουν στο σπίτι… αφήνουν το πλακάτ και βλέπουν την φωτογραφία τους φορεμένη τώρα πια από μία οθόνη-μία στέρεη λίμνη. Την θαυμάζουν όπως ο Νάρκισσος θαύμαζε τον εαυτό του στα νηφάλια νερά. Φροντίζουν η λίμνη τους να είναι αψεγάδιαστη για να αναδείξει ακόμη πιο πολύ την εικόνα τους, έτσι ώστε κανένα βότσαλο να μην μπορεί να την παραμορφώσει.

Καταδικάζουμε τον Νάρκισσο αλλά δεν απέχουμε και πολύ από αυτόν. Για να μην πέσουμε θύματα του ίδιου μας του εαυτού, για να μην μπορέσει η ίδια μας η εικόνα να μας αφανίσει, θα πρέπει να ψάξουμε τον αντικατοπτρισμό μας σε μία εσωτερική λίμνη. Το μόνο που απαιτείται είναι μία στροφή 180 μοιρών των οφθαλμών μας. Ας γνωρίσουμε το είναι μας και κάθε είδους κάτοπτρο θα είναι περιττό. Ας αφήσουμε κάποιες φορές τους γύρω μας να διαδραματίσουν αυτόν τον ρόλο. Ας γίνουν η λίμνη μέσα από την οποία θα αναδυθεί η όψη μας, η οποία ίσως μας φανερωθεί καλύτερη από αυτήν που περιμέναμε και πιο αληθινή! ]]

Ο Νάρκισσος, λοιπόν, περνούσε ώρες ή και μέρες ολόκληρες θαυμάζοντας την ομορφιά του στο ποτάμι. Το πάθος αυτό του κόστισε την ίδια του τη ζωή. Αυτός ο μη ισορροπημένος Νάρκισσος της μυθολογίας έδωσε -και όχι άδικα- το όνομά του σε μια σύγχρονη ψυχολογική διαταραχή προσωπικότητας, γνωστή με την ονομασία “ναρκισσισμός”. Για να διαγνωσθεί κάποιος με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας πρέπει να έχει τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Έχει έντονο αίσθημα υπεροψίας και μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του/της.

• Έχει φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης, ομορφιάς κτλ.

• Θεωρεί τον εαυτό του/της ξεχωριστό και μοναδικό και πιστεύει πως οι μόνοι οι οποίοι μπορούν να τον/την καταλάβουν είναι άτομα που είναι επίσης ξεχωριστά.

• Απαιτεί τον θαυμασμό των άλλων.

• Αναμένει ξεχωριστή εξυπηρέτηση από τρίτους και απαιτεί όλοι να συμφωνούν αυτόματα με τις προσδοκίες του/της.

• Είναι άτομο ιδιαίτερα χειριστικό το οποίο εκμεταλλεύεται τους άλλους με κάθε μέσο ώστε να επιτύχει το σκοπό του.

• Δεν έχει ενσυναίσθηση απέναντι στα συναισθήματα των άλλων και γι? αυτό αδυνατεί να τα κατανοήσει.

• Είναι πολύ ζηλόφθονος με τους άλλους ή πιστεύει πως οι άλλοι είναι πολύ ζηλόφθονες απέναντί του/της.

• Είναι αλαζόνας και έχει υπεροπτική στάση απέναντι στους άλλους.

Όπως γίνεται εμφανές, το κύριο χαρακτηριστικό του ναρκισσιστή είναι η αλαζονεία, το αίσθημα ανωτερότητας και η έλλειψη ενσυναίσθησης. Τα άτομα αυτά είναι ανίκανα να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων και δεν είναι λίγες οι φορές που θα φτάσουν να πληγώσουν ή ακόμη και να καταστρέψουν (π.χ. οικονομικά, κοινωνικά) τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους μόνο και μόνο για να καταφέρουν να πετύχουν τον στόχο τους. Οι ναρκισσιστές θεωρούν πως κοινωνικοί κανόνες που ακολουθούνται από όλους μας δεν ισχύουν για τους ίδιους καθώς ως “ξεχωριστά άτομα” απαιτούν να έχουν “ειδική μεταχείριση”.

Αυτό όμως που θα πρέπει να καταλάβουμε για τους ναρκισσιστές είναι πως δεν είναι εγωιστές, μιας και αυτό με το οποίο είναι ερωτευμένοι είναι η περσόνα τους- δηλαδή το προσωπείο τους- και όχι ο ίδιος τους ο εαυτός. Όπως ακριβώς ο Νάρκισσος του αρχαίου μύθου, έτσι και αυτοί είναι παθολογικά ερωτευμένοι με το είδωλο στον “καθρέφτη” τους και θυσιάζουν τα πάντα για να το διατηρήσουν. Στην πραγματικότητα δηλαδή αυτά τα άτομα είναι πολύ απομακρυσμένα από τον εαυτό τους και αυτή είναι ουσιαστικά η πηγή της δυστυχίας τους. Ανήμποροι να δεχτούν τον εαυτό τους ως έχει, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του, αναλώνουν όλη τους την ενέργεια στη διατήρηση του κοινωνικού τους προφίλ και είναι έτοιμοι να βρουν εξιλαστήρια θύματα όταν πιστεύουν πως η εικόνα αυτή έχει αμαυρωθεί με κάποιο τρόπο.

Ένας νάρκισος για παράδειγμα δεν θα μπορέσει να ανεχτεί ούτε ένα “Λίαν Καλώς” στην βαθμολογία του, ακόμη και αν όλα τα υπόλοιπα μαθήματα τα έχει περάσει με “Άριστα”. Θα φροντίσει να δημιουργήσει μια ολόκληρη θεωρία συνωμοσίας και έντονης ζηλοφθονίας από πλευράς του καθηγητή που τόλμησε να μην του βάλει τον μέγιστο δυνατό βαθμό και είναι ικανός να γίνει έντονα εκδικητικός απέναντί του.

Αυτός ο θαυμασμός και η ενασχόληση με τον ίδιο, δεν αφήνει και πολύ χρόνο αλλά και χώρο για να ασχοληθεί με τους άλλους γύρω του και έτσι η ζωή του είναι ουσιαστικά φτωχή όσων αφορά στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Κύριος στόχος μιας ναρκισσιστικής προσωπικότητας είναι να θαυμάζεται και να λατρεύεται από τον περίγυρο του.

Η αυτοεκτίμηση του είναι εξαιρετικά εύθραυστη και εξαρτάται από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για εκείνον. Ένας νάρκισσος είναι ένα άτομο που στην ουσία έχει πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και όταν το περιβάλλον του ασκεί κριτική ή απορρίπτει τις συμπεριφορές του, τότε αναδύεται η καλά κρυμμένη εύθραυστη προσωπικότητα του και καταρρέει. Αυτή του η κατάρρευση συχνά χαρακτηρίζεται από καταστροφικό θυμό, απομόνωση, κατάθλιψη και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Κάτω από το προσωπείο του δυνατού γεμάτου αυτοπεποίθηση και μοναδικού ατόμου, κρύβεται ένα μοναχικό, φοβισμένο και ασθενές εγώ.

Ένας νάρκισσος έχει τόσο πολύ την ανάγκη να νιώθει διαφορετικός, ιδιαίτερος, ανώτερος και μοναδικός που είναι ικανός να φτάσει στα άκρα για να τα καταφέρει. Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του είναι ότι οι άλλοι θα ανακαλύψουν την πραγματικότητα, δηλαδή τον πραγματικό του εαυτό και έτσι προσπαθεί με κάθε τρόπο να μην αποκαλυφτεί. Συχνά τα άτομα αυτά διαλέγουν δουλείες που τους δίνουν την δυνατότητα να είναι στο επίκεντρο της προσοχής, να γίνουν διάσημοι ή και να αποκτήσουν υψηλά αξιώματα. Το φαίνεσθαι είναι τόσο ψηλά στο σύστημα αξίων τους που είναι σαν τίποτα άλλο να μην έχει σημασία. Το κυνήγι της ατομικής ευχαρίστησης, της κυριαρχίας στους άλλους και η φιλοδοξία είναι το κύριο μέλημα τους. Είναι επόμενο ότι τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή έχουν σχεδόν ανύπαρκτη ικανότητα να συναισθάνονται τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για κάποιον που πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή είναι η ανεπάρκεια του να συνδεθεί ουσιαστικά, αληθινά και βαθιά με τους άλλους. Αντίθετα, οι άλλοι αποτελούν τα μέσα για να ικανοποιήσουν τις δικές του επιθυμίες και έτσι λειτουργούν ψυχρά, υπολογιστικά και παρασιτικά. Ο Φρόιντ επισημαίνει ότι αν αποτύχουμε να αγαπήσουμε και να συνδεθούμε τότε θα αρρωστήσουμε από υπέρμετρο εγωισμό.

Ο Oscar Wilde έγραψε για τον Νάρκισσο το ακόλουθο πεζό ποίημα, όπως το χαρακτηρίζει:

[[ Όταν ο Νάρκισσος πέθανε,η λιμνούλα στην οποία καθρεπτιζόταν έβαλε τα κλάματα. Οι νύμφες Ορειάδες τη συμπόνεσαν. Είχε δίκιο να κλαίει καθώς έχασε έναν τόσο όμορφο σύντροφο.

-Ήταν όμορφος ο Νάρκισσος ; ρώτησε η λιμνούλα.

-Και ποιος άλλος μπορεί να το ξέρει αυτό καλύτερα από σένα αποκρίθηκαν οι Ορειάδες.

Από μας περνούσε μόνο από μπροστά χωρίς να μας δίνει καθόλου σημασία. Εσένα αναζητούσε πάντοτε, και ξάπλωνε στην όχθη σου, και έσκυβε και κοίταζε τα νερά σου και καθρέπτιζε την ομορφιά του.

Κι η λιμνούλα απάντησε:

-Εγώ όμως τον Νάρκισσο τον αγαπούσα, γιατί όταν έσκυβε από την όχθη μου και καθρεπτιζόταν, έβλεπα μέσα στα μάτια του την δική μου ομορφιά. ]]

Θα πάρουμε σαν αφορμή την απάντηση της λιμνούλας στις Ορειάδες νύμφες για να δώσουμε μια άλλη διάσταση στον μύθο του Νάρκισσου, μια μεταφυσική διάσταση.

Το πρότυπο του ανθρώπου που συνέλαβε στη σκέψη του ο Δημιουργός όταν είπε: «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» είναι ο Ουράνιος Άνθρωπος. Αρχικά ήταν μια ολότητα, το Ένα: « καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς.» Θέλοντας να αποδυναμώσει την ισχύ της ολότητας “Ουράνιος Άνθρωπος”- το γιατί δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε γιατί ανάγεται στο Θείο Σχέδιο- τον διαχώρισε: «καὶ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε· καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς. καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα». Προέκυψε μια διπλή πνευματική υπόσταση, που δεν έχει καμιά σχέση με τα φύλα αρσενικό- θηλυκό. Ο διαχωρισμός έδωσε τον “Θεϊκό Σπινθήρα”- Αδάμ και την “Εγώ Ειμί Παρουσία”- Εύα, που ήταν μια απόλυτα Πνευματική διαδικασία.

Αυτό τον διαχωρισμό αναφέρει και ο Πλάτωνας στο βιβλίο του “Συμπόσιον” με την διήγηση του Αριστοφάνη:

[[ Τον παλιότερο καιρό η ανθρώπινη φύση δεν ήταν όμοια με τη σημερινή, αλλά διαφορετική. Όταν δηλαδή πρωτοφάνηκαν στη γη τα φύλα των ανθρώπων ήταν τρία, όχι δύο (όπως τώρα, αρσενικό και θηλυκό), αλλά εκτός απ’ αυτά υπήρχε κι ένα τρίτο, που μέσα του είχε τα άλλα δύο αλλά ενωμένα∙ σήμερα κρατούμε τ’ όνομά του, το ίδιο όμως χάθηκε∙ τότε λοιπόν υπήρχε και φύλο με ξεχωριστή μορφή και όνομα, το αρσενικοθήλυκο, του το συναποτελούσαν και τα δυο, και το αρσενικό και το θηλυκό… Έτσι είχαν φοβερή δύναμη και ρώμη, τόσο που τα μυαλά τους πήραν αέρα και τα έβαλαν με τους θεούς… Τότε ο Δίας και οι άλλοι θεοί συσκέπτονταν πώς να τα βγάλουν πέρα μ’ αυτούς και λύση δεν έβρισκαν… Τέλος ο Δίας βρήκε τη λύση- κούρασε όμως το μυαλό του- και είπε: «Μου φαίνεται ότι έχω τον τρόπο, ώστε να τα ‘χουμε και τα δυο, και να υπάρχουν άνθρωποι και να σταματήσουν τα αθεόφοβα καμώματά τους: να χάσουν την μεγάλη δύναμη που έχουν. Δηλαδή τώρα, είπε, θα κόψω τον καθένα τους στα δυο κι έτσι θα γίνουν και λιγότερο δυνατοί, αλλά και πιο χρήσιμοι για μας, αφού θα γίνουν περισσότεροι…]] (Πλάτωνας, “Συμπόσιον”, 189d-190d)

Μετά τον διαχωρισμό ο Άνθρωπος έχασε τον Πνευματική του Μνήμη και τυλίχτηκε από το πέπλο της Λήθης. Το ένα τμήμα, ο Θεϊκός Σπινθήρας- Αδάμ ενσαρκώνεται στον κόσμο της ύλης συνέχεια άλλοτε σε αρσενικό φύλο κι άλλοτε σε θηλυκό, ενώ το άλλο μισό, η Εγώ Ειμί Παρουσία- Εύα παραμένει στον Πνευματικό Οίκο περιμένοντας σαν την μυθική Πηνελόπη καρτερικά την επιστροφή του Οδυσσέα-Αδάμ, που είναι το πνεύμα το οποίο έχει ενσαρκωθεί με τη μορφή του ανθρώπου.

Για να αποκατασταθεί η αρχική κατάσταση του Ουράνιου Ανθρώπου, ξαναβρίσκοντας την πρότερη Μνήμη και την Αλήθεια, πρέπει να γίνει ο Ιερός Γάμος του ενσαρκωμένου Θεϊκού Σπινθήρα- Αδάμ με την Πνευματική υπόσταση της Εγώ ειμί Παρουσίας- Εύας. Μια νύξη περί αυτού έχουμε στο απόκρυφο Ευαγγέλιο του Θωμά:

[[ Ο Ιησούς βλέποντας τα βρέφη να θηλάζουν, είπε στους μαθητές: «Αυτά τα βρέφη που θηλάζουν είναι σαν εκείνους που εισέρχονται στην Βασιλεία». Οι μαθητές τότε ρώτησαν: «Και εμείς λοιπόν αν είμαστε βρέφη, θα εισέλθουμε στη Βασιλεία;» Ο Ιησούς απάντησε: «Όταν κάνετε τα δύο Ένα, όταν κάνετε το έξω όπως το μέσα και το μέσα όπως το έξω και το άνω όπως το κάτω, όταν κάνετε το αρσενικό και το θηλυκό Ένα και το αυτό, έτσι που το αρσενικό να μην είναι μόνο αρσενικό και το θηλυκό να μην είναι μόνο θηλυκό, όταν διαμορφώσετε οφθαλμούς στη θέση του οφθαλμού, χέρι στη θέση του χεριού, πόδι στη θέση του ποδιού και εικόνα στη θέση της εικόνας, τότε θα εισέλθετε στη Βασιλεία»!]] (Απόκρυφα κείμενα της Καινής Διαθήκης, “Ευαγγέλιο του Θωμά”, 22)

Ο Ουράνιος Άνθρωπος είναι ο Νάρκισσος που καθρεφτίστηκε στην ενεργειακή λίμνη του υλικού κόσμου, λάτρεψε το είδωλό του και ταυτίστηκε μ’ αυτό μένοντας εγκλωβισμένος μέσα σ’ αυτόν ως ολογραφικός άνθρωπος, που ονομάστηκε Υιός του Ανθρώπου. Έτσι η φύση (υλικός κόσμος) καθρεφτίζεται κι αυτή με τη σειρά της στα μάτια του ανθρώπου και βλέπει τη δική της ομορφιά!